تئاتر، هنری برای رهایی از ناهنجاری ها

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، روز جهانی تئاتر از سال 1961 به ابتكار موسسه بین المللی تئاتر (واقع در پاریس) بنیان گذاشته شد.
موسسه بین المللی تئاتر بزرگترین موسسه مرتبط با هنرهای نمایشی است كه در سال 1948 توسط كارشناسان تئاتر و رقص در سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد موسوم به یونسكو بنیان نهاده شد.
این موسسه اهداف یونسكو را در مورد درك مشترك و صلح دنبال و از بروز و ظهور فرهنگ ها فارغ از سن، جنسیت، قومیت یا آیین حمایت می كند. همچنین برای رسیدن به اهداف یادشده در سطح بین المللی و ملی در حوزه های آموزش هنر، تبادل ها و همكاری های بین المللی و آموزش به جوانان گام برمی دارد.
موسسه بین المللی تئاتر، شبكه ای از مراكز مختلف در سراسر جهان و شامل 92 مركز و هر مركزی شامل افراد متخصص فعال در زمینه تئاتر در آن كشور و نمایندگانی از دیگر شاخه های هنرهای نمایشی است. فعالیت های این موسسه در سطوح ملی و بین المللی انجام می شود.
روز تئاتر همه ساله 27 مارس (هفتم فروردین) در مراكز این موسسه و با حضور تئاتر دوستان در سراسر جهان جشن گرفته می شود.
رویدادهای بین المللی و ملی زیادی برای بزرگداشت آن ترتیب داده شده و یكی از مهمترین این رویدادها پیام بین المللی روز جهانی تئاتر است كه به دعوت موسسه بین المللی تئاتر توسط یك چهره شناخته شده این حوزه نوشته می شود و وی معمولا نظر خود را در مورد تئاتر و فرهنگ صلح در پیام خود منعكس می كند.
اولین پیام روز جهانی تئاتر را ژان كوكتو (1889 تا 1963)، شاعر، طراح و كارگردان فرانسوی در سال 1962 نوشت.
ادوارد آلبی، آگوستو بوال، جین كوكتو، آرتور میلر و پابلو نرودا از شعرا، نویسندگان و بازیگران مطرح تئاتر، دیگر افرادی هستند كه تاكنون پیام روز جهانی تئاتر را نوشته اند.
پیام پنجاه و پنجمین روز جهانی تئاتر را ایزابل هوپر هنرمند فرانسوی عرصه نمایش نوشته است، وی كه تاكنون سه جایزه بهترین بازیگر زن از جوایز لومیر فرانسه را دریافت كرده همچنین دوبار در جشنواره بین المللی فیلم كن (برای فیلم های «ویولت نوزی یر» 1978و «معلم پیانو» 2001) و دو بار در جشنواره بین المللی فیلم ونیز (برای فیلم های «داستان زنان» 1988 و «فیلم تشریفات» 1995) جایزه بهترین بازیگر زن را كسب كرده است.
وی در بخشی از پیام خود آورده است: در واقع، تئاتر حیاتی پر رونق دارد كه از زمان و مكان تبعیت نمی­‌كند؛ مؤثرترین قطعات تئاتری از دستاوردهای قرن های پیشین تغذیه می‌شوند و حتی كلاسیك­‌ترین كارها نیز با اجرای مجدد، مدرن و زنده می­‌شوند. تئاتر همواره از خاكستر خود دوباره متولد می­‌شود، تنها كنوانسیونهای پیشین را در قالب های جدید می‌ریزد: اینگونه است كه تئاتر زنده می‌ماند. پس بدیهی است كه روز جهانی تئاتر، روزی عادی مانند سایر روزها نیست.
همچنین طی روال چند سال اخیر، یكی از هنرمندان كشور پیامی را به مناسبت این روز می نویسد و علی نصیریان پیام روز جهانی تئاتر در سال 1396 را نوشت.
امیر دژاكام كارگردان، نویسنده، بازیگر و مدرس تئاتر روز دوشنبه و به مناسبت فرارسیدن هفتم فروردین ماه روز جهانی تئاتر كه در تقویم رسمی كشور نیز به عنوان روز ملی هنرهای نمایشی ثبت شده، در مورد تاثیر هنر تئاتر در فضای اجتماعی و فرهنگی جامعه به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: اگر هر كدام از پدیده های اجتماعی كاركرد خود را درست انجام دهند به تناسب می رسیم؛ مشكل از جایی است كه تناسب ها را بهم می زنیم.
وی افزود: هنر تئاتر پدیده ای است كه صداهای مختلف سوژه های انسانی را به گوش ما می رساند در نمایش صدای یك قاتل، یك جاسوس، دزد و بزهكار و معتاد همچنین انسان متقی را می شنویم.
كارگردان نمایش «باران» تاكید كرد: وجود هنر تئاتر ضرورت دارد؛ زیرا دلایل اتفاق افتادن ناهنجاری ها را به گوش مخاطبان به ویژه تصمیم گیرندگان می رساند. هنرمند این عرصه حكم كننده نیست اما باید صداهای مختلف را به گوش مسوولان برساند.
وی یادآور شد: به همین دلیل هنر تئاتر به دست آوردن تجربه هنجار و ناهنجار جدیدی از زندگی است، بدون اینكه روزی از عمرتان كم شده باشد.
دژاكام تصریح كرد: اگر هنر تئاتر در جامعه ای كاركرد خود را داشته باشد در هنگام قانونگذاری و رسیدگی به موضوعات مختلف می توان ناهنجاری ها را كاهش داد.
بازیگر نمایش «منصور حلاج» ادامه داد: بزرگترین نفع اقتصادی هنر تئاتر پایین آوردن ناهنجاری هاست؛ تئاتر كاسبی نیست هر چند كاسبی شریف است. اگر همه عناصر جامعه كنار هم به درستی عمل كنند، نابهنجاری ها را در رشد متوسطی تبدیل به هنجار می كنند.
وی در این زمینه كه برای سرپاماندن تئاتر چه باید كرد، گفت: اگر تئاتر جایی برای فقط پول درآوردن شود و آثاری روی صحنه برود كه صرفا كمدی باشد، تئاتر قطعا ضربه می خورد.
كارگردان نمایش «ننه دلاور و فرزندانش» ادامه داد: بعضی نمایش ها امروزه فقط برای خنده مخاطب است كه پشت آن معنی هم نیست و در این زمینه آیتم های تلویزیونی خیلی پیشرفته تر از تئاترهای امروزی هستند.
نویسنده نمایش «غزل كفر» با تاكید بر اهمیت معنی، اندیشه و تصویر در نمایش های كمدی گفت: نمایش كمدی باید نابهنجاری ها را به استهزا بكشاند. تئاتر باید به جایگاه زیبایی شناختی خود بازگردد و مشكلات اقتصادی كنونی برای سالن های نمایش نباید این ریل را از مسیر خود خارج كند. دولت باید به نمایش ها كمك كند اما این كمك نباید برای بعضی كارگردان ها و نمایش هایی باشد كه مورد پسند مدیران قرار می گیرد، باید برای اجرای نمایش های خوب كمك كرد و نمایش خوب بطور قطع از میان نمایش های پرفروش است.
به گزارش ایرنا معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امسال نیز برنامه های متنوعی را برای برگزاری روز جهانی تئاتر تدارك دیده كه از روز گذشته (یكشنبه) در تئاتر شهر آغاز شد و امروز(دوشنبه) با افتتاح موزه عروسكی بهروز غریب پور ادامه می یابد.
فراهنگ ** 9157 ** خبرنگار: منصوره شوشتری ** انتشار: امید غیاثوند