نفروپاتی دیابتی و احتمال 40 درصدی ابتلای بیماران قندی

به گزارش ایرنا، شیوع دیابت در سراسر جهان درحال افزایش است و یكی از علل اصلی گسترش این بیماری، بی علامتی آن است به گونه ای كه گفته می شود حتی در كشورهای اروپایی مانند انگلیس 50 درصد دیابتی ها از بیماری خود اطلاعی ندارند.
این بی علامتی و تشخیص دیرهنگام دیابت سبب بروز بسیاری از عوارض می شود كه یكی از مهمترین آنها اختلال در عملكرد كلیه هاست؛ این اختلال می تواند به دیالیز، پیوند كلیه و حتی در مواردی از دست دادن جان بیمار منتهی شود.
براساس آمارهای اعلام شده، 480 میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت هستند و در ایران هفت میلیون نفر دیابت دارند؛ مساله نگران كننده تر اینكه 12 درصد از جمعیت بالای 20 سال كشور را مبتلایان به دیابت تشكیل می دهند.
پیشگیری از طریق اصلاح سبك زندگی و پس از آن تشخیص به موقع و كنترل دیابت در رابطه با این بیماری اهمیت بسیاری دارد زیرا می تواند بسیاری از مشكلات جسمانی مانند نفروپاتی دیابتی و نارسایی كلیه، مشكلات روانی، اقتصادی و اجتماعی بیماران و حتی بار مالی نظام سلامت كشور را كاهش دهد.
از این رو رویكرد سازمان بهداشت جهانی همواره بر پیشگیری از این بیماری معطوف بوده و به همین منظور 20 اسفندماه مصادف با 10 مارس به عنوان روز جهانی كلیه نام گذاری شده است تا از این طریق توجه كشورها به این مساله بیش از پیش جلب شده و در این زمینه برنامه ریزی شود.
دكتر اسدالله رجب رئیس انجمن دیابت ایران در گفت وگو با خبرنگار سلامت ایرنا اظهار كرد: تحقیقات نشان می دهد دیابتی هایی كه قندخون خود را در حد طبیعی نگه می دارند، احتمال ابتلای آنها به نفروپاتی دیابتی از 40 درصد به كمتر از 2 درصد كاهش می یابد و از آنجایی كه این میزان بسیار اندك است، می توان به طور كلی گفت افرادی كه قند كنترل شده دارند، دچار نفروپاتی نمی شوند.
وی افزود: مهمترین عواملی كه می تواند باعث ابتلای فرد دیابتی به مشكلات كلیوی شود، میزان بالای قندخون است؛ هرچه قندخون بالاتر باشد، شیوع مشكلات كلیوی بیشتر می شود. افراد چاق و دارای اضافه وزن، چربی بالا و فشار خون مستعد ابتلا به نفروپاتی دیابتی هستند.

** نفروپاتی دیابتی
رئیس انجمن دیابت ایران درباره نفروپاتی دیابتی توضیح داد: اختلال در عملكرد كلیه در مبتلایان به دیابت نوع یك و 2 می تواند بروز یابد؛ همچنین این اختلال با احتمال تبدیل شدن به نارسایی كلیه نیز همراه است.
رجب افزود: از آنجایی كه دیابت نوع یك به موقع تشخیص داده می شود و بیماران به موقع تحت درمان قرار می گیرند، معمولا دچار این عارضه نمی شوند؛ اما در دیابت نوع 2 از آنجایی كه معمولا دیر تشخیص داده می شود، مبتلایان گاها دچار اختلالات كلیوی می شوند و بعد در اثر علائم این اختلالات به پزشك مراجعه می كنند و به این صورت بیماری آنها تشخیص داده می شود.

** عوامل مستعدكننده اختلالات كلیوی
وی عواملی مانند فشار و چربی و قند خون بالا، اضافه وزن و چاقی و سابقه خانوادگی را از مهمترین عوامل مستعدكننده ابتلا به اختلالات كلیوی عنوان كرد و به افرادی كه در معرض خطر به شمار می آیند، توصیه كرد بعد از 20 سالگی از نظر مشكلات كلیوی تحت بررسی های پزشكی قرار گیرند.
رجب ادامه داد: این افراد باید از نظر سلامت كلیه و دیابت بررسی شوند زیرا تشخیص به موقع منجر به پیشگیری از بروز اختلالات كلیوی و عوارض ناشی از آن می شود.
رئیس انجمن دیابت ایران با بیان اینكه اختلالات كلیوی به تدریج و در پنج مرحله بروز می یابد، اظهار كرد: چهار مرحله نخست این بیماری هیچ علامتی ندارد و بیماران در مرحله پنجم با مشكلات بالینی مانند ورم پا به پزشك مراجعه كرده و متوجه بیماری نهفته خود می شوند.
رجب افزود: در مرحله نخست، كاركرد كلیه ها افزایش یافته و با افزایش گردش خون، كلیه ها بزرگ می شوند؛ در مرحله دوم تغییراتی در ساختمان كلیه ها ایجاد كه به ضخیم شدن غشای مویرگ های كلیه ها منجر می شود.
وی ادامه داد: در مرحله سوم، نفروپاتی دیابتی آغاز می شود و مهمترین علامت آن این است كه به جای میكروآلبومین (پروتئین های كوچك)، مكروآلبومین (پروتئین ها بزرگ) در ادرار دفع و به تدریج فرد دچار فشار خون بالا می شود.
رجب گفت: در مرحله چهارم دفع مستمر پروتئین در ادرار رخ می دهد و 60 درصد مبتلایان در این مرحله به فشارخون بالا مبتلا می شوند.
وی در مورد مرحله پنجم اختلالات كلیوی نیز توضیح داد: در این مرحله نارسایی كامل كلیه ها بروز می یابد، اوره و كراتینین خون بالا می رود و فشار خون در 90 درصد این افراد دیده می شود؛ در این مرحله بیماران با علائم بالینی مانند ورم پا به پزشك مراجعه می كنند و در نهایت به بیماری اصلی خود كه نارسایی كلیه است، پی می برند.

** ضرورت انجام آزمایش برای تشخیص زودهنگام اختلالات كلیوی
رئیس انجمن دیابت ایران با تاكید بر انجام آزمایش میكروآلبومین برای افراد دیابتی به منظور پیشگیری از بروز اختلالات كلیوی و در نهایت نارسایی كلیه گفت: اولین نشانه احتمال نارسایی كلیه، وجود میكروآلبومین یا پروتئین های كوچك در ادرار است.
رجب افزود: با انجام آزمایش میكروآلبومین می توان احتمال ابتلای افراد دیابتی به اختلالات كلیوی در 15 سال آینده (از زمان ابتلا به دیابت) را پیش بینی و از بروز عوارض كلیوی در آنها پیشگیری كرد.
رئیس انجمن دیابت ایران افزود: اگر اختلالات كلیوی در مرحله اول یا دوم تشخیص داده شوند، می توان از بروز نارسایی كلیوی پیشگیری كرد.
رجب ادامه داد: در دیابت نوع یك افرادی كه زیر 11 سال دارند، پنج سال پس از تشخیص ابتلای آنها به دیابت، باید آزمایش ادرار به منظور بررسی میزان میكروآلبومین برای آنها تجویز شود.
وی گفت: برای دیابتی های نوع یك بالای 11 سال و مبتلایان به دیابت نوع 2، در هنگام تشخیص دیابت این آزمایش برای آنها تجویز می شود.

** آزمایش خون دوره ای برای تشخیص به موقع دیابت
رئیس انجمن دیابت ایران تاكید كرد: از آنجایی كه اختلالات كلیوی مانند دیابت در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند، لازم است افراد سالم كه هیچ ریسك فاكتوری شامل سابقه خانوادگی یا قند و چربی خون بالا ندارند، به صورت دوره ای آزمایش قندخون بدهند.
رجب گفت: توصیه می شود افراد از سن 20 سالگی به بعد این آزمایش را انجام دهند؛ اگر میزان قندخون آنها طبیعی بود، معمولا پزشكان توصیه می كنند كه سه سال دیگر آزمایش را دوباره تكرار كنند.
وی در خصوص افراد در معرض خطر یعنی افرادی كه سابقه فامیلی و چربی و قندخون بالا دارند و در معرض استرس های مداوم هستند، نیز تاكید كرد: این افراد باید هر 6 ماه یك بار این آزمایش را انجام دهند.
علمی**1834 ** 2023
خبرنگار: ناهید شفیعی ** انتشار: لطیف نكوئی