سبك زندگی اشتباه عامل كبد چرب است

دكتر مهدی صابری فیروزی؛ فوق تخصص گوارش و كبد روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: به همین علت است كه كبد چرب بیش از اینكه یك بیماری باشد، مسئله ای اجتماعی است.
كبد چرب، تجمع بیش از حد چربی در كبد است؛ بدین معنا كه ممكن است در حالت عادی میزان چربی كبد، پنج درصد باشد ولی گاهی از این میزان، بیشتر می شود و به 30 تا 40 درصد نیز می رسد و در نتیجه تجمع بافت چربی در سلول های كبد ایجاد می شود.
این بیماری از نوع بیماری های داخلی است و نحوه تغذیه و چاقی افراد در آن تاثیر بسیار دارد و همچنین بیماری شایع در جامعه است به طوری كه حدود 30 درصد از افراد ممكن است كبد چرب داشته باشند كه مهمترین علت آن افزایش وزن، دیابت و مصرف برخی داروهاست.
این فوق تخصص گوارش و كبد ادامه داد:‌ مبتلایان به كبد چرب ممكن است هیچ علامتی نداشته باشند و فقط سنگینی و درد خفیفی را در قسمت راست شكم احساس كنند و چون علامت مهمی ندارد ممكن است ناشناخته باقی بماند. فردی كه این بیماری را دارد ممكن است خودش از آن بی اطلاع باشد و از این جهت گاهی افرادی كه مبتلا به كبد چرب هستند دچار نارسایی كبد می شوند.
وی اضافه كرد: كبد چرب به طور مستقل بیماری محسوب نمی شود و علامتی از بیماری های زمینه ای دیگر از جمله چاقی، فشار خون، عدم فعالیت و رژیم غذایی نامطلوب است و در مواردی هم كه بیمار، چاق نیست و یا دیابت ندارد ممكن است بیماری های داخلی، اختلالات هورمونی، متابولیك یا عفونت های ویروسی و مصرف داروها باعث ایجاد كبد چرب می شود.
این فوق تخصص گوارش و كبد با تاكید بر اهمیت تشخیص به موقع بیماری و تشخیص علل كبد چرب گفت: اینكه آیا كبد چرب عارضه مهمی است یا خیر باید گفت هم می تواند خطرناك باشد و هم نه و این موضوع بستگی دارد به اینكه علت آن چه باشد و چطور پیشرفت كند. گاهی كبد چرب به نارسایی كبدی و سرطان كبد هم منجر می شود ولی اگر قند و وزن افراد كنترل شود، خطرناك نخواهد بود و نباید در این خصوص ترس ایجاد شود.
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران اضافه كرد: اصطلاح كبد چرب در كشورهای غربی با كشور ما تفاوت هایی دارد؛ در غرب علت كبد چرب غالبا مصرف مشروبات الكلی است ولی در ایران اصطلاح كبد چرب غیرالكلی مطرح است.

** مبتلایان به كبد چرب، اغلب كارمند هستند
این فوق تخصص گوارش و كبد گفت: براساس بررسی ها و میزان مراجعات در مورد بیماری كبد چرب باید گفت این بیماری در بین شاغلان و كارمندان پشت میز نشینی كه معمولا زمان صرف ناهار را در محل كارند و تحرك و فعالیت كمتری دارند به مراتب بیشتر است.
صابری فیروزی، در مورد سبك های تغذیه ای اظهاركرد: غذاهای ایرانی معمولا پركالری هستند و باید دقت كرد كه غذای مصرفی، چرب نباشد، همچینن حجم غذا، كم و میزان كالری دریافتی مورد توجه باشد؛ به عنوان نمونه مصرف نوشابه یكی از علل كبد چرب است چون قند بالایی دارد و میزان كالری دریافتی آن زیاد است.
وی ادامه داد: هر میزان انرژی كه از طریق غذا وارد بدن می شود، بخشی از آن استفاده شده و بخشی دیگر ذخیره می شود و انرژی ذخیره شده در كبد، ماهیچه و پوست به مدت طولانی باقی می ماند حال با فرض اینكه روزانه 10كیلوكالری در بدن ذخیره شود، در یك سال مقدار انرژی ذخیره شده زیادی در بدن باقی می ماند.
صابری فیروزی درخصوص تاثیر مصرف الكل بر كبد چرب اظهار كرد: كسانی كه كبد چرب دارند مطلقا نباید مشروبات الكلی مصرف كنند چراكه مصرف الكل احتمال ابتلا به كبد چرب را چندین برابر می كند .
وی گفت: خوشبختانه بیماری كبد چرب الكلی (كبد چرب كه به دلیل مصرف مشروبات الكلی باشد) در كشور كم است و طبق آماری كه از میان بیمارانی كه دچار نارسایی كبد هستند، موجود است، در میان خانم ها یك درصد و در مورد آقایان چهار درصد از این افراد مصرف كننده الكل بودند.

** كسانی كه كبد چرب دارند مراقب قلب و عروق باشند
صابری فیروزی تاكید كرد: كسانی كه كبد چرب دارند مراقب قلب و عروق باشند چرا كه این عوامل بیشتر باعث مرگ این افراد می شود و كسی كه كبد چرب دارد باید فشار خون، چربی، قند خون نیز مورد آزمایش و بررسی قرار گیرد.
وی خاطرنشان كرد: یك سوم از مراجعان و بیماران كبد چرب، بیماری پیشرفته دارند و دچار نارسایی كبدی می شوند؛ این افراد ممكن است كه در گذشته چاق بوده یا سابقه فشارخون و یا دیابت در خانواده را داشته باشند.
وی در ادامه گفت: علل مرگ در میان افرادی كه كبد چرب دارند ابتدا آنان به بیماری های قلبی و عروقی، سپس سرطان های خارج از كبد از جمله سرطان روده، لوزالمعده، مری و معده و حتی سرطان های غیرگوارشی و سومین علت مرگ، كبد چرب است.
صابری فیروزی اظهار كرد: انجمن چاقی و دیابت اروپا و به طور كلی در راهنمای بالینی اروپایی توصیه كرده است كه افراد بالای 50 سال برای كبد چرب بررسی شوند، همچنین كسانی كه چاقی، دیابت و یا اختلال در آزمایش كبدی دارند نیز از نظر كبد چرب باید مورد بررسی قرار گیرند.

** سه تا چهار ساعت در هفته ورزش كنید
صابری فیروزی درباره تاثیر ورزش وتحرك بدنی به عنوان اقدامی شایسته برای پیشگیری از كبد چرب افزود: به افراد توصیه می شود سه تا چهار ساعت در هفته ورزش كنند و یا پنج روز در هفته روزی نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشند كه البته لازم نیست نیم ساعت به طور یك جا باشد بلكه می تواند در طول روز به طور متناوب انجام شود.
وی ادامه داد: افرادی كه كبد چرب دارند به تدریج ورزش را در برنامه روزانه خود اضافه كنند و نكته مهم این است كه اگر كسی ورزش كند اما وزنش كاهش پیدا نكند، باز هم كبد چرب او بهبود خواهد داشت در واقع به دلیل فعال شدن متابولیسم بدن ، چربی كبد پاك می شود.
این استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران پیشنهاد داد كه برای نهادینه سازی ورزش در جامعه، دولت به ورزش، یارانه یا سوبسید دهد تا به دلیل هزینه های بالای باشگاه ها و اماكن ورزشی، ورزش كردن برای افراد جامعه مسئله ساز نباشد.
صابری فیروزی با تاكید بر اهمیت تغذیه در امكان ابتلا به بیماری ها گفت: ممكن است ژنتیك خیلی از بیماری ها در بدن ما باشد ولی نحوه زندگی موجب بروز بیماری می شود و در واقع خیلی از ژن بیماری هایی كه در نسل های قبل خاموش بوده است در نسل جدید ممكن است فعال شود. در مورد موضوع تغذیه، واقعاً در خانواده های ما رقابت وجود دارد و همه سعی دارند تا مهمانی های مفصل با سفره های رنگین برگزار كنند.
این فوق تخصص كبد و گوارش اظهار كرد: طرح های ملی زیادی درباره شیوع بیماری ها انجام شده و بهتر است تا درخصوص درمان نیز طرح هایی اجرا شود و با شناسایی افرادی كه كبد چرب دارند، برنامه سبك زندگی شامل تغذیه و ورزش ارائه و نتیجه نیز پیگیری شود اما چنین طرح هایی تاكنون نداشتیم كه البته اجرای این نوع طرح ها بسیار مشكل است.
صابری فیروزی با تاكید بر اینكه فرهنگ سازی تاثیر بسیار زیادی در كنترل خطر بیماری ها دارد، افزود: اگر بتوانیم از دبستان ها و دبیرستان ها فرهنگ سازی كنیم تا مردم رژیم غذایی را رعایت كنند و فعالیتشان را بیشتر كنند، این امر ریال قطعاً می‌تواند مؤثر باشد چراكه خیلی از اینها نیاز به دارو ندارند و با اصلاح سبك زندگی درست می شود.
وی بهترین و مؤثرترین درمان مبتلایان به كبد چرب را فعالیت ورزشی و رژیم غذایی دانست و گفت: من به بیمارانم می‌گویم كه داروها در صورتی مؤثر است كه رژیم غذایی درست داشته باشند و ورزش كنند چون ورزش به اضافه رژیم غذایی خیلی خیلی مؤثر است تا اینكه ما بخواهیم دارو بدهیم.
صابری فیروزی اضافه كرد: ما باید به صورت ملی به مشكل كبد چرب نگاه كنیم و از نظر تغذیه رعایت كنیم یعنی به جای غربالگری بیماری و سونوگرافی افراد، بهتر است كه رژیم غذایی مان را درست كنیم، میزان كالری غذاهایمان را تنظیم كنیم، ورزش كنیم و امكانات ورزشی را برای افراد فراهم كنیم؛ اینها كارهایی هستند كه هم از كبد چرب پیشگیری می‌كند و هم از مسائل قلبی و سرطان ها جلوگیری می‌كنند و بدین صورت ما با یك تیر چند هدف را دنبال می كنیم.
این فوق تخصص كبد و گوارش اظهار كرد: تبلیغاتی راجع به داروهای گیاهی می‌شود كه هنوز ثابت نشده است كه آیا بر كبد چرب مؤثر هستند یا خیر. آن چه كه راجع به تبلیغات دارویی وجود دارد ممكن است مبتنی بر منافع اقتصادی باشد كه در خیلی از موارد شركتی كه دارو می‌سازد باید تبلیغ كند ولی اینكه چقدر این داروها مؤثر است مهم است؛ در رابطه با كبد چرب دارویی كه مؤثر باشد هنوز اثبات نشده است و در این خصوص مردم باید اطلاعات و آگاهی خود را بالا ببرند و فریب تبلیغات را نخورند.
صابری فیروزی تصریح كرد: بیماری كبد چرب نباید بزرگ شود كه 30 درصد مردم كبد چرب دارند، چرا كه اكثر اینها خیلی راحت كنترل می‌شود و نباید در جامعه استرس ایجاد شود و ضروری است تا بیشتر به سمت پیشگیری و تشویق به فعالیت و كنترل عواملی مانند قند، چربی و فشار خون برویم.
اجتمام**3229**1776**خبرنگار: حنانه شفیعی** انتشاردهنده:
آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej