ورود ترامپ به معادله صلح خاورمیانه

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده نگاه ویژه ای به صلح اعراب و رژیم صهیوینستی در خاورمیانه دارد. در چارچوب همین دیدگاه بود كه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی از نخستین افرادی بود كه پس از آغاز ریاست جمهوری ترامپ، هم با او گفت وگوی تلفنی كرد و هم برای دیدار با او به آمریكا رفت.
ترامپ در دوره رقابت های انتخاباتی وعده های چشم گیری را به این رژیم و حامیان آن در حزب جمهوری خواه آمریكا داده بود اما پس از آغاز ریاست جمهوری به تدریج یا در مورد وعده هایش سكوت اختیار كرد یا اینكه از شدت حمایتش از این رژیم كم كرد و اقدام عملی در مورد وعده ها را به بعد موكول كرد.
وی به رهبران رژیم صهیونیستی وعده داده بود كه در نخستین اقدام پس از ورود به كاخ سفید، سفارتخانه ایالات متحده آمریكا را از تل آویو به بیت المقدس انتقال می دهد. همچنین در مورد دو موضوع مهم ساخت شهرك های جدید و از سرگیری مذاكرات صلح با فلسطینی ها هم تلاش می كند تا شروط و خواسته های این رژیم را اولویت خط مشی های خود قرار دهد. علاوه بر این وی گفته بود كه بر میزان حمایت های مالی و نظامی واشنگتن از تل آویو می افزاید. پس از پیروزی در انتخابات هم ترامپ این پیام را برای دلگرمی سران این رژیم منتشر كرد كه «قوی باشید تا بیایم».
ترامپ از چندی پیش اقدام هایی را در مورد بررسی روند صلح در منطقه آغاز كرد. وی به داماد و مشاور ارشد خود به همراه «جیسون گرینبالت» وظیفه داد تا دو طرف این منازعه را به همراه بازیگران منطقه ای گرد هم آورند و راهی برای حل موضوع پیدا كنند.

**نخستین حركت ترامپ در مورد منازعه خاورمیانه
با گذشت نزدیك به دوماه از ریاست جمهوری دونالد ترامپ، هنوز موضع وی نسبت منازعه خاورمیانه به ویژه راه حل تشكیل دو دولت به طور كامل و صریح بیان نشده است. این موضوع باعث تحلیل هایی توام با شك تردید از آینده شده است.
در سال های گذشته تلاش بین المللی بسیاری در زمینه صلح درخاورمیانه انجام شد اما تاكنون نتوانسته است به راه حل عملی مبنی بر ایجاد دو كشور فلسطینی و اسرائیلی منجر شود. «نیویورك تایمز» در گزارشی با بیان اینكه سرانجام ترامپ سكوتش را در مقابل فلسطینی ها شكست و یك راه را برای آن ها باز كرد، نوشت: رییس جمهور ترامپ برای نخستین بار از زمان حضور در كاخ سفید با «محمود عباس» رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین گفت وگو كرد و از وی خواست به كاخ سفید بیاید تا مسیر دیپلماتیك و ابتكار صلحی را برای خاورمیانه دنبال كند.
نیویورك تایمز افزود: آقای ترامپ تاكنون از توافق مستقیم با فلسطینی ها خودداری كرده است اما پس از دیدارش با نتانیاهو در كاخ سفید و مذاكره های گوناگون با سران كشورهای عربی منطقه تصمیم گرفت تا برای حل این مناقشه قدیمی اقدامی را انجام دهد.
واكنش آمریكا و مقام های فلسطینی به این گفت وگوی 20 دقیقه ای مثبت بود. سخنگوی محمود عباس، گفت وگو با ترامپ را بسیار خوب توصیف كرد. وی گفت كه رهبر فلسطینی ها و رئیس جمهوری آمریكا برای دستیابی به توافق صلح واقعی آمادگی دارند؛ رئیس جمهوری آمریكا هم در مورد توافق صلح جدیت زیادی دارد؛ وی فردی است كه خواهان انجام اقدامی برای پایان دادن به رنج منطقه است.
كاخ سفید نیز در بیانیه ای اظهار كرد: رئیس جمهوری بر دیدگاه شخصی خود تاكید دارد كه صلح امكان پذیر است و زمان دستیابی به توافق فرا رسیده است.

** تعدیل موضعگیری های ترامپ
دیگر از مواضع تند دونالد ترامپ در مسائل بین المللی خبری نیست و وی اكنون در مورد بسیاری از قول هایی كه داده بود سخنی نمی گوید. گزارش روزنامه نیویورك تایمز در این زمینه افزود: رئیس جمهوری آمریكا پس از حضور در كاخ سفید برخی موضع گیری های خود را تعدیل كرده است.
نتانیاهو اعلام كرده بود كه هزاران مسكن جدید را كرانه باختری می سازد اما ترامپ از وی خواست تا ساخت و سازهای جدید را به تاخیر بیندازد زیرا این اقدام به تلاش ها برای صلح كمكی نمی كند. همچنین در مورد تغییر مكان سفارت آمریكا از تل آویو به بیت المقدس كه از وعده های پیش از انتخابات بود هم رئیس جمهوری آمریكا سكوت كرده است و به نظر می رسد در حال بازبینی در آن است.
یكی از مشاوران محمود عباس بر این اعتقاد است كه هنوز رویكرد های ترامپ متوازن و منسجم نشده است. با این حال به نظر می رسد به استانداردها در مورد فرایند صلح نزدیك می شود اما آیا اینكه این رویكرد برای رسیدن به صلح كافی است چالش دیگری است.
تارنمای روزنامه «واشنگتن تایمز» نیز در گزارشی در مورد گفت وگوی تلفنی و دعوت ترامپ از رئیس تشكیلات خودگردان برای سفر به واشنگتن نوشت: كاخ سفید در مورد گفت وگوی دو رئیس دولت عنوان داشت كه ترامپ عنوان كرده است این توافق نه تنها به هر دو طرف صلح و امنیتی را می دهد كه آن ها می خواهند بلكه می تواند باعث صلح در كل منطقه و جهان هم بشود.
در بیانیه كاخ سفید آمده است كه رئیس جمهوری آمریكا تاكید دارد این توافق صلح باید از طریق مذاكره مستقیم میان دوطرف حاصل شود و در این راستا ایالات متحده از نزدیك با هر دو طرف گفت وگوها تعامل می كند تا در راه رسیدن به هدف، پیشرفت حاصل شود.

**موضع مبهم ترامپ نسبت به صلح
با وجود همه سخنانی كه در مورد لزوم صلح از طریق گفت و گوهای مستقیم دوطرف بیان می شود اما هنوز سیاست های ترامپ مبهم هستند و نمود بارزی از خواسته نهایی وی وجود ندارد. «واشنگتن تایمز» نوشت فلسطینی ها نسبت به نزدیكی بیشتر آمریكایی ها به نخست وزیر اسرئیل نگران هستند. تاكنون نتانیاهو و ترامپ دوبار با هم گفت وگو كرده اند و ماه گذشته نتانیاهو در آمریكا به دیدار ترامپ رفت. گفته می شود رئیس جمهوری آمریكا نیز به زودی به اسرائیل سفر می كند.
عمده نگرانی مقام های فلسطینی در زمینه شهركسازی ها در مناطق تحت اشغال و سرزمین های فلسطینی است ضمن اینكه وی بر راه حل تشكیل دو دولت هم تاكید دارد.
تارنمای «گالف نیوز» هم در تحلیل خط مشی های متفاوت ترامپ گمانه زنی های زیر را مطرح كرد و نوشت: شخصیت ترامپ به گونه ای است كه می خواهد با ذهنیت یك تاجر امور را اداره كند. او فردی است كه یك شبه سیاست های خود را تغییر می دهد و با یك اقدام بحث های زیادی را ایجاد می كند.
سه سناریو در مورد برخورد ترامپ با منازعه اسرائیل و فلسطینی مطرح می شود. نخستین موضوع دفاع تمام قد از دولت صهیونیستی است كه در گذشته نیز از سوی بسیاری از روسای جمهوری آمریكا دنبال می شد. امكان وقوع چنین سناریویی اندك است.
این گزارش افزود: سناریوی دوم حمایت از چشم انداز نهایی تشكیل تنها یك دولت اسرائیلی است. به تازگی كاخ سفید شهرك سازی در كرانه باختری و بیت المقدس را غیر مفید دانست و رویكرد ملایم تری در پیش گرفت. البته این سناریو هم چندان محتمل نیست. سناریوی سوم این است كه آمریكا از تشكیل كشور صهیونیستی حمایت می كند اما همه درخواست های اسرائیل را نمی پذیرد. این رویكرد با توجه به سیاست پرنوسان دولت آمریكا در مورد راه حل تشكیل دو دولت همخوانی بیشتری دارد. به نظر می رسد ترامپ بیشتر بر پایه گسترش قدرت حكومت خودگردان متمركز است.
این گزارش تاكید دارد: تحلیلگران اسرائیلی اعتقاد دارند ترامپ به تل آویو در مورد شهرك سازی ها و گسترش سرزمینی چراغ سبز نشان نمی دهد اما با این وجود هنوز موضع خود در زمینه صلح خاورمیانه را صریح اعلام نكرده است. این هشداری برای اسرائیل است.
به نظر می رسد ترامپ سیاست های افرادی چون جورج بوش پسر را در زمینه شهرك سازی ها و دستیابی به صلح بر پایه تشكیل دو دولت در پیش خواهد گرفت. كارشناسان معتقدند برای این منظور نتانیاهو و ترامپ در دیدار اخیرشان بر افزایش قدرت حكومت خودگردان فلسطین و جلوگیری از تندروی در زمینه الحاق كرانه باختری و بیت المقدس به اسرائیل هم عقیده هستند.
پژوهشم**9130**1601**خبرنگار:حسی عباسی نسب** انتشاردهنده : شهناز حسنی