مادر شهر گیلان، دل نگران مخاطرات

به گزارش ایرنا، شمار قابل توجهی از شهروندان كلانشهر رشت و دیگر شهرهای استان در بافت های متراكم یا فرسوده ، ساختمان های نوساز اما غیراستاندارد، اماكن عمومی شلوغ با معابر تنگ و پیچ در پیچ زندگی، كار و تردد می كنند.
درهم تنیدگی ساختمان ها در مناطق مركزی ، قدیمی و حاشیه شهر و احداث بناهای بلند بدون رعایت نكات ایمنی و معابر تنگ و سخت گذر و نبود برخی تجهیزات مورد نیاز از جمله چالش های مهم امدادرسانی در هنگام بروز سوانح است.
این در حالیست كه گیلان بعنوان استانی دارای تراكم بالای جمعیتی از جمله مناطق پر مخاطره كشور به لحاظ حوادث طبیعی محسوب می شود و بر اساس گزارش دفتر كاهش مخاطرات سازمان ملل متحد، برای بازه زمانی 30 ساله در میزان تلفات ناشی از مخاطرات طبیعی در استان‌های مختلف ایران، گیلان با 40 هزار و 669 مورد بیشترین تلفات از نظر مخاطرات طبیعی در كشور را داراست.
بر اساس اصول و معیارهای عنوان شده از سوی كارشناسان؛ شهرهای سالم باید ایمن ، روان ، پاك و سبز باشند، رعایت اصول احداث سازه ها با توجه به ویژگی های زمین و رعایت موارد ایمنی در رابطه با ساخت مسكن ، سازه ها و معابر شهری مورد تاكید كارشناسان قرار دارد اما به اذعان مسئولان، اغلب شهرهای گیلان هنوز با این معیارها فاصله دارند.
مساحت بافت‌های فرسوده گیلان دو هزار و 195 هكتار با 10 هزار و 600 واحد مسكونی اعلام شده كه از این میزان 960 هكتار در شهر رشت قرار دارد. متوسط مساحت بافت های فرسوده گیلان 7.2 درصد كل استان است؛ مناطقی كه طی سال های اخیر با توجه به افزایش جمعیت و مهاجرت از روستاها به شهر شاهد سكونت جمع كثیری از مردم در آنها هستیم و در صورت بروز حوادث در معرض مخاطرات بیشتری قرار دارند.
كارشناسان بر این امر تاكید دارند كه شهرها تنها مكان گرد هم آمدن و اسكان جمعیت نیست بلكه همانند پیكره زنده ای در حال دگرگونی و نیازمند مراقبتند.

** پیشگیری از بحران را جدی بگیریم
مدیركل ستاد مدیریت بحران استانداری گیلان در مصاحبه با خبرنگار ایرنا گفت : در گیلان به خاطر شرایط اقلیمی با حوادث طبیعی بسیاری نظیر زلزله ، زمین لغزش، سیل و آب گرفتگی ، بارش سنگین برف و حریق جنگل مواجه هستیم .
افشین عزیزی با اشاره به این كه پیشگیری، آمادگی ، مقابله و بازسازی حلقه های مدیریت بحران را تشكیل می دهد، خاطرنشان كرد : سعی ما این است در زمینه پیشگیری بیشترین فعالیت را انجام دهیم و آمادگی را بالا ببریم تا مقابله كمتری داشته باشیم .
وی با اذعان به اینكه در بخش پیشگیری درمقایسه با مقابله پیشرفت كمتری داشته ایم، علت آن را جدی نگرفتن مبحث ضروری فرهنگسازی عنوان و اضافه كرد : بزرگترین مشكل هنگام مقابله با حوادث نیز نبود هماهنگی لازم بین دستگاه های اجرایی است .
مدیركل ستاد مدیریت بحران استانداری گیلان با بیان این كه از نظر زمین لرزه در منطقه با شدت زلزله متوسط و بالا قرار داریم، بر لزوم احداث سازه های مقاوم ، ایمن سازی داخل بناها و بیمه ساختمان ها تاكید كرد.
وی بارش سنگین برف را از دیگر مخاطرات استان ذكر و اظهار كرد : در سال 83 ، 212 میلیارد تومان، در برف 86 ، 260 میلیارد تومان و در سال 92 ، 500 میلیارد تومان خسارت ناشی از بارش سنگین برف در استان داشتیم .
عزیزی از سیلاب های شهری بعنوان یكی دیگر از مشكلات یاد و تصریح كرد : طی سال های اخیر 64 پروژه دفع آب های سطحی در 15 شهر استان اجرا شده تا از بروز مشكل برای شهروندان جلوگیری شود.
به گفته عزیزی، برای پیشگیری از سیلاب های شهری تا پایان سال گذشته در رشت 38 كیلومتر ، در انزلی 12 كیلومتر و در لنگرود چهار كیلومتر لوله گذاری آب های سطحی صورت گرفت .
وی یاداور شد: در هر فصلی برای حوادث محتمل اطلاعیه، بخشنامه و ابلاغیه صادر می كنیم و با تشكیل 14 كارگروه تخصصی، موارد را بررسی و در زمینه های مختلف از جمله راه ، سوخت و ارزاق در زمان بروز بحران سناریوهایی تنظیم می كنیم.
عزیزی خاطرنشان كرد : در شهر رشت با همكاری سازمان آتش نشانی ، ایمنی اماكن عمومی نظیر مدارس ، مهدهای كودك و پاساژها مورد بررسی قرار گرفته كه این كار باید در سایر شهرها نیز انجام شود.
وی ادامه داد: برای مقاوم سازی واحدهای مسكونی روستایی هر سال تحت نظارت عالیه بنیاد مسكن 10 هزار واحد مسكونی در استان بهسازی شده اند.
عزیزی با اشاره به حریق جنگل بعنوان یكی دیگر از مخاطرات استان گفت : به منظور آمادگی برای مواقع بحرانی چهار مركز اطفاء حریق جنگل در رشت ، تالش ، لاهیجان و رودبار كامل شده و دو مركز دیگر نیز 30 درصد پیشرفت فیزیكی دارد.
مدیركل ستاد مدیریت بحران استانداری گیلان خاطرنشان كرد : بحث اختیارات و اعتبارات نیز در مدیریت بحران بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد.

**لزوم توجه به ایمنی سازه ها
كارشناسان تاكید می كنند كه توجه به احداث سازه های مقاوم و زیرساخت های مناسب شهری و نكات ایمنی، شهرها را تا حد زیادی در مقابل حوادث بیمه می كند .
معاون مسكن و ساختمان اداره كل راه و شهرسازی گیلان در مصاحبه با ایرنا با تاكید بر لزوم توجه به ایمنی سازه ها گفت : طی 15 سال اخیر اغلب ساختمان ها بر اساس مقررات و آیین نامه های جدید ساخته می شود و از این حیث، مشكلات كم تر شده است .
رضا علی نیا اذعان كرد : با این همه بر اساس آمارهای غیررسمی هنوز حدود 30 درصد ساختمان ها در كلانشهر رشت فاقد پروانه ساخت بوده و به احتمال قریب به یقین، نكات ایمنی نیز در آنها رعایت نمی شود.
وی با اشاره به وجود ساختمان های چند طبقه قدیمی در مركز شهر رشت بعنوان بناهای در معرض خطر اظهار كرد : طبق مذاكراتی كه با سازمان نظام مهندسی صورت گرفته، با تشكیل كمیته ای، ساختمان های بلند واقع در محدوده مركزی شهر و بافت قدیمی مورد ارزیابی قرار می گیرد .
علی نیا با بیان اینكه قبل از بررسی های لازم اظهار نظر دقیق در این مورد سخت است، افزود : عمده ساختمان های با كاربری عمومی نظیر پاساژهای چند طبقه مركز شهر رشت، بارگذاری های زیاد دارند.
این كارشناس ارشد راه و شهرسازی به وجود 700 هكتار بافت فرسوده در كلانشهر رشت اشاره و تصریح كرد: فعالیت های بازآفرینی شهری نیز درحال انجام است و تسهیلاتی برای نوسازی معابر در نظر گرفته ایم.
به گفته علی نیا، اداره كل راه و شهرسازی گیلان حوزه بازآفرینی شهری ، شهرداری و شركت عمران مسكن سازان از شركت های اقماری راه وشهرسازی در این زمینه مشغول فعالیت هستند.
وی در خصوص معرفی محدوده های دارای بیشترین احتمال خطر در موقع حوادث تاكید كرد : باید مطالعه ای در زمینه نقاط پر تراكم و واحدهای تجاری محدوده میدان شهرداری ، بیستون و دیگر نقاط پر تراكم رشت انجام و نتیجه متعاقب این بررسی اعلام شود.

**ضرورت انجام مطالعات زمین شناسی در پیشگیری و كاهش مخاطرات
اجرای سازه های عمرانی در هر اندازه و وسعتی، نیاز به آگاهی و درك كامل از ساختارهای زمین شناسی و جنبه های مهندسی دارد.
رئیس مركز پژوهش‌های زمین‌شناسی و اكتشافات معدنی گیلان در مصاحبه با ایرنا در مورد ضرورت پیشگیری و كاهش مخاطرات گفت: بی توجهی به هشدارهای زمین شناسان مبنی بر جلوگیری از احداث سازه های عظیم بر روی زمین های پرمخاطره و حساس محیط زیست، برداشت مصالح یا بارگذاری غیراصولی بخصوص در شیب دامنه ها ، حریم دریا و پهنه های آبی، استفاده غیراصولی از منابع سفره های آبی زیرزمینی و غفلت از مطالعات زمین شناسی می تواند زیانبار و جبران ناپذیر باشد.
پانته آ گیاهچی با بیان اینكه نقش این پژوهش ها بسیار كارساز و حیاتی است، اذعان كرد: متاسفانه در كشور ما توجه چندانی به این مسئله نمی شود و در نتیجه ناآگاهی ، ناآشنایی مردم و سهل انگاری مسئولان در بهره گیری از این علم، موجب خسارت های جانی و مالی فراوانی در گذشته شده و در آینده نیز، در صورت بی توجه مسئولان، خواهد شد.
وی تاكید كرد: برای جلوگیری از واردآمدن خسارات جانی و مالی باید قبل از اجرای پروژه های عمرانی - صنعتی بویژه پروژه های راهسازی و شهرسازی، به مطالعات زمین شناسی توجهی ویژه شود.
گیاهچی متذكر شد: در كشورهای توسعه یافته، سازه های 200 سال و بیشتر وجود دارند كه در آن مردم عادی زندگی می كنند و هنوز به عنوان یك سازه ایمن، پایدار و قابل استفاده هستند.

** لزوم آمادگی و تجهیز بخش های امدادی
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری كلانشهر رشت نیز در گفت وگو با ایرنا، ایجاد ایستگاه های آتش نشانی متناسب با وسعت و جمعیت شهرها، نیروی انسانی كافی، آموزش دیده و تجهیزات مناسب و به روز را برای امداد رسانی ضروری خواند.
بابك رمضانی لزوم توجه به الزاماتی نظیر نصب درب ضدحریق برای جداكردن طبقات مختلف از هم، سیستم های اعلام حریق، نصب لوله های خشك آتش نشانی و همچنین پله های اضطراری در ساختمان ها و رعایت نكات ایمنی توسط مردم را مورد تاكید قرار داد.
پیشگیری از حوادث با آموزش و ارتقاء حس مسئولیت اجتماعی ، انجام مناسب وظایف در بخش های مختلف از احداث سازه ها گرفته تا نگهداری بهینه از آنها ، آمادگی برای حوادث احتمالی از طریق افزایش آگاهی عمومی و تامین نیازهای این بخش، مقابله بهنگام و مناسب از طریق هماهنگی، مشاركت بهینه و تلاش برای بازسازی خرابی ها در هنگام بروز سوانح و بحران ها ضروری است.
پیكره عظیم اجتماعی نیاز به همكاری و كاركرد مناسب همه بخش ها از مسئولان و دست اندركاران سازمان ها ، دستگاه ها و ادارات تا مردم عادی دارد چراكه یك دست، بی صدا است.
گزارش از: گیتی بابایی ** انتشاردهنده: كبیری
6030 / 2007