كاهش بارش ها و نگرانی از تداوم خشكسالی در چهارمحال و بختیاری

به گزارش ایرنا، خشكسالی و بی آبی تابستان و زمستان نمی شناسد، وقتی پدیده خشكسالی سالیان متوالی بر سرزمینی سایه افكند، نه تنها بسیاری از شئون زندگی مردم را تحت الشعاع قرار می دهد، بلكه موجی از نگرانی ها را برای تامین آب مورد نیاز خود چه در فصل زمستان و چه تابستان ایجاد می كند كه این فشار روانی چه بسا سخت تر و طاقت فرساتر از رنج تشنگی است.
اهمیت این موضوع برای استانی كه یكی از آبخیزترین مناطق كشور است و روزی به غلط یا درست آن را تولید كننده 10 درصد آب شیرین كشور می نامیدند، بسیار بیشتر و درك این شرایط برای مردمانش بسیار سخت تر خواهد بود.
چهارمحال و بختیاری دارای یك درصد از مساحت كل كشور است كه در بستر سلسله جبال زاگرس قرار دارد، این استان با توجه به مساحت كمی كه دارد نقش مهمی در تولید آب شیرین در كشور ایفا می كند و سرچشمه 2 رودخانه كارون و زاینده رود و سرچشمه بخشی از رودخانه دز در این استان است، اما بیش از هشت سال است كه تغییر شرایط اقلیمی، كاهش نزولات آسمانی و تغییر شكل بارش ها از برف به باران این استان را با پدیده شوم خشكسالی دست به گریبان كرده و پیامدهای ناگواری را برجای گذاشته است.
به گفته مسئولان هواشناسی چهارمحال و بختیاری در سال زراعی جاری میزان نزولات آسمانی از مهرماه سال جاری تاكنون نسبت به مدت مشابه سال قبل 7 درصد و نسبت به میانگین بلندمدت 30 ساله 22 درصد كاهش یافته و بطور تجمعی نیز میزان كاهش بارش در كوهرنگ در طول هشت سال گذشته 2270 میلیمتر بوده و ارتفاع برف موجود كمتر از 50 سانتیمتر است، درحالی كه در همین تاریخ در سال گذشته بیش از یك متر برف در كوهرنگ انباشته شده بود.
خشكیدگی 70 هزار هكتار از جنگل ها و 200 هزار هكتار از مراتع این استان، ممنوعه شدن هشت دشت از 11 دشت استان و افت شدید سفره های آب زیرزمینی، فرونشست زمین و كاهش شدید سطح ایستابی در دشتها، خشك شدن 58 درصد از آب چشمه ها، قنات ها و چاه ها، شكل گیری چشمه های گرد وخاك و گسترش پدیده بیابان زایی بخشی از تبعات خشكسالی در این استان است كه هرسال عمیق تر و گسترده تر می شود.
اما در كنار همه پیامدهای شوم خشكسالی شاید بتوان گفت تنش آبی و بحران تامین آب شرب در شهرها و روستاهای این استان بیش از هر موضوع دیگری نگران كننده است و تبدیل به دغدغه ای بزرگ شده است.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری چهارمحال و بختیاری در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: با وجودی كه در فصل زمستان قرار داریم و مردم استان در حدود 6 درصد مصرف خود را كاهش داده اند مشكل بحران آب وجود ندارد، اما با آغاز فصل گرما تعدادی از شهرهای استان با مشكل كمبود و افت فشار آب مواجه می شوند.
قدرت الله بیگلری ادامه داد: در تابستان امسال شهرهای بروجن، سفید دشت، فرادنبه، آلونی، چلیچه، كاج، بن و فرخشهر با تنش آبی مواجه بود و وضعیت آب در شهر سردشت از توابع شهرستان لردگان نیز به مرز بحران رسید.
وی تصریح كرد: در حالی كه تلاش كردیم تا با ایجاد چاه های كمكی و استفاده از منابع آب زیرزمینی بخشی از مشكلات این حوزه را برطرف كنیم اما با تشدید روند خشكسالی ایجاد چاه جدید برای تابستان آینده نمی تواند جوابگو باشد.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری چهارمحال و بختیاری با اشاره به بحران آب شرب در شهر بروجن طی تابستان امسال افزود: از سه سال گذشته تاكنون 12 چاه كمكی برای رفع مشكل كم آبی این شهر حفر شده اما این چاه ها به سبب افت شدید آب های زیرزمینی جوابگوی نیاز آبی مردم منطقه نیست.
بیگلری با بیان اینكه كاهش دبی چاه های تامین كننده آب شرب در استان سبب شده تا از 136 حلقه چاه موجود، 48 چاه از مدار خارج شود، افزود: بدنبال كاهش بارندگی ها در استان، تغذیه چاه ها و سفره های آب زیر زمینی با مشكل مواجه شده كه پیامد آن كاهش دبی آب استحصالی از چاه های فعال استان است.
وی خاطرنشان كرد: همچنین میزان آب چاه های تامین كننده آب شرب استان از 212 لیتر بر ثانیه در سال 94 به 156 لیتر در سال جاری كاهش یافته است.
اما این مشكل در روستاهای چهارمحال و بختیاری بسیار پر رنگ تر از شهرهای این استان بنحوی كه در تابستان بیش از 100 روستا با مشكل بی آبی مواجه است.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود تمهیداتی كه در راستای بهره مندی مردم روستاهای استان از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی انجام گرفته است، اما در تابستان تامین نیاز آبی بیش از 100 روستا از طریق آبرسانی سیار انجام می گیرد.
تورج احمدپور ادامه داد: اكنون نیز كه در فصل زمستان قرار داریم و مصرف مردم كمتر است، در حدود 60 روستای استان بویژه در شهرستانهای لردگان، اردل، كیار و بروجن آبرسانی سیار می شود.
وی با بیان اینكه بیشترین مشكل كم آبی روستاها در منطقه لردگان است، تصریح كرد: با آغاز فصل گرما چاه های این منطقه عملا از مدار خارج شده و به مرز بحران می رسد.
احمدپور افزود: كاهش نزولات آسمانی و خشكسالی های مداوم در استان سبب كاهش دبی آب چاه ها، كاهش آبهای سطحی و خشك شدن قنات ها و چشمه ها شده و همین امر آبرسانی به مناطق روستایی را با بحران مواجه كرده است.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری تعداد چاه های در اختیار این شركت را 160حلقه اعلام كرد و گفت: از این تعداد در سال های اخیر 21 حلقه چاه خشك و از مدار خارج شده است.
احمدپور خاطرنشان كرد: هم اكنون آب شرب مناطق روستایی استان از 270 منبع از جمله قنوات، چاه ها و چشمه ها تامین می شود.
با این وجود همواره نگرانی از كمبود آب بویژه در بخش شرب و در فصل تابستان وجود دارد و از آنجا كه 70 درصد از آب مصرفی استان در بخش های مختلف از طریق آب های زیرزمینی تامین می شود و این وابستگی به آب های زیرزمینی در بخش شرب در حدود 90 درصد است، روند خشكسالی های متوالی و نبود بارش های موثر برف در استان در خشك شدن چاه ها بسیار اثرگذار بوده و همین موضوع نگرانی های بسیاری را برای تامین آب شرب ایجاد كرده است.
از سوی دیگر درحالی كه این استان سرچشمه 2 رودخانه زاینده رود و كارون است اما بواسطه ماهیت كوهستانی نمی تواند برداشتی از منابع آب سطحی داشته باشد و می طلبد با ایجاد سازوكارهایی بتوان بخشی از نیاز مردم را از این طریق تامین كرد.
گزارشگر: خاطره حسین زاده**اتشاردهنده: جهانبخش صفری دهكردی
7363/6021