به گزارش ایرنا، استان كهگیلویه و بویراحمد را به دیار آریوبرزن، یكی از سرداران نامی ایران باستان می‌شناسند.
این استان بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها جزئی از خاك تمامی حكومت‌های ایران بود.
نكته قابل توجه در آیین‌ها و سنت‌های نوروزی مردم كهگیلویه و بویر اجمد برپایی هركدام از این آیین‌ها به نیتی خاص و احترام خاص اعدادی مانند هفت و چهل است.
**چاله گرم كنون یا سفره پر كنون
چاله گرم كنون یا سفره پركنون مشهورترین آیین سنتی مردم كهگیلویه و بویراحمد در عید نوروز باستانی است.
این آیین كه در نخستین شب سال برگزار می‌شود كه هر خانواده به نیت سالی پر خیر و بركت سفره خود را پر از نان تازه می‌كند و با طبخ غذاهای سنتی مانند شله ماش، شله عدس، شله بادام و شله كنجد چاله یا اجاق در این ایام خانه خود را گرم نگه می‌دارند.
این آیین هنوز هم مرسوم بوده اما در برخی مناطق غذاهای سنتی جای خود را به غذاهای امروزی داده است.
**شب عیدی مردگان
مردم این دیار در شب عید مردگان در آیینی كه در آخرین پنجشنبه سال برگزار می‌شود، برای شادی روح رفتگان خیرات درست كرده و بین هفت خانواده توزیع می‌كنند.
غذای خیرات شب عید معمولاً متشكل از شیر، برنج و گیاه رازیانه موسوم به شیر برنج محلی است.
** قربانی برای دفع قضا و بلا
پیش از سیزده نوروز روز طبیعت، زنان روستایی در گذشته معمولاً سنگ‌های اطراف اجاق خود را بیرون می‌انداختند و مرغ یا گوسفندی را در آن ذبح می‌كردند و خونش را در اجاق می‌ریختند و سپس گوشت قربانی را بین خانواده‌ها تقسیم می‌كردند، این آیین برای دفع بلا در طول سال انجام می‌شد.
به تدریج این آیین با از بین رفته و اجاق‌های سنتی كه با هیزم سوخت آن تأمین می‌شد محدود به قربانی مرغ یا گوسفند و توزیع آن بین همسایگان شده است.
**درست كردن آجیل و شیرینی شب عید
جمع شدن بانوان هر محله مسكونی و پخت نان شیرین با تركیبی از آرد، شیر، شكر و ادویه‌جات از سنت‌های دیرینه مردمان كهگیویه و بویر احمد است كه در مناطق روستایی هنوز پابرجاست اما در مناطق شهری رنگ باخته است.
درست كردن آجیل‌هایی مانند گندم برشته، كنجد، كلخنگ و بادام نیز هنوز در برخی مناطق روستایی و شهری در این استان رواج دارد.
**چهارشنبه سوری
در آخرین چهارشنبه سال معمولاً بچه‌های هر محله در كوچه‌ها با هیزم جمع آوری شده آتش روشن می‌كنند.
آنان از روی آتش می‌پرند و این شعر را كه زردی من از تو سرخی تو از من را می‌خوانند.
مردم استان كهگیلویه و بویراحمد به ویژه سالخوردگان در روزهای پایانی سال برای زدودن رنگ كینه از دل‌ها پیش‌قدم می‌شوند.
بر اساس برخی باورها پاك كردن محیط خانه یعنی خانه‌تكانی باید همراه با زلالی دل‌ها باشد تا روح و جسم انسان در سال نو شاداب‌تر شود.
عوض كردن لباس سیاه خانواده‌هایی كه یكی از بستگان خود را از دست داده‌اند از سوی بزرگان فامیل از دیگر آیین‌های مردم این استان در آستانه عید نوروز است.
لباس‌های رنگی در این آیین برای بانوان و آقایان عزادار به صورت جداگانه و در مجلسی اهدا می‌شود.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كهگیلویه و بویراحمد گفت: ایام تعطیلات نوروز امسال جشن‌های نوروزی در شهرستان‌های این استان برگزار می‌شود.
محمود باقری افزود: این جشن‌ها با هدف زنده نگه داشتن آیین‌های سنتی و ایجاد محیطی شاد برای مردم و مسافران نوروزی برنامه ریزی شده است.
وی ابراز كرد: این آیین‌ها در فضایی سنتی با پخش آواها و نواهای محلی، موسیقی و لباس‌های سنتی برپا می‌شود.
باقری ابراز داشت كه در ایام تعطیلات نوروز 96 نمایشگاه‌های صنایع دستی نیز در مراكز شهرستان‌های هشت‌گانه كهگیلویه و بویراحمد برپا می‌شود كه پخت انواع غذاها، خوراكی‌ها و دست ساخته‌های محلی مهمترین ویژگی‌های این جشن‌هاست.
باقری بدون اشاره به آمار، عنوان كرد: بسته‌های فرهنگی شامل كتابچه به زبان‌های فارسی و انگلیسی، بروشور و سی. دی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و مكان‌های تفریحی كهگیلویه و بویراحمد در این ایام بین مسافران نوروزی توزیع خواهد شد.
كهگیلویه و بویراحمد دارای حدود 2 هزار و 600 اثر تاریخی است كه از این تعداد بیش از 700 مورد در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند.
استان كهگیلویه و بویراحمد با حدود 700 هزار نفر جمعیت در جنوب غربی ایران قرار دارد.
كهگیلویه و بویراحمد بیش از 16 هزار كیلومتر مربع مساحت دارد.
خبرنگار: فرزانه شریفی ** انتشار دهنده:حسینعلی راشكی
8143/6110/8005
تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۴:۴۲
یاسوج- ایرنا- مردم استان كهگیلویه و بویراحمد كه سرزمینشان به دیار آریوبرزن مشهور است در قبل و بعد از نوروز همچون دیگر نقاط كشور آیین‌هایی دارند كه برخی مشترك و بعضی ها نیز خاص هستند.