در اين گفت و گو مي خوانيم: سهولت دسترسي به كالا و خدمات و مبادله آن در فضاي اينترنت، امكان مقايسه كيفيت و قيمت كالا با نمونه‌هاي مشابه، صرفه‌جويي در زمان، رقابتي بودن قيمت‌ها و ضروري نبودن حضور مشتري در محل باعث شده كه دريافت و ارائه خدمات در بستر اينترنت با محبوبيت روزافزوني مواجه شود. به گونه‌اي كه اكنون كه تقريبا 25 سال از شروع كسب و كارهاي آنلاين مي‌گذرد، 3 تا 5 درصد كل تراكنش‌هاي مالي جهان در فضاي وب انجام مي‌گيرد.
با توجه به تغييرات ناشي از ورود فناوري در جوامع و شكل گيري فضاي جديدي از زندگي فردي و اجتماعي در بستر اينترنت، افراد متعددي هستند كه تمايل به انجام فعاليت‌هاي اقتصادي مجاز در دنياي وب و كسب اطلاعات درباره نحوه راه‌اندازي كسب و كار آنلاين هستند. در اين راستا با رضا الفت‌نسب، دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي درباره چگونگي راه‌اندازي كسب و كار آنلاين و اصول علمي حاكم بر آن گفت‌و‌گو كرده‌ايم.
**روند رشد كسب و كار آنلاين در ايران
با توجه به سرعت پايين اينترنت در ايران و تمايل بيشتر مشتريان به مشاهده مستقيم كالا و ارزيابي كيفيت و نواقص آن به علت نبود اعتماد و امنيت لازم و كافي براي انجام مبادلات مالي، گمان مي‌رفت كسب و كار آنلاين در ايران از رونق قابل توجهي برخوردار نباشد. اما به گفته دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي، با تمام شرايطي كه ذكر شد، وضعيت تجارت الكترونيك در ايران چندان هم كم‌رونق نيست.
وي مي‌گويد: رشد كسب و كار آنلاين در ايران خوب بوده ، به گونه‌اي كه در حال حاضر تقريبا يك درصد معاملات دراين فضا انجام مي‌گيرد. اما اين رشد فعلا متوقف شده است. الفت‌نسب ادامه مي‌دهد: ركود اقتصادي علت اصلي اين توقف است. خريد و فروش در فروشگاه‌هاي مجازي همچون فيزيكي كم شده است. ضمن آن كه اين فروشگاه‌ها حمايتي از سوي دولت و نهادهاي ذي‌ربط دريافت نمي‌كنند و بستري براي فرهنگسازي و آشنايي بيشتر مردم با كسب و كارهاي آنلاين فراهم نمي‌شود.
**خلاقيت، گام اول در كارآفريني و كسب درآمد اينترنتي
با توجه به ضريب نفوذ اينترنت پيش‌بيني مي‌شود كه اشتغالزايي در بستر وب هر روز بيشتر رونق بگيرد و جوانان ايراني در آن فعال‌تر شوند. البته بايد توجه داشت كه مشاغل مجازي نيز همانند مشاغل سنتي مي‌تواند با ورشكستگي و ناكامي همراه شود. بنابراين شناخت راه‌هاي موفقيت در آن بسيار ضروري و كليدي است.
دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي در اين باره مي‌گويد: در اين فضا كار تكراري ديگر پاسخگو نيست. خلاقيت در توليد ايده و اجرا، شرط لازم و اساسي موفقيت در تجارت الكترونيك است.بايد توجه داشت كه داشتن تيم منسجم و علاقه‌مند، بدون داشتن ايده قوي و قابل تبديل به محصول، كافي نيست.
وي تأكيد مي‌كند: خلاقيت امر پيچيده و دور از دسترس نيست. هر چيزي در كنار ما اعم از خانه، محله و شهر مي‌تواند عاملي براي بروز خلاقيت باشد. بررسي نيازهاي مردم و تشكيل جلسات توفان فكري و بررسي موضوعات مختلف مي‌تواند باعث ظهور و بروز ايده‌هاي جديد با آينده‌اي موفق باشد.
به گفته وي، اغلب كسب و كارهاي اينترنتي كه در ايران راه‌اندازي شده، الگو گرفته از نمونه‌هاي خارجي است و با توجه به اين‌كه ديگر ايده‌اي نمانده كه بخواهد در داخل كشور اجرا شود، بنابراين توليد ايده‌هاي خلاقانه متناسب با ويژگي‌هاي بومي مردم ما در موفقيت افراد بسيار مهم است.
**مراجع دريافت مشورت
حتما شما هم بارها شاهد اين تبليغ بوده‌ايد كه «با راه‌اندازي كسب و كار آنلاين حتي در خانه صاحب درآمدهاي كلان و ميليوني شويد.» دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي آنلاين درباره اين وعده‌ها مي‌گويد: بارها از مركز توسعه تجارت الكترونيك و ساير مراجع معتبر خواسته‌ايم كه در بخش آموزش كسب و كارهاي آنلاين ورود جدي داشته باشند، اما فعلا اين تقاضاها هنوز به نتيجه نرسيده است.
وي ادامه مي‌دهد: متاسفانه برخي موسسات بدون مجوز و نماد با وعده‌هاي كاذب، علاقه‌مندان و نيازمندان به شغل و درآمد را مورد سوءاستفاده قرار مي‌دهند و هزينه‌هاي كلاني را براي آموزش از آنها دريافت مي‌كنند.در صورتي كه مطالب آموزشي درباره كسب و كار آنلاين به شكل كتاب و مقاله آنقدر زياد هست كه خود فرد مي‌تواند آنها را به صورت مستقيم دريافت كند و بياموزد. حضور در آموزشگاه‌هاي معتبر طراحي وب و شركت در سمينارهاي مرتبط، ديگر راه‌هاي كسب اطلاعات مفيد و آگاهي از تجربيات در اين زمينه است.
**سرمايه مورد نياز براي درآمد مجازي
با وجود آن كه راه اندازي برخي كسب و كارها نياز به سرمايه بزرگ و قابل توجهي ندارد اما تقريبا اكثر افراد اين توصيه را باور نمي‌كنند و همين عامل كوه بزرگي براي حركت و راه‌اندازي يك كسب و كار پر سود مي‌شود. الفت نسب در پاسخ به اين چالش مي‌گويد: ميزان سرمايه در اين كار بستگي به نوع ايده و فعاليت دارد. يك فرد حتي مي‌تواند با يك لپ‌تاپ يا رايانه معمولي و دانش حداقلي درباره اينترنت، يك كسب و كار آنلاين راه‌اندازي كند. به عنوان مثال خانمي در يكي از روستاهاي كشورمان با همين ميزان امكاناتي كه گفتم، بدون هيچ‌گونه كار تبليغي و تنها با ايده خلاقانه و كار روي سئوي سايت، موفق به كسب درآمد از طريق فضاي مجازي شده است. هر چند برخي از ايده‌ها نياز به سرمايه و كار تيمي دارد.
**احتمال موفقيت يا شكست
الفت نسب نيز همسو با اظهارات ساير كارشناسان معتقد است كسب و كارهاي آنلاين كم‌ريسك‌ترين حوزه كاري است. وي ادامه مي‌دهد: افراد در شروع مي‌توانند با كسب آموزش‌هاي كليدي از همان بستر اينترنت، روي سئوي سايت كار كنند تا با گذاشتن مطالب دست اول، رتبه خوبي را در گوگل كسب كند. نهايتا اگر در مدت زمان چهار تا شش ماه هم شكست خورد نه‌تنها سرمايه‌اي را از دست نداده، بلكه تجربيات ارزشمندي را كسب كرده است.
دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي خاطرنشان مي‌كند: كسب و كار در فضاي مجازي مانند فضاي واقعي نيست كه فرد در صورت موفق نشدن با ورشكستگي مالي سنگين مواجه شود.
وي در پاسخ به اين پرسش كه يك كسب و كار آنلاين در صورت فعاليت درست و منظم همراه با تقويت دانش در چه مدتي به سوددهي مي‌رسد، مي‌گويد: حدود سه تا پنج سال نياز است كه يك كسب و كار اينترنتي بتواند هزينه‌هاي خود را پوشش دهد.البته اين مقوله بيشتر درباره وبسايت‌هايي است كه مثلا 20 كارمند، انبار و غيره دارند. هر چند سايتي وجود دارد كه در عرض يك سال به سوددهي رسيده و سايتي هم هست كه به خاطر بي‌توجهي به نيازهاي مشتري و نداشتن خلاقيت در كسب و كار، با گذشت هشت سال هنوز به سوددهي نرسيده است.
دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي آنلاين تأكيد مي‌كند: فردي كه مي‌خواهد كسب و كار اينترنتي راه اندازي كند با آدم‌هاي ديگر فرق مي‌كند، خيلي اهل غر زدن نيست و با موانع دست و پنجه نرم مي‌كند و در مسير موفقيت روزافزون گام برمي‌دارد.
**اصول كسب اعتماد مشتري
از آنجا كه جذب مشتري جديد براي كسب و كارهاي آنلاين بسيار مهم است بنابراين علاوه بر آشنايي با روش‌هاي نرخ‌گذاري، جلب اعتماد نيز بسيار اهميت دارد.
الفت‌نسب دريافت نماد اعتماد الكترونيكي، بعد از راه‌اندازي سايت و معرفي كالا را جزو اقدامات اوليه مي‌داند و مي‌گويد: متقاضيان براي دريافت اين نماد بايد به مركز توسعه تجارت الكتريكي وزارت صنعت مراجعه كنند. اين نماد اعتماد فعلا در قالب يك ستاره و دو ستاره براي مشتريان صادر مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: همچنين قرار است براي فروشگاه‌هاي اينترنتي نيز «جواز كسب» صادر شود كه وجود اين جواز باعث اعتماد بيشتر مردم مي‌شود. صدور اين جواز بتازگي شروع شده و تاكنون 30 فروشگاه آن را دريافت كرده‌اند. ارائه سرويس‌هاي پس از فروش و خدمات با كيفيت، موجب جلب اعتماد مردم و تبليغ آن كسب و كار به ديگران مي‌شود.
**قوانين نرخ‌گذاري در فضاي مجازي
چانه زني يكي از ويژگي‌هاي خريد ايرانيان است كه در مبادلات اينترنتي جايگاهي ندارد. خريدار در صورتي كه تمايل به خريد كالا داشته باشد يا بايد قيمتي را كه روي صفحه مانيتور ظاهرمي شود بپردازد يا از خريد آن كالا صرف‌نظر كند. الفت‌نسب با تائيد اين نكته مي‌گويد: در اين نوع كسب و كار از آنجا كه فروشنده با هزينه‌هايي مانند اجاره مكان فروشگاه و انبار و گاه حتي پرسنل مواجه نيست، با كاهش هزينه‌ها در فروش روبه‌رو است. از سوي ديگر فروشنده به خاطر جذب مشتري، اساسا مجبور است كالا را با تخفيف روي سايت قرار دهد. البته تخفيف و كاهش قيمت در اين بخش نبايد به حدي برسد كه به بازار ضربه بزند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه نحوه قيمت‌گذاري در كسب و كارهاي آنلاين چگونه است، مي‌گويد: سازمان‌هاي مختلفي بر قيمت گذاري‌ها در اين عرصه نظارت مي‌كنند. اما متاسفانه هنوز با وجود ابلاغ ماده 78 قانون نظام صنفي مبني بر تشكيل اتحاديه براي كسب و كارهاي اينترنتي، اين قانون هنوز اجرايي نشده است. تشكيل اتحاديه باعث تشديد نظارت بر نحوه قيمت‌گذاري‌ها مي‌شود.
به گفته دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي، با وجود آن كه بخش اعظم خريد و فروش‌هاي مجازي مربوط به شركت‌هاي بزرگ خودروسازي است با وجود اين درحال حاضر بيش از 20هزار نماد اعتماد الكترونيكي براي كسب و كارهاي اينترنتي صادر شده است كه حتي اگر از اين تعداد، ده هزار سايت نيز فعال باشد، باز هم رقابت سنگيني براي جذب مشتري جديد و درآمدزايي وجود دارد كه مي‌تواند روي قيمت‌هاي عرضه شده تاثيرگذار باشد.
**شركت‌هاي حامي ايده شما
اين روزها شركت‌هاي سرمايه‌گذاري ريسك‌پذيري شكل گرفته‌اند كه از ايده علاقه‌مندان فعاليت در حوزه كسب و كار آنلاين حمايت مي‌كنند. الفت نسب اين شركت‌ها را متعلق به بخش خصوصي عنوان مي‌كند و مي‌گويد: اين شركت‌ها بعد از بررسي همه جوانب ايده و قابليت تحقق و سود آن، كمك‌هاي نقدي و غيرنقدي خود را در اختيار تيم ايده‌پرداز قرار مي‌دهند. پرداخت كمك نقدي از 25 تا 40 ميليون تومان، انتقال دانش مرتبط در صورت لزوم و در اختيار گذاشتن دفتر و تجهيزات، حمايت‌هايي است كه اين شركت‌ها در قبال اختصاص 8 تا 20 درصد سهام ايده و محصول به مشتريان اعطا مي‌كنند. سپس در صورتي كه كار موفق شود، تيم را به سرمايه‌گذاران بزرگ‌تر معرفي مي‌كنند.
منبع: روزنامه جام جم، 1395.10.23
**گروه اطلاع رساني**9165**2002**انتشار دهنده: فاطمه قناد قرصي
تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۵ - ۱۰:۰۱
تهران- ايرنا- روزنامه جام جم در گفت و گويي آورد: با توجه به تغييرات ناشي از ورود فناوري در جوامع و شكل گيري فضاي جديدي از زندگي فردي و اجتماعي در بستر اينترنت، افراد متعددي هستند كه تمايل به انجام فعاليت‌هاي اقتصادي مجاز در دنياي وب و كسب اطلاعات درباره نحوه راه‌اندازي كسب و كار آنلاين هستند. در اين راستا با رضا الفت‌نسب، دبير انجمن صنفي كسب و كارهاي اينترنتي درباره چگونگي راه‌اندازي كسب و كار آنلاين و اصول علمي حاكم بر آن گفت‌و‌گو كرده‌ايم.