همسايگان، بيشترين متقاضيان صنعت گردشگري سلامت

بيتا مهدوي در ادامه اين گزارش آورد: گردشگري پزشكي يكي از حساس‌ترين زير شاخه‌هاي گردشگري سلامت است كه به طور مستقيم با جان و سلامت بيماران در ارتباط است و شامل آب‌درماني، عمل‌هاي جراحي پلاستيك و زيبايي، جايگزيني مفاصل، باي پس شريان قلب، پيونداعضاء، چشم پزشكي ( عمل ليزيك )، دندان پزشكي و كاشت دندان و توان‌بخشي است. ‏

كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند گردش مالي صنعت گردشگري جهان در سال‌هاي آتي از گردش آن در حال حاضر به مراتب فراتر رود و به 2 تريليون دلار برسد كه در اين ميان كشور ما با دارا بودن سابقه طولاني در پزشكي و طب سنتي، مي‌تواند جايگاه قابل قبولي رادر اين صنعت به‌دست آورد.

آنان همچنين مي‌گويند، بسياري از كشورهاي گردشگري دنيا امروزه براي كسب درآمد بيشتر، خدمات درماني را هم ارائه مي‌دهند، و توانمندي يك كشور در علم پزشكي و خدمات درماني نيز به وجود پزشكان با تجربه، بيمارستان‌ها و كلينيك‌هاي استاندارد، تجهيزات پزشكي كامل و قوانين و نظارت‌هاي پزشكي درماني بستگي دارد.

**آمار‌ چه مي‌گويد؟
براساس آمار، گردش مالي گردشگري سلامت در جهان 400 تا 420 ميليون دلار در سال است كه در اين ميان سهم ايران فقط 0.5 درصد است، در حالي كه با توجه به دانش و امكاناتي كه در بخش گردشگري سلامت وجود دارد، مي‌توان تا 3 سال آينده درآمد ايران را در اين بخش به 7 ميليارد دلار افزايش داد.

بازار گردشگري درمان در كشورهاي خاورميانه در سال 2006 ميلادي معادل يك ميليارد و 240 ميليون دلار بوده و تا سال 2011 به‌طور متوسط سالانه 7.4 درصد رشد داشته است و پيش‌بيني مي‌شود كه تا پايان 2016 درآمد اين منطقه با جذب 753 هزار گردشگر درماني به 2 ميليارد دلار برسد. در خاورميانه كشورهاي اردن، تركيه، عربستان سعودي و ايران مهم‌ترين مقاصد گردشگري درماني محسوب مي‌شوند كه در اين ميان، ايران با توجه به پايين بودن هزينه‌هاي درماني در مقايسه با ديگر كشورهاي جهان، از مزيت‌هاي نسبي در اين زمينه برخوردار است كه البته رسيدن به جايگاه واقعي ايران نيازمند ايجاد زيرساخت‌هاي متناسب با امكانات روز دنيا در زمينه‌هاي پزشكي و سياست گذاري‌هاي گردشگري است.‏

**افزايش گردشگران سلامت ‏
دكتر ايرج خسرونيا ـ رئيس انجمن پزشكان داخلي ايران در مورد گردشگري سلامت به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: اكثر كشورهاي دنيا بخصوص كشورهاي توريستي امكانات لازم را براي گردشگران سلامت فراهم كرده‌اند وازاين طريق استفاده‌هاي زيادي مي‌برند.

وي با بيان اين مطلب كه خوشبختانه در چند سال اخير شاهد افزايش گردشگران سلامت به كشور بوده‌ايم، مي‌افزايد: بيشتر اين گردشگران به دليل مهارت بالاي جراحان و هزينه‌هاي كم، براي مداوا و بخصوص جراحي‌هاي پلاستيك، بيني، قلب و گاهي جراحي‌هاي سخت مانند عمل مغز، به ايران مي‌آيند.

رئيس انجمن پزشكان داخلي ايران با بيان اين مطلب كه اكثريت گردشگران سلامت در بيمارستان‌هاي خصوصي مداوا مي‌شوند و معمولاً بسياري از تخت‌هاي اين بيمارستان‌ها خالي است، يادآوري مي‌كند: در شهرهايي مانند تهران، بيمارستان‌هاي خصوصي ظرفيت پذيرش بيماران زيادي را دارند وگردشگران سلامت با پُركردن اين تخت‌ها، باعث رونق اقتصادي در كشور مي‌شوند. به عنوان مثال، اگر گردشگر سلامت با يك نفر همراه براي درمان به ايران بيايد، هزينه‌هاي هتل و جراحي را با دلار مي‌پردازد كه به نفع كشور است. ‏
وي در مورد هزينه‌هاي درمان در داخل و خارج از كشورمي‌افزايد: هزينه‌هاي درمان در ايران به نسبت ديگر كشور‌ها بسيار پايين است كه براي مثال هزينه آندوسكوپي درآمريكا 1000دلار و درعراق 2تا 3 هزار دلار است، در صورتي كه در ايران اين كار با معادل 100 تا 120 دلار انجام مي‌شود. همچنين هزينه‌هاي جراحي‌هاي بيني و چشم دركشور‌هاي پيشرفته حداقل 5 تا 10هزار دلار است، در حالي كه در ايران به 1000 دلار هم نمي‌رسد.
‏
دكتر خسرونيا با اشاره به اين مطلب كه پايين بودن هزينه‌هاي درمان به دليل فراواني نسبي جراحان ماهر و با تجربه در كشورمان است، مي‌گويد: در حال حاضر تعداد پزشكان جراح بيش از نياز بيماران به آنان است و هزينه‌اي كه بابت درمان از بيماران دريافت مي‌كنند هم كنترل شده است، چرا كه دولت بر تعرفه‌هاي جراحي نظارت دارد و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي هم سعي مي‌كند بيماران هزينه كمي را بابت درمان بپردازند و به همين دليل حتي از گردشگران سلامت هم پول زيادي دريافت نمي‌شود.‏
وي در پاسخ به اين پرسش كه وضعيت جراحي در ايران را در مقايسه با ديگر كشورها چگونه ارزيابي مي‌كنيد، اظهار مي‌دارد: كيفيت جراحي در كشور ما بالا است، زيرا پزشكان ما تجربه‌هاي زيادي در جراحي دارند و متقابلاً پزشكان خارجي از نظر تئوري، يافته‌هاي جديد علمي و دسترسي به تكنولوژي‌هاي نو، جلوتر از ما حركت مي‌كنند.

اين متخصص بيماري‌هاي داخلي با اشاره به اين كه بيشترين گردشگران سلامت از كشور‌هاي عراق، افغانستان،آذربايجان و همسايگان شمالي هستند، يادآوري مي‌كند: اميدواريم گردشگري سلامت در كشور توسعه بيشتري يابد تا بتوانيم مراكز درماني شهر‌هاي مرزي را هم براي پذيرش گردشگران، آماده كنيم. ‏

**انواع گردشگري سلامت ‏
دكترمحمد رضا جعفري‌نسب ـ متخصص طب سنتي در مورد گردشگري سلامت به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: به استفاده از خدماتي كه به بهبود سلامت و افزايش روحيه فرد با استفاده از آب‌هاي معدني، آب و هوا يا مداخلات پزشكي منجر مي‌شود و در مكاني خارج از محل سكونت فرد كه بيش از 24 ساعت به طول ‌انجامد، گردشگري سلامت گفته مي‌شود كه شامل درمان‌هاي جراحي،كلينيكي، تشخيصي، بيمارستاني، طب سنتي، طب سوزني، انرژي درماني، يوگا و مديتيشن هم مي‌شود.‏
‏ وي مي‌افزايد: يكي از مسائلي كه در صنعت گردشگري سلامت در دنيا مورد توجه است، استفاده از امكانات و روش‌هاي طب طبيعي و غيرپزشكي مانند استفاده از گياهان دارويي، ماساژدرماني، طب سوزني‌، آب‌درماني، گل و لجن‌درماني است وكشورهايي كه در اين زمينه‌ها داراي ظرفيت‌هاي علمي و بومي هستند، از اين امكانات براي گردشگري سلامت استفاده مي‌كنند. ‏

اين متخصص طب سنتي با بيان اين كه اين گردشگري سلامت عموما براي درمان بيماري‌ها و يا انجام عمل‌هاي جراحي و يا چك‌آپ سلامت در كلينيك‌ها و بيمارستان‌هاي كشور با امكانات بالاي پزشكي و هزينه‌هاي مناسب درماني انجام مي‌گيرد، ياد آوري مي‌كند: بيمار ممكن است پس از مداوا نيازمند استفاده از فضا و خدمات گردشگري‌درماني مانند آبگرم‌ باشد كه گردشگري او با سفر به نقاطي كه اين امكانات را دارند، تكميل خواهد شد.

وي در مورد انواع گردشگري سلامت مي‌گويد: گردشگري تندرستي شامل فراغت و تفريح وتندرستي درماني است. در اين‌ نوع گردشگري بيمار در تلاش است تا سلامت خود را بهبود بخشد و از اينرو به‌ دنبال مداواي بيماري خاصي نيست، بلكه براي رهايي از تنش‌هاي زندگي روزمره و تجديد قوا، بدون مداخله و نظارت‌هاي پزشكي، راهي سفر مي‌شود. معمولاً اين گردشگران بيماري جسمي مشخصي ندارند و بيشتر در پي بهره‌مند شدن از طبيعت‌هاي شفابخش ديگر مناطق هستند. ‏

در گردشگري‌درماني، مسافرت به منظور استفاده از منابع درماني طبيعي مانند آب‌هاي معدني، نمك و لجن‌درماني و با هدف مداواي بعضي بيماري‌ها يا گذراندن دوران نقاهت، تحت نظارت و مداخله‌هاي پزشكي انجام مي‌گيرد. اين نوع از گردشگري هم اين روزها مورد توجه مسئولان گردشگري كشور قرار گرفته است و به‌خصوص لجن‌درماني كه طبيعت ايران را در ميان كشورهاي همسايه به شدت محبوب كرده است. ‏

**تبليغات نامناسب گردشگري سلامت
دكتر جعفري‌نسب با بيان اين مطلب كه گردشگري سلامت در ايران با وجود كيفيت بالاي خدمات درماني و هزينه‌هاي ارزان، به دليل نبود تبليغات مناسب، هنوز جايگاه خود را به‌دست نياورده است، مي‌افزايد: گردشگري سلامت ايران رقيباني در منطقه دارد كه از جمله مي‌توان به كشور‌هاي حوزه خليج‌فارس مانند امارات متحده عربي و همچنين اردن اشاره كرد. اردن سالانه 500 ميليون دلار درآمد ارزي از توريسم درماني دارد و «دبي» از چند سال پيش شهرهاي سلامت را راه‌اندازي كرده و با برخي از دانشگاه‌هاي معتبر دنيا براي توسعه اين مراكز، قرارداد بسته است.

وي همچنين مي‌گويد: گردشگران سلامت از هر كشوري مي‌توانند براي گرفتن خدمات درماني، به ديگركشور‌ها بروند و تحت خدمات و مراقبت‌هاي پزشكي قرار گيرند كه شامل بيماري‌هايي مانند انواع سرطان‌، بيماري‌هاي مغز و اعصاب، جراحي‌هاي پيوند اعضا و عمل‌هاي زيبايي مي‌شود.

كشور‌هايي هم كه عمدتاً پذيراي گردشگران سلامت هستند،‌ عبارتند از برونئي، كوبا، هنگ‌كنگ، مجارستان، هند، اردن، ليتواني، مالزي، فيلي‌پين، سنگاپور، تايلند و اخيراً امارات متحده عربي كه هزينه‌هاي زيادي را صرف تجهيزات مراكز درماني خود كرده‌است. ‏

دكتر محمد‌هادي ايمانيه - رئيس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در گفتگو با علي‌رضا قزويني، خبرنگار روزنامه اطلاعات مي‌گويد: شيراز به دليل توانمندي‌هايش در حوزه پزشكي، به عنوان يكي از قطب‌هاي پزشكي در ايران و بخصوص در جنوب كشور معرفي شده است. مردم كشورهاي حاشيه خليج فارس به دليل سابقه طولاني كه يا اصالتا ازاهالي مناطق استان فارس و يا در ارتباط با ايرانيان هستند، از مناسب بودن خدمات پزشكي در شيراز بسيار شنيده‌اند و چون مسلمان هستند و فرهنگ ديني و ارتباطي نزديكي هم با ايرانيان دارند، ترجيح مي‌دهند در يك كشور اسلامي به شرط بالا بودن خدمات درماني استفاده كنند،تا اين كه بخواهند براي درمان به كشورهاي غربي يا كشورهايي مثل تايلند كه غير اسلامي است سفركنند، كه اين موارد زمينه را براي جذب گردشگران سلامت، مساعد كرده است.‏

وي مي‌افزايد: با توجه به تلاش‌هاي معاونت گردشگري و مذهبي استانداري فارس و اين كه با علاقه‌مندي و انگيزه، بحث توريست‌درماني را مانند ديگر موارد جذب گردشگران، با اولويت بيشتري پيگيري مي‌كنند، مواردي كه مطرح مي‌شود، بحث استاني نيست، بلكه موضوع كشوري است.
‏
امروزه روي توريست درماني به عنوان ابزاري براي انتقال دانش و فرهنگ‌ها تكيه مي‌شود كه مهم‌تر از درآمدهاي اقتصادي آن است، چرا كه توانمندي‌هاي جمهوري اسلامي ايران را درعرصه‌هاي سلامت، پزشكي و خدمات تشخيصي، براي ديگر مردم جهان به نمايش مي‌گذارد. همچنين با اين كار مسلمانان جهان براي مداواي بهتر، ايران را به جاي يك كشور غيرمسلمان انتخاب مي‌كنند كه گرفتن خدمات سلامت اين افراد از ايران انقلابي مسلمان، مهم‌ترين انتقال فرهنگي محسوب مي‌شود و اينكه ايران توانسته است عليرغم همه تحريم‌ها، فشارها و جنگي كه بر آن تحميل شد، در عرصه پزشكي اينقدر توانمند شده باشد كه حتي به مردم ديگر كشورهايي كه دچار هيچ گونه تحريم و فشارهاي اقتصادي نبوده اند، خدمات درماني مناسبي را ارايه دهد.

**ارائه خدمات با كيفيت
دكتر ايمانيه در باره درآمد‌هاي اقتصادي ناشي از گردشگري سلامت مي‌افزايد: يكي از بهترين مصاديق اقتصاد مقاومتي،جذب گردشگران خارجي است، چرا كه با حضور آنان در ايران نه فقط براي بخش سلامت هزينه خواهند كرد، بلكه سياحت و زيارت نيز خواهند داشت، به‌خصوص در شيراز و استان فارس كه علاوه برامكانات درماني، جاذبه‌هاي گردشگري و زيارتي بسياري هم دارد در كنار آن‌ها،‌ از آب و هواي بسيار مناسبي نيز بر خوردار است.‏

موضوعي كه در اين ميان مطرح است، عدم ارايه خدمات به هر قيمت است، چرا كه باعث خواهد شد تبليغات منفي عليه كشورمان صورت بگيرد. ممكن است در اين ميان افرادي به دليل نگرش‌هاي مادي خدمات نامناسب با كيفيتي پايين را ارائه دهندكه در اين صورت، به صنعت گردشگري كشورآسيب مي‌رسد. ازاينرو اصرار بر اين است كه خدمات پزشكي با كيفيت و قيمتي مناسب ارايه شود كه البته منظور ضرردهي نيست، بلكه كسب سودهاي عادلانه و منطقي است.‏

**برخورد با متخلفان
دكتر ايمانيه همچنين مي‌گويد: بايد ارايه خدمات، هزينه‌ها و كيفيت خدمات پزشكي شفاف باشد و براي تحقق آن هم به كمك بخش‌هايي مانند نيروي انتظامي، وزارت امورخارجه، سازمان نظام پزشكي و اتاق بازرگاني به عنوان نماينده بخش خصوصي نياز است. پيشنهاد شده است تا هركسي كه براي گرفتن خدمات درماني به ايران وارد مي‌شود و قصد مراجعه به مراكز درماني استان فارس را دارد، حال مرز ورودي او زميني، هوايي يا دريايي باشد، اطلاعات مربوط به او جمع بندي شود ودر اختيار دانشگاه علوم پزشكي شيراز قرار گيرد، چرا كه در اين صورت خدمات مراكز درماني دولتي و خصوصي رصد مي شود و موظف خواهند شد چگونگي ارايه خدمات و دريافت هزينه‌ها را گزارش دهند.

اين اقدام به عنوان يكي از وظايف دانشگاه علوم پزشكي شيراز است تا مدافع منافع گردشگراني باشد كه براي دريافت خدمات درماني به قيمت و كيفيتي مناسب، به ايران سفر مي‌كنند. ضمن آن كه در مرزهاي ورودي كشور مي‌توانند اين اطلاعات را دريافت كنند و با مجوزهاي لازم، در اختيار دانشگاه علوم پزشكي شيراز قرار دهند تا كار از دست افراد شياد خارج شود. البته نمي‌توان منكر تلاش‌هاي افرادي شد كه با سلامت و درستي به عنوان راهنماي گردشگران خارجي فعاليت مي‌كنند و در ميان آنان نيز جايگاه ويژه‌اي دارند.

وي مي‌افزايد: دانشگاه علوم پزشكي شيراز با رابطين و راهنماياني كه به‌صورت سالم در راه جذب گردشگران سلامت فعاليت دارند، نه فقط مخالف نيست، بلكه حامي آنان نيز ‌هست، اما هدف از نظارت، جدا كردن فعاليت‌هاي اين افراد و مورد حمايت قرار دادن تلاش‌هاي سالم آنان از افرادي است كه در اين خصوص مرتكب تخلفاتي مي‌شوند و به منظور كسب درآمد‌هاي نامشروع، به صنعت گردشگري سلامت، آسيب مي‌رسانند.
‏
‏**كشور‌هاي مبدأ گردشگران سلامت
دكتر اميد فاضل‌زاده ـ مسئول دفتر گردشگري سلامت دانشگاه علوم پزشكي استان شيراز و دبير كميته گردشگري سلامت سازمان نظام پزشكي فارس نيز اظهار مي‌دارد: بازار گردشگري پزشكي شهر شيراز بالاي 90 درصد به كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس اختصاص دارد و از اين تعداد نيز بيش از 90 درصد مربوط به كشورهاي عمان و عراق است. بيماران عماني عمدتاً از طريق مرز هوايي وارد شيراز مي‌شوند و اكثريت آنان در خود شيراز ويزاي گردشگري دريافت مي‌كنند.

بيماران عراقي نيز از طريق مرز زميني وارد ايران مي‌شوند ويا از طريق شهرهاي جنوبي كشور و با پرواز، خود را به شيراز مي‌رسانند كه اولين مشكل ما نيز عدم ارايه آمار دقيق ورود اين افراد به شيراز، براي درمان است، چرا كه فقط از طريق دفتر نمايندگي وزارت امورخارجه كه در فرودگاه شيراز مستقر است، مي‌توان آمار بيماران عماني را كه از مرز هوايي وارد ايران مي‌شوند، به‌دست آورد. اما از آمار بيماراني كه از قبل و از طريق سفارت ايران در عمان ويزا گرفته‌اند، اطلاعي در دست نيست. همچنين بيماران عراقي در مبادي ورودي شيراز با دفتر وزارت امور خارجه ارتباطي ندارند، چون از مبادي ورودي كشور در مرزهاي جنوبي به ايران وارد مي‌شوند و از اين رو آماري نيز از اين عزيزان در دسترس نيست. ‏

منبع: روزنامه اطلاعات، 1395.11.6
**گروه اطلاع رساني**9165**2002**انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصي