تمرين زدگي؛ مسئله اي خطرناك براي ورزشكاران

دراين مطلب آمده است: برخي مربيان ممكن است تصور كنند، ورزشكاران هنگام تمرين سعي و تلاش جدي از خود نشان نمي دهند، به همين دليل فشار تمرين‏ را به‏ طور پيوسته افزايش مي دهند تا سطح اجراي ورزشكاران به حد‏ مطلوب برسد، اما به عقيده بسياري از كارشناسان تربيت بدني با اين روش عملكرد ورزشكاران مرتب به سطح پايين ‏تر تنزل پيدا مي كند و پيشرفتي حاصل نمي شود و مشكلي به نام بيش تمريني يا تمرين زدگي در آن ها به وجود مي آيد.
يكي از رزمي كاران زاهداني مي گويد: مدتي قبل براي شركت در يكي از مسابقات مهم كشوري مجبور به كاهش وزنم شدم كه در راستاي آن رژيم هاي سخت و تمرينات خيلي سنگيني را در مدت طولاني انجام مي دادم اما اين اقدام نه تنها براي آمادگي ام در اين رقابت ها مفيد نبود بلكه باعث خستگي ام و شكست در مسابقات شد.
«كامران» ادامه مي دهد: با به وجود آمدن اين شرايط به اين نتيجه رسيدم كه پيروي از برنامه تمريني غير اصولي و يا فشارهاي عصبي شديدي كه در طي زندگي روزمره به ورزشكار حرفه اي تحميل مي شود براي وي مشكلاتي به همراه دارد و او را از هدف واقعي اش دور مي كند.
يكي ديگر از ورزشكاران نيز مي گويد: بسياري از ورزشكاران به دليل فشار زياد تمرينات و فعاليت بيش از اندازه، از ورزش كردن خسته مي شوند كه نه تنها سبب دوري آن ها از ورزش مي شود بلكه لطمه اي بزرگ به بدنه ورزش وارد مي كند.
«افشين» مي افزايد: چند مرحله به دليل خستگي ناشي از تمرينات سخت تصميم به كناره گيري از حضور در مسابقات رسمي گرفتم اما با مخالفت خانواده و مربي ام مواجه شدم و از طرفي جدا شدن از ورزش برايم سخت بود به همين منظور تصميم گرفتم دليل اصلي خستگي ام را بدانم كه از طريق يكي از مربيانم متوجه شدم فشار تمرين و فعاليت هاي طولاني مدت علت اصلي كاهش علاقه من به ادامه ورزش است به همين دليل برنامه تمرينات ورزشي ام را تغيير دادم.
افت عملكرد ورزشي
يكي از كارشناسان ارشد تربيت بدني مي گويد: به خستگي طولاني مدت و افت عملكرد ورزشي يك ورزشكار كه براثر افراط در تمرين يا اجراي برنامه هاي غلط تمريني ايجاد مي شود، تمرين زدگي مي گويند كه ميزان شيوع دقيق تمرين زدگي در رشته هاي مختلف براي ورزشكاران متفاوت است.
«محمدرضا تيموري» مي افزايد: بسياري از ورزشكاران‏ به صورت جدي براي رسيدن به هدف خود تلاش مي كنند اما سطح عملكردشان كاهش مي يابد و هميشه احساس خستگي‏ مي كنند البته اين مشكل ممكن است از علل مختلف رواني و فيزيولوژيكي‏ به وجود آيد به همين دليل گاهي شناخت اين عارضه در ورزشكاران براي مربيان بسيار مشكل است.
وي تصريح كرد: تمرين زدگي مسئله خطرناكي است كه با افت در اجرا، افزايش خستگي، كوفتگي دائمي عضلات، اختلالات روحي و احساس بي حالي مشخص مي شود كه البته مربيان و پزشكان بايد قبل از آن كه اين علايم را ناشي از بيش تمريني بدانند، از مبتلا نبودن ورزشكار به ديگر بيماري ها اطمينان داشته باشند.
به گفته وي بيش تمريني بر سطح هورمون ها و عملكرد آن در بدن تأثير منفي دارد، از آنجا كه هورمون ها نقش مهمي در فرايند عضله سازي دارد، اختلال در عملكرد هورمون ها مي تواند آثار منفي بر روي پيشرفت و تقويت عضلات بدن و حتي روند رشد ورزشكار داشته باشد، به خصوص ورزشكاراني كه در رشته هاي پاورليفتيگ و پرورش اندام فعاليت مي كنند.
اين مدرس دانشگاه با اشاره به علل بروز بيش تمريني در ورزشكاران بيان مي كند: استراحت ناكافي ميان جلسات تمرين، نامناسب بودن حجم و شدت تمرينات و افزايش ناگهاني فشار تمرين از مهم ترين دلايل بروز تمرين زدگي در ورزشكاران است.
وي با بيان اين كه اگر مربيان ورزشي به هر دليلي، اصول تمرينات ورزشي را رعايت نكنند احتمال بروز تمرين زدگي در ورزشكاران افزايش مي يابد اضافه مي كند: اضافه بار تدريجي، استراحت و بازگشت به حالت اوليه، تعديل تمرينات پيش از شروع مسابقه و كند شدن سرعت پيشرفت ورزشي از مهم ترين اصولي است كه مربي با درك درست و اجراي آن مي تواند موفقيت و سلامت ورزشكار را تضمين كند.
به گفته وي دوره ريكاوري ناكافي در ميان جلسات تمرين، تمرين دراز مدت با شدت زياد، افزايش ناگهاني در حجم يا شدت تمرين، نداشتن دوره كاهش بار تمرين در قبل از مسابقه و نداشتن دوره بازسازي مناسب بعد از مسابقه از جمله مواردي است كه برخي مربيان در تمرينات به آن توجه نمي كنند و سبب ايجاد بيش تمريني در ورزشكاران مي شود.
لزوم استراحت كافي
تيموري تصريح مي كند: هدف هر مربي و ورزشكار از اجراي تمرينات، ايجاد سازگاري با فعاليت بيشتر و افزايش تحمل دستگاه هاي ويژه بدن با آن است، اما براي رسيدن به اين هدف بايد پس از هر نوبت تمرين، فرصت و استراحت كافي به دستگاه هاي تحت فشار بدن داد تا بتواند خود را با اين فشارها مطابقت دهد و سازگاري پيدا كند كه تنظيم و تشخيص مناسب زمان استراحت بستگي به عوامل مختلفي دارد كه از جمله آن مي توان به تغذيه بد و ناكافي، خواب و استراحت ناكافي، اضطراب در رابطه با وقايع روزمره زندگي مانند امتحانات و كار، فشارهاي شغلي و مشكلات روحي، تغييرات، بي نظمي هاي زندگي روزمره و شكست هاي مكرر در رسيدن به اهداف اشاره كرد.
وي مي گويد: بيش تمريني مهاري كه به آن تمرين زدگي پيشرفته يا خستگي مفرط هم گفته مي شود بيشتر در رشته هاي استقامتي به ويژه در دوندگان استقامتي و ماراتون و ديگر رشته هاي مشابه كه مدت زمان تمرين در آن ها خيلي بالاست ديده مي شود. وي علايم و نشانه هاي تمرين زدگي را بيش از 100 مورد اعلام و با اشاره به علايم جسماني آن اظهار مي كند: افزايش دردهاي عضلاني، ضربان قلب و فشارخون در حال استراحت، بازگشت ديرتر ضربان قلب به حالت اوليه بعد از ايستادن، كاهش توان هوازي، بي حوصلگي حتي نسبت به تمرين، افزايش استعداد ابتلا به بيماري هاي عفوني، دردهاي مفاصل و عضلات كه ميان دو جلسه تمرين از بين نرود، تورم غدد لنفاوي، اختلالات گوارشي، طولاني شدن زمان التيام زخم ها، حالت تهوع، دردهاي گوارشي، كاهش اشتها و تعرق زياد از جمله علايم بيش تمريني است.
وي اضافه مي كند: افسردگي، اختلال در خواب، اختلالات خلقي، عصبانيت، تحريك پذيري عصبي، كاهش اعتماد به نفس و احساس ناامني از علايم رواني و افت عملكرد، افزايش طول دوره هاي بازگشت به حالت اوليه، كاهش سرعت، قدرت و استقامت، افزايش زمان عكس العمل و استعداد بيشتر به صدمات ورزشي از جمله علايم تمريني اين عارضه است.
ضرورت درمان ورزشكار تمرين زده
اين كارشناس مي گويد: در صورتي كه ورزشكاري مبتلا به تمرين زدگي شد، بايد هر چه سريع تر درمان وي آغاز شود و بهتر است ورزشكار حداقل 3 هفته به استراحت بپردازد، گاهي حتي لازم است ورزشكار با نظر پزشك تا 3 ماه استراحت كند و در ادامه تنها به انجام فعاليت هاي سبك و ملايم مانند پياده روي بپردازد.به گفته تيموري دريافت ناكافي كربوهيدرات هاي پيچيده، پروتئين ها، ويتامين ها و مواد معدني مي تواند موجب بروز خستگي غير طبيعي در ورزشكار شود كه بايد به موضوعاتي همچون مصرف داروها، مكمل ها، مواد نيروزا و اختلالات تغذيه در ورزشكار دقت كرد.
وي با بيان اين كه پيشگيري از تمرين زدگي، بهتر و مؤثرتر از درمان آن است مي گويد: مي طلبد كه ورزشكاران فشار تمرين را به تدريج بالا ببرند، در هر هفته بيش از 15 تا10 درصد برحجم يا شدت تمرينات اضافه نكنند، اصل تنوع را در تمرينات رعايت كنند، گاهي از ورزش هاي ديگري كه از نظر دستگاه هاي انرژي مشابهت زيادي به رشته ورزشي آن ها دارد استفاده كنند، در هر هفته حداقل يك روز تعطيل داشته باشند، ميان فصول مختلف تمريني از دوره هاي استراحت كامل سود جويند، از جلسات تمريني كه موفقيتي براي آن ها درپي دارد استفاده كنند، با نزديك شدن به فصل مسابقات از فشار به ويژه حجم تمرينات بكاهند، از روش هاي نشاط آور مانند ماساژ، آرام تني، آب درماني، دوش آب ولرم براي بازسازي بدن ورزشكاران ميان هر دو جلسه تمرين بهره ببرند، صدمات و بيماري هاي كوچك را جدي بگيريد و با توجه به آن ها شدت و حجم تمرينات ورزشكار را تنظيم كنند، در فواصل زماني منظم، در آزمون هاي آمادگي جسماني حضور يابند تا از ميزان پيشرفت يا كاهش پيشرفت مطلع شوند، خواب ورزشكار بايد كافي باشد در غير اين صورت در مرحله تمرينات جدي به سرعت دچار تمرين زدگي مي شود.
8006**3042 دريافت كننده: نرگس تيموري **انتشار دهنده: محدثه حيدري گرجي