روستاگردي، صنعتي با منافع چندجانبه - علي حبيبي*

نوروز در پيش است و خيلي ها قصد سفر دارند اما نمي دانند به كدام منطقه سفر كنند.
بسياري از مردم از سفرهاي تكراري و مقصدهاي تكراري خسته شده اند، شايد بي اطلاعي آنان باعث اين وضعيت شده باشد.
بسياري از افراد سفر را فقط ديد و بازديد و حداكثر ديدن يك شهر مي دانند در حاليكه با چند كيلومتر دور شدن از اين شهرها، به مناطق بكر و تازه اي به نام روستا مي رسند كه سرشار از ظرفيت هاي گردش و تفريح هستند، روستاهايي كه از نظر فرهنگ، غني و از لحاظ مناظر، بكر و دست نخورده اند.
روستاگردي چندين مزيت براي گردشگران، روستاييان، جامعه و دولت به همراه دارد. تحميل هزينه كم به گردشگران، درآمدزايي براي روستاييان و كاهش بار اشتغال براي دولت و جامعه، بخشي از مزاياي اين صنعت است و در واقع اين جمله ساده ترين، خصوصيت اين صنعت را بيان مي كند.
ويژگي گردشگري روستايي اين است كه روستاييان مي توانند با توسعه اين صنعت، به رونق اقتصادي برسند و از سوي ديگر روستايشان آباد و به محلي براي درآمد پايدار تبديل شود.
مناظر روستاها معمولا بكر و دست نخورده است، اما جداي از اين مناظر، فرهنگ و آداب و رسوم آنان نيز چنين وضعيتي دارد.
صنايع دستي اين مناطق آميختگي خاصي با گذشته و حال دارد. ادغام هنر گذشته و كنوني صنايع دستي اين مناطق را جذاب تر كرده و از اين رو گردشگر و مسافر مي تواند كالاهاي دست اول، ارزان و مطمئن از روستاييان خريداري كند.
گردشگران همچنين مي توانند با انواع صنايع دستي و حتي شيوه توليد آن آشنا شوند كه همه اينها مي تواند براي آنان سفري جذاب و ديدني رقم بزند كه تفريح و آشنايي با هنرها نيز مي تواند در كنار آن وجود داشته باشد.
اگر گردشگري به همراه خانواده خود به اين مناطق سفر كند، اين سفر مي تواند خيلي براي فرزندان آنان آموزنده باشد. آشنايي با كشاورزان و ساكنان روستا كه معمولا با فرهنگ و آداب و رسوم بكر و خاصي برخورد مي كنند، دنيايي از مهرباني را به گردشگران تقديم مي كند و در پايان سفر خاطره انگيزي براي هر شخصي رقم مي زند.
اما گردشگري روستايي با تمام خصوصياتي كه از آن بهره مند است، يك اهميت مهم و ممتاز ديگري نيز دارد و آن ايجاد اشتغال و كار در روستا است.
در سال هاي اخير خيلي از فرزندان روستاييان براي كار و اشتغال عازم شهرها شدند كه اين مساله نه تنها روستا را خالي از سكنه كرده بلكه تاثيرات زيانباري در توليد، نيروي كار و كيفيت محصولات بوجود آورده است.
اين مهاجرت ها چندين زيان براي جامعه روستايي و شهري به همراه داشته كه مهمترين آن را مي توان دور شدن روستايي از روستا، خسارات به توليد روستايي و حاشيه نشيني و همچنين ايجاد شغل هاي كاذب تا ساير آسيب هاي اجتماعي مثل اعتياد، بزهكاري و ... برشمرد.
دليل بسياري از مهاجرت ها، بيكاري است در حاليكه با اندكي همت و تفكر مي توان در روستاها براي روستايي، كار و شغل ايجاد كرد كه يكي از آنها گسترش روستاگردي و يا گردشگري روستايي است.
بطور مثال در بحث صنايع دستي، روستاهاي ايران از ظرفيت هاي بالقوه برخوردارند و نيروي انساني جوان و مستعد نيز پتانسيل ديگر اين برنامه است كه مي توانند با سكونت در روستاها به توليد اين صنايع بپردازند.
در همين روستاها و يا ساير روستاها، ظرفيت هاي ديگري نيز براي رونق اقتصادي وجود دارد براي مثال خيلي از روستاهاي شمال و جنوب كشور و همچنين روستاهاي همجوار رودخانه ها و درياچه ها فرصت هايي براي قايقراني، شكار، ماجراجويي، گردشگري تاريخي، فرهنگي و مزرعه دارند كه همه در جاي خود مي تواند به رونق روستا كمك كند.
روستاهاي ما همچنين سرشار از فرهنگ ها، آداب و رسوم، جشن ها، تنوع اقليمي، مناظر طبيعي، تاريخي، سكونت گاه هاي بكر هستند كه هريك از آنها مي تواند براي گردشگران ديدني و جالب باشد.
انواع بازي ها و جشن هاي ديدني و جذاب در روستاها وجود دارد كه حتي براي شهرهاي همين مناطق نيز ناشناخته است.
خيلي از گردشگران خارجي بخاطر همين رسم و رسومات به كشورهاي مختلف سفر مي كنند در حاليكه نوع اجراي اين بازي ها و جشن ها در روستاهاي ايران خيلي غني تر از ساير ملل در جريان است.
چادرزدن در مزارع، دو چرخه سواري، قدم زدن در روستا و اسب سواري از ديگر فرصت ها و امكاناتي است كه مي توان آن را در روستا براي گردشگران و مسافران ايجاد كرد تا از اين طريق گردشگران با حضور در روستاها، به رونق اقتصادي روستا كمك كنند.
غداهاي محلي از جمله بضاعت هاي گردشگري روستاها است كه گردشگران و مسافران با سفر به يكي از اين روستاها با شيوه تهيه اين غذاها آشنا مي شوند. درخصوص اهميت اين غذاها به اين مطلب بسنده مي كنم كه اكنون در بسياري از كشورها از جمله اسپانيا جشنواره هاي مختلف غذا برگزار مي شود كه سالانه شمار زيادي از گردشگران را به خود جذب مي كند.
غذاهاي محلي روستاهاي ايران در مقابل غذاهاي اين كشورها بسيار متنوع تر، كيفي تر و جذاب تر است، از اين رو برگزاري اين جشنواره ها در روستاهاي ما بسيار ديدني تر از ساير نقاط جهان خواهد بود.
بنابر اين يكي از راه هاي توسعه گردشگري در اين مناطق مي تواند استفاده از اين ظرفيت ها باشد.
رونق اقتصاد روستا يعني وضع روستاييان از نظر اقتصادي به حد قابل قبول برسد و در اين صورت جوانان روستايي هرگز براي كار و اشتغال به شهرها عزيمت نكنند.
براي رونق گردشگري در روستا نياز به تهيه زيرساخت هاي گردشگري است.
براي اين منظور در ابتدا بايد راه ها و جاده هاي مناسب براي تردد گردشگران و مسافران فراهم كنيم تا آنان به راحتي دراين مناطق رفت و آمد كنند.
راه اندازي اماكن تفريحي، احداث اقامتگاه ها و مهمانخانه ها كه روستاييان بتوانند در اين زمينه نقش اساسي ايفا كنند بايد در برنامه ها مورد توجه قرار گيرد.
در اين زمينه بايد با اعطاي وام هاي مختلف و كم بهره روستاييان را در احداث اين مكان ها كمك كرد.
استفاده از وسايل نقليه نو و مدرن از ديگر لازمات صنعت گردشگري است كه بايد در اين زمينه به آن توجه كرد.
در اداره اقامتگاه ها و همچنين حمل و نقل مي توان از روستاييان استفاده كرد كه بخشي از اشتغال و بيكاري جامعه روستايي را برطرف خواهد كرد.
روستاگردي همچنين فرصتي براي روستاييان مهيا مي كند كه با فرهنگ ها و آداب و رسوم ساير مردم و ملل آشنا شوند كه اين موضوع تجربيات روستاييان به ويژه جوانان و دانش آموزان روستايي را افزايش مي دهد.
به هر روي نسخه روستاگردي و گردشگري روستايي پتانسيل هاي زيادي براي رونق اقتصادي در روستاها برخوردار است كه بايد از آن در رفع مشكلات اين بخش از جامعه به درستي بهره گيري كرد.
در واقع روستاگردي حائز منافع چندجانبه اي است كه بيشترين منفعت آن به روستاييان و گردشگران مي رسد.
نسخه گردشگري روستايي، به اشتغال روستاييان ختم مي شود از اين رو هر چقدر در اين زمينه سرمايه گذاري شود و دستگاه هاي ذيربط در تهيه زير ساخت هاي گردشگري مانند راه، محل اقامت و وسيله نقليه تلاش كنند به همان نسبت جامعه روستايي با توسعه روبرو مي شود و دستيابي به چنين نقطه اي نيز، به اين معني است كه روستاييان در روستا ماندگار خواهند شد و توليدات ملي و محلي روستاييان نيز همچنان به حيات خود ادامه مي دهد.
** دبير ايرنا ** 1569** انتشار: اميد غياثوند