خانه تكانی مراكز ترك اعتیاد

طبق پروتكل های جدید، قرار است یك خانه تكانی اساسی در این مراكز ترك اعتیاد صورت گیرد كه تمام مراكز اقامتی ترك اعتیاد را مشمول می شود. البته این خانه تكانی به معنای تمیز كردن نیست بلكه به معنای یك تحول سیستمی و تغییر در بسیاری از فرآیندهای این مراكز است كه منجر به ارتقای عملكرد آنها شود.
سیستم جدید ارتقایی قرار است بر مراكز ترك اعتیاد حكمفرما شود كه اولا مانند طرح پزشك خانواده، نظام ارجاع دارد و دوما حتی ترخیص آن نیز زیر ذره بین است هرچند این تحولات ممكن است پیامدهایی نیز در پی داشته باشد.

**چرا خانه تكانی ؟
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور می گوید: در برهه ای از زمان متوجه شدیم كه مراكز اقامتی اعتیاد توسعه زیادی پیدا كرده و تعداد آنها به یكهزار مركز اقامتی رسیده است اما برنامه هایی كه درون این مراكز ، اجرا می شد به صورت منسجم نبود.
محسن روشن پژوه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تصریح می كند: حتی پروتكل اقدامات درمانی در این مراكز وجود نداشت بنابراین در نخستین اقدام، پروتكل درمانی برای این مراكز طراحی كردیم.

**تغییر اقدامات درمانی در مراكز ترك اعتیاد
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور می گوید: پروتكل درمانی جدید براساس معیارهای درمان برای مداخلات سایكولوژی یعنی مداخلات روانی و اجتماعی ، برنامه منسجمی لحاظ كرده كه شامل جلسات مشاوره، جلسات گروهی و استقرار پزشك برای امور سم زدایی و نظارت است.
وی خاطرنشان كرد: همچنین در روش درمانی جدید، حضور همتایان (معتادان بهبود یافته) را در كنار سایر روش های درمانی به رسمیت شناختیم.

**پذیرش همه معتادان در سیستم ارجاع
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور می گوید: ما برای پذیرش معتادان در مراكز اقامتی ، معیارهای دقیقی طراحی كردیم و اكنون دیگر اینگونه نیست كه هركسی را در مراكز پذیرش كنیم بلكه همه براساس معیارها باید پذیرش شوند.
روشن پژوه افزود: پروتكل نظام ارجاع برای مراكز اقامتی بسیار قوی است و بطورمثال اگر كسی وارد مركز شود درصورت داشتن اندیكاسیون یا شرایط پذیرش، وارد مركز می شود و اگر شرایط پذیرش را نداشته باشد طبق پروتكل و دستورالعمل جدید رها نمی شود بلكه با اتصال به بقیه مراكز ، خدمت مناسب برای او شناسایی می شود و به آنجا ارجاع می شود.
وی تصریح كرد: قبلا شرایط به گونه ای بود كه اگر كسی به مراكز اقامتی ترك اعتیاد مراجعه می كرد و شرایط پذیرش را نداشت، به او می گفتند برو و تمام می شد.
وی خاطرنشان می كند: این درحالیست كه در نظام ارجاع جدیدی كه برای مراكز اقامتی ترك اعتیاد تعریف شده، از همان ابتدا اگر كسی اندیكاسیون بستری یا اقامت در مركز را داشت، اقدامات ترك برای او انجام می شود اما اگر شرایط را نداشت توسط تیم پذیرش به مركز مناسب دیگری بطور مثال مراكز درمانی اجتماع محور موسوم به تی سی ارجاع می شود.
وی اضافه می كند: نظام ارجاع حتی در طول دوره اقامت معتاد هم پررنگ است یعنی اگر فرد در طول دوره اقامت ، دچار مشكلی شود كه تیم بهبود یا درمان قادر به حل آن نباشد باید به یك مركز درمانی یا یك مركز مناسب آن خدمت ، ارجاع شود.

**استقرار یك تیم خبره در مراكز ترك اعتیاد
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور می گوید: تغییر دیگری كه در مراكز اقامتی ترك اعتیاد شكل گرفته ، این است كه یك تیم بهبود و بازتوانی برای تصمیمات مهم مركز دور هم جمع می شوند و تصمیم می گیرند.
روشن پژوه می افزاید: هركدام از این تیم ها از گروه های همتا (معتادان بهبود یافته) ، روانشناسان ، مددكاران و پزشكان تشكیل شده است.

**ترخیص پله ای
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور می گوید: یكی از تصمیمات مهم تیم بهبود در مراكز اقامتی ترك اعتیاد ، 'ترخیص' است.
روشن پژوه تاكید می كند: ترخیص به عنوان یك واقعه مهم از مركز ترك اعتیاد باید با معیارهای مناسبی همراه باشد به آن معنا كه برای ترخیص هم باید ارزیابی صورت می گیرد.
وی خاطرنشان می كند: تیم بهبود و بازتوانی، نظرات خود را در مورد اینكه آیا فرد شرایط ترخیص را دارد، ارائه می كنند و سپس تصمیم گیری ها جمع می شود و بعد ترخیص صورت می گیرد.
وی اظهار می كند: ترخیص طبق پروتكل جدید در مراكز ترك اعتیاد، مرحله به مرحله است به آن معنا كه فرد بهبودیافته ، ناگهان رها نمی شود بلكه ابتدا از مدل مركز اقامتی به مدل مركز نیمه اقامتی ارجاع داده شده و سپس ترخیص می شود.

**استراتژی پیگیری پس از خروج
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور تصریح می كند: نكته مهم دیگری كه در پروتكل جدید دیده شده، پیگیری پس از خروج است. طی یك جدول برنامه ریزی شده و طی ابزار و شیوه های مشخص تدوین شده ، وضعیت فرد بهبود یافته بعد از ترخیص از مراكز ترك اعتیاد پیگیری می شود.
روشن پژوه خاطرنشان می كند: پیگیری باید در فواصل مشخصی صورت گیرد و همه آنها ثبت و مستندسازی شود.
وی تاكید می كند: از ابتدای ورود تا انتهای خروج و بعد از خروج فرد معتاد از مراكز اقامتی یك برنامه منسجم طراحی شده است. برای هر كدام از این مراحل، متخصص مربوط به خودش را مستقر كرده ایم؛ یعنی برای كارهای روانشناختی ، اجتماعی و درمانی یا امور دیگر، كارشناس مرتبط گذاشتیم.
روشن پژوه یادآور می شود: پروتكل جدید به تدریج در حال اجرا در تمام مراكز اقامتی ترك اعتیاد است.

**احتمال افزایش هزینه های مركز اعتیاد
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی كشور در پاسخ به این سئوال خبرنگار ایرنا كه آیا با اعمال این مداخلات نوین، هزینه های مراكز ترك اعتیاد افزایش می یابد، می گوید: اكنون در حال تدوین دستورالعمل رتبه بندی مراكز اقامتی ترك اعتیاد هستیم كه در این رتبه بندی، مراكزی كه خدمت بهتر با مولفه های قوی تر ارائه دهند، اجازه می یابند از مزایای بیشتری برخوردار باشند بطورمثال مثلا ممكن است بتوانند تعرفه بیشتری بگیرند یا ظرفیت پذیرش را افزایش دهند.
روشن پژوه در عین حال تصریح می كند: با این وجود حواسمان هست كه این بار مالی نباید روی دوش مردم تحمیل شود و به همین علت اكنون در حال پیگیری حمایت های بیمه ای و اختصاص یارانه به این مراكز هستیم.
وی تاكید می كند: نمی خواهیم بارمالی روی دوش افراد بی بضاعت بگذاریم چون اعتقاد داریم مخاطبان مراكز اقامتی ترك اعتیاد، اتفاقا افراد كم بضاعت هستند.
بازنگری دستورالعمل های گذشته و تدوین پروتكل جدید برای مراكز اقامتی ترك اعتیاد بسیار ضروری به نظر می رسید چراكه گاهی دیده می شد یك فرد معتاد تا 11 دوره اقامتی در این مراكز داشته باشد و به نوعی این مراكز، كاركرد درمانی خود را از دست داده بودند و به محل اقامت معتادان تبدیل شده بودند.
با توجه به آمار یك میلیون و 325 هزار نفری معتادان در كشور باید همواره به فكر راهكارهای جدید ، منطقی و علمی برای پیشگیری و درمان اعتیاد بود.
اجتمام**9185** 1569**گزارشگر: سادات حسینی خواه **انتشار: علی حبیبی

*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej