علمدار علیان روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران اظهاركرد: این آبراه اوایل دی امسال و در حین عملیات دفع رطوبت دیواره های شبستان زمستانه واقع در ضلع شمال شرقی مسجد امام كشف شد و تا چند روز قبل مشخص نبود كه این سازه چه كاربردی داشته، اما پس از انجام تحقیقات و پیشروی اكتشافات نشان داد كه این سازه یك آبراه است.
وی ادامه داد: تا جایی كه عملیات اكتشاف نشان می دهد این آبراه بصورت نعل اسبی است و حدود یك متر و 60 سانتی متر از سطح زمین عمق داشته است.
علیان درباره ابعاد شناسایی شده این آبراه نیز گفت: قسمت جنوبی آن حدود 12 متر است و در دو قسمت شرق و غرب امتداد دارد اما اكتشاف اضلاع دیگر این آبراه به اتمام نرسیده بنابراین نمی توان بدرستی ابعاد آن را تخمین زد.
وی اضافه كرد: آب از چند مسیر وارد این آبراه می شده و در سمت شرق و شمال خارج می شده است.
علیان خاطرنشان كرد: این آبراه از آجر، ملات گل و سنگ ساخته شده و سقف آن نیز بطور جزیی تخریب شده است.
مسئول باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ادامه داد: فرضیه استفاده از این كانال ها به منظور انتقال فاضلاب رد می شود و این كانال ها تنها برای انتقال آب برای آبیاری باغ ها، كشاورزی و شاید شرب مورد استفاده قرارمی گرفت.
مسئول باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اضافه كرد: این آبراه ها حتی تا دوره پهلوی نیز مورد استفاده قرار گرفته و حتی بخش هایی از آن به وسیله بتن مرمت شده است.
به گفته وی آب های جاری روی زمین طبق ساز و كار مشخصی وارد این آبراه می شد و منتقل می شده است.
علیان افزود: این نوع شبكه آبرسانی و انتقال آب در كمتر جای ایران دیده شده و می توان مدعی شد كه این شیوه برای شهر اصفهان منحصر بفرد است، علاوه بر اینكه شبكه آبرسانی روسطحی اصفهان بوسیله مادی ها و نهرها نیز مختص شهر اصفهان محسوب می شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینكه این شبكه آبرسانی زیرسطحی در نقاط مختلف شهر اصفهان به طور پراكنده وجود دارد، بنابراین می طلبد كه برنامه ریزی جامع و كاملی برای شناسایی آن داشته باشیم.
مسئول باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اضافه كرد: با توجه به این كه رطوبت موجود در این آبراه ها می تواند باعث آسیب به بناهای تاریخی شود، بنابراین لزوم لایروبی، مرمت، استحكام بخشی و یا حتی به جریان انداختن دوباره آنها می تواند تاثیر مطلوبی در حفظ بناهای تاریخی داشته باشد.
به گفته علیان حین عملیات لایروبی و استحكام بخشی، می توانیم بخشهای جدیدی از این آبراه ها را كشف كنیم.
مسئول باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: آبرسانی و انتقال آب در شهر اصفهان در اعصار گذشته به دو شكل رو سطحی توسط نهرها، نمادی ها، جوی ها و آب نماها و زیر سطحی انجام می شده است كه شناسایی شیوه و سازه های انتقال آب به شیوه زیرسطحی بسیار اندك بوده است.
علیان ادامه داد: هفت رشته آبراه مشابه نیز در میدان امام علی(ع) كه از آن به میدان عتیق نیز یاد می شود شناسایی شده و آبراه دیگری نیز در زمان احداث ایستگاه قطار شهری دروازه دولت اصفهان كشف شد.
مدیر روابط عمومی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز دراین نشست و در پاسخ به پرسش ایرنا مبنی بر اینكه آیا گردشگران حاضر در مسجد امام می توانند این آبراه را از نزدیك مشاهده كنند؟ گفت: پس از تكمیل عملیات مرمت و باستان شناسی این سازه این امر انجام شدنی خواهد بود.
شهرام امیری با بیان اینكه مرمت این سازه حدود 6 ماه زمان نیاز دارد، ادامه داد: البته گردشگران مجازند كه بخش ورودی و ابتدایی این آبراه را مشاهده كنند.
وی اضافه كرد: می توان تخمین زد كه حدود پنج درصد آبراه یاد شده كشف شده و بخشهای زیادی از آن در مرحله شناسایی است.
مجموعه میدان و مسجد امام اصفهان در شمار میراث جهانی از سوی یونسكو ثبت شده است.
6020 / 6022 خبرنگار: علیرضا حكیمیان - انتشار دهنده : مسعود عمادی
تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۵ - ۱۴:۴۹
اصفهان - ایرنا - مسئول باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: سازه تازه كشف شده زیر مسجد و میدان امام (ره) اصفهان شامل آبراهی از یك شبكه گسترده و پیچیده آبرسانی باقی مانده از دوره صفویه است.