تحلیل گر فرانسوی مسائل ایران: آمریكا هیچ نفعی در لغو برجام ندارد

تیه ری كُویی «Thierry Coville» استاد دانشگاه «نوانسیا» فرانسه است كه به صورت تخصصی اقتصاد و مسایل ژئوپلیتیك ایران را بررسی می كند. او كتاب ها و مقالات زیادی در مورد وضعیت اقتصادی ایران و تاثیر آن بر رویدادهای سیاسی و اجتماعی و همچنین روابط تهران و كشورهای اروپایی نوشته و در این مورد حضور فعالی هم در رسانه های فرانسوی دارد.
وی یكی از مدافعان برجام است كه از زمان امضای این معاهده هسته ای تاكید می كرد برجام منافع متقابلی برای ایران و كشورهای 1+5 و تاثیر مهمی در ثبات منطقه خاورمیانه و گسترش روابط تهران و غرب خواهد داشت.
درنخستین سالگرد اجرای برجام به دانشگاه محل تدریس او رفتیم تا از وی در مورد چالش ها و تاثیرات برجام بپرسیم و اینكه بعد از گذشت یك سال همچنان نسبت به توافق هسته ای خوش بین است؟

***آمریكا هیچ منفعتی در لغو توافق ندارد!
انتخاب«دونالد ترامپ» به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریكا وچالش های احتمالی برجام با روی كارآمدن وی به این دلیل كه ترامپ گفته بود توافق هسته ای با ایران را لغو می كند، نخستین سوال ما از این تحلیل گر مسایل ایران بود.
«كُویی» در این مورد می گوید: اینكه ترامپ به وعده خود مبنی بر پاره كردن توافق هسته ای عمل كند سئوالی است كه برای همه مطرح شده است. اما باوجود اظهارات تبلیغاتی كه در ایام انتخابات در مورد برجام از سوی ترامپ مطرح شد، فكر می كنم ایالات متحده هیچ منفعتی در پاره كردن برجام نخواهد داشت و خروج از توافق به ضرر واشنگتن خواهد بود. منفعت آنها نیست كه در این مسیر تنها شوند زیرا هم اروپا وهم چین و روسیه با این اقدام مخالفت خواهند كرد.
پاره كردن این توافق وضعیتی مبهم و ناشناخته را ایجاد خواهد كرد و من فكر می كنم با توجه به سخنان رهبر ایران، واكنش تهران به این اقدام احتمالی سخت خواهد بود. من گمان می كنم بازگرداندن ایران به میز مذاكره بسیارمشكل خواهد بود. ضمن اینكه به نفع آمریكا خواهد بود به بازار ایران برگردد و با توجه به خرید هواپیماهای بوئینگ و نقش ایران در بحران های منطقه ای، خروج از این توافق مغایر منافع ایالات متحده است.

***واكنش احتمالی اروپا به لغو برجام توسط ترامپ
كُویی درمورد واكنش اروپا به لغو احتمالی برجام از سوی ترامپ هم اعتقاد دارد: اروپایی ها دید خوبی نسبت به برجام و اینكه ایران به وعده های خود عمل كرده دارند و با اقدام آمریكا مخالفت خواهند كرد و من فكر نمی كنم دولت آمریكا این ریسك را بپذیرد.

***ایران با برجام از وضعیت سابق خارج شد
'كُویی'معاهده هسته ای را برد ـ برد برای ایران و طرف های مذاكره می داند و معتقد است: ایران در این معاهده یك طرف برد است و همه در این توافق برنده شده اند. زیرا ایران با برجام توانست از وضعیت اقتصادی گذشته خارج شود و به اقتصاد خود سروسامان دهد. رشد اقتصادی ایران در سال 2016 نزدیك به پنج درصد رسید و تولید نفت این كشور به قبل از تحریم های بین المللی بازگشت . تورم در ایران به زیر 10 درصد رسید و سرمایه گذاری خارجی به خصوص در حوزه انرژی و صنعت خودروسازی بار دیگر در ایران آغاز شد.

***وضعیت اقتصادی ایران رو به بهبود است
گویی می گوید در ایران همچنان بحث دستاورهای اقتصادی برجام جریان دارد. برخی معتقدند كه این توافق دستاورد ملموسی نداشته است اما من فكر می كنم وضعیت بهتر خواهد شد. همه شاخص ها كامل نیستند اما رو به بهبود هستند. اینكه چرا در ایران همچنان نارضایتی وجود دارد فكر می كنم به دلیل فاصله ای است كه بین انتظارات و تاثیرات برجام وجود دارد. در ایران انتظارت از برجام گسترده است و مردم فكر می كردند كه همه مشكلات با رفع تحریم ها حل می شود. اما می دانید كه در ایران مشكلات ساختاری و پیچیده هستند و این در حالی است كه حل مشكلات زمان خواهد برد. سرمایه گذاران تازه به ایران بازگشته اند. دولت ایران باید فضا را برای جذب سرمایه گذاری مساعد كند و این خود مستلزم گذشت زمان است. حل بیكاری در ایران زمان می برد. اما در نمای كلی فكر می كنم نارضایتی در ایران به خاطر انتظارت گسترده از برجام است.

***پیش بینی اقتصاد ایران در سال 2017
'كُویی' معتقد است: سال 2012 تولید ناخالص ملی در ایران به شدت پایین و در 2013 وضع به همین منوال بود؛ اما در سال 2016 طبق آمارهایی كه در ماه مارس ارائه شد، رشد اقتصادی ایران به نزدیك پنج درصد رسید. می توان گفت ایران از وضعیت سابق خارج شده است اما مشكل در این كشور این است كه به رغم رشد اقتصادی مردم هنوز بازتاب این رشد را در زندگی روزمره خود ندیده اند. با این وجود نمی توان گفت ایران در ركود به سر می برد. من در سال 2017 پیش بینی می كنم وضعیت ایران بهتر خواهد شد و روند صعودی رشد اقتصادی با توجه به تحولاتی كه در اوپك صورت گرفته ادامه خواهد داشت. اما اینكه ایران كمتر به درآمدهای نفتی اش وابسته باشد نیازمند اتخاذ اصلاحات اقتصادی است. در این مورد باید سرمایه گذاری خارجی بیشتری جذب شود. من فكر می كنم حل مشكل بیكاری مستلزم این است كه ایران برای پنج سال رشد اقتصادی خوبی داشته باشد.
او برای سال جاری میلادی همچنین پیش بینی می كند كه رشد اقتصادی ایران بین پنج تا 6 درصد باشد و قیمت نفت افزایش یابد. به گفته وی انتظار می رود كه تورم در ایران همچنان در مسیر كاهش قرار داشته باشد و سرمایه گذاری خارجی افزایش یابد.

***كشمكش كمتر ایران و آمریكا نتیجه برجام است
'كویی' بعد از امضای برجام در مصاحبه ها و مقالات خود تاكید داشت كه از این پس روابط ایران و كشورهای 1+5 از نظر دیپلماتیك توسعه خواهد یافت و این توسعه روابط، به حل بحران های منطقه كمك خواهد كرد و همكاری ایران با این كشورها در حل بحران هایی همچون سوریه و عراق افزایش خواهد یافت.
در همین چارچوب از این تحلیلگر مسائل ایران پرسیدیم بعد از یك سال همچنان اعتقاد دارید توافق هسته ای به كاهش تنش های منطقه ای منجر شده است یا نه؟
او در این مورد پاسخ می دهد: با توافق هسته ای وارد دوره جدید تاریخی شدیم و به تدریج روابط ایران و كشورهای 1+5 تغییر می كند. تنش های منطقه ای همچنان قوی هستند اما توجه كنید به عنوان نمونه در بحران سوریه بین ایران و آمریكا كشمكش كمتر شده است. كمتر شدن این كشمكش را باید با توجه به تقابل دیپلماتیك بین ایران و آمریكا در نظر گرفت. همچنانكه دیدیم ایران به مذاكرات صلح سوریه دعوت شد و این دعوت را آمریكا پذیرفت. در حال حاضر هم ایران به عنوان یك بازیگر مهم توسط كشورهای جهان پذیرفته شده است. حداقل اینكه پذیرفته اند این كشور باید در مذاكرات حضور داشته باشد. این وضعیت پیشتر وجود نداشت. این نظر وجود دارد كه ایران بازیگری مهم شده است و باید در منطقه به ایفای نقش خود بپردازد. حتی این واقعیت را ایالات متحده آمریكا هم پذیرفته است.

***واكنش مردم ایران
این تحلیلگر فرانسوی مسائل ایران می گوید: با توجه به تحولات انتخاباتی كه در كشورهای مختلف از جمله آمریكا رخ داده، وضعیت سخت وپیش بینی غیرممكن شده است و با توجه به پیچیدگی وضعیت در ایران در این مورد محتاط هستم. امابه عنوان یك اقتصاددان كه با واقعیات و آمار سر و كار دارم حتی با توجه به اینكه تاثیر توافق هسته ای هنوز خیلی عینی نیست معتقدم اقتصاد ایران بهتر از گذشته خواهد شد و وضعیت فعلی را باید با سال 2012 و بحران های اقتصادی ایران مقایسه كرد و این توافق برای ایران برد بوده است.

***دیدار رئیس جمهوری ایران از فرانسه بسیار مهم بود
این تحلیگر اقتصاد ایران در مورد تاثیر برجام بر رابطه ایران و اروپا به خصوص با فرانسه هم می گوید: دیدار حسن روحانی رئیس جمهوری ایران از فرانسه بسیار مهم بود. این سفر در حالی بود كه روابط ایران و اروپا قبل از توافق در وضعیت خیلی بدی قرار داشت؛ اما این وضعیت تغییر یافت و من فكر می كنم در مورد ایران و فرانسه هنوز ظرفیت هایی وجود دارد. تبادلات اقتصادی می توانند افزایش یابند و گفت و گوها تشدید شوند. دیدارهای مقامات، كنفرانس های دانشگاهی و روابط بین دیپلمات ها افزایش یافته است و در مسیر صعودی قرار دارد و قابل مقایسه با پنج سال پیش نیست. بازار ایران برای شركت های فرانسه منفعت فروانی دارد و من امیدوارم تبادلات دانشگاهی در دو كشور بیشتر شود.
وی همچنین از رشد 9 درصدی صادارت فرانسه به ایران در یك سال گذشته و از سرگیری واردات نفتی پاریس از تهران خبر می دهد و می گوید: در برخی از زمینه ها از جمله محصولات كشاورزی صادرات و واردات دو كشور افزایش یافته اند و بسیاری از شركت های بزرگ فرانسوی مانند توتال و پژو به ایران بازگشته اند.

***رئیس جمهوری آینده فرانسه و برجام
از 'كویی' پرسیدیم نظر او در مورد رویكرد نامزدهای انتخابات فرانسه با برجام چیست؟ آیا رئیس جمهوری آینده فرانسه به این توافق احترام خواهد گذاشت؟
او در این مورد معتقد است كه در نظر اروپا، ایران به تعهداتش عمل كرده و دوران جدیدی آغاز و روابط اقتصادی از سر گرفته شده است. در نتیجه هر نامزدی در انتخابات 2017 ریاست جمهوری فرانسه پیروز شود به این توافق احترام خواهد گذاشت و همین مسیر را ادامه خواهد داد.

***پاریس هم تهران را می خواهد هم ریاض را
اینكه توسعه روابط تهران و پاریس بر روابط فرانسه و عربستان با توجه به تنش میان ایران و سعودی ها تاثیرخواهد گذاشت در نظر كویی پرسش مهمی است. به اعتقاد او سیاست فرانسه روابط حسنه با همه كشورهاست. او می گوید: اینكه به خاطر رابطه با ایران روابط با عربستان را ممنوع كنیم یا بالعكس منطقی نیست. سیاست خارجی فرانسه مستقل تعریف شده و در نظر دارد با همه كشورها روابط حسنه داشته باشد. به ویژه درخاورمیانه برای فرانسه خیلی مهم است كه با همه بازیگران مهم از جمله ایران رابطه داشته باشد و این روابط ضامن تامین منافع اقتصادی سیاسی ژئوپلیتیك و فرهنگی پاریس است.

***در وضعیت نامطمئنی به سر می بریم!
پس از پیروزی حسن روحانی رئیس جمهوری ایران، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در عرصه بین المللی منزوی شد و نتوانست مانع توافق هسته ای شود.از 'كُویی' پرسیدیم آیا با درنظر گرفتن روابط نزدیك بین نخست وزیر این رژیم و رئیس جمهوری جدید آمریكا، آیا نتانیاهو خواهد توانست به كمك ترامپ دیپلماسی فعالی علیه برجام اتخاذ كند؟
به نظر این تحلیلگر مسائل ایران، در دوران تردیدها و در وضعیت نامطمئنی قرار داریم. این نگرانی ها هم از این وضعیت نشات می گیرند. در مورد روابط رژیم صهیونیستی و آمریكا تردیدهایی وجود دارد. اما باید این نكته را در نظر گرفت كه ترامپ تاجر است و رویكرد عملگرایانه ای دارد و در وهله نخست منافع ایالات متحده را در نظر می گیرد.
اروپام***م.ن
2090***1590
انتشار دهنده: محمد حسن دوستارگان