كولبری؛ تلاشی برای كسب روزی/ بیمه كولبران به زودی رونمایی می شود

تعطیلات نوروز است و بازارچه جوانرود با وجود اینكه باران می بارد،‌ با حضور میهمانان و مسافران نوروزی،‌ شلوغ است. پلاك خودروهایی كه در بازارچه و پاركینگ هستند، نشانگر این است كه از نقاط مختلف كشور برای تفریح و خرید به این منطقه سفر كرده اند كه البته اغلب از شهرها و مناطق همجوار هستند.
راضیه دختر جوانی است كه به همراه خانواده اش از اصفهان برای خرید جهیزیه به جوانرود آمده و معتقد است كه قیمت های لوازم برقی و وسایل آشپزخانه در مقایسه با شهر خودش تفاوت چندانی ندارد.
سارا به همراه برادر و خانواده اش از كرمانشاه آمده و می گوید كه زیاد قصد خرید ندارند هر چند كه تا آن لحظه چند قلم وسایل آشپزخانه خریداری كرده است.
سامان برای خرید تلویزیون به این بازارچه آمده ولی چون كالاهایی كه در این بازار عرضه می شود، ضمانت نامه ندارد، دچار تردید شده است.
ایران به همراه دخترانش برای تفریح آمده است ولی چون باران می بارد، ترجیح می دهد در ماشین منتظر بقیه اعضای خانواده بماند.
با پرس و جو در مورد كولبران، پس از اینكه توانستم اعتماد كاسبان بازارچه را جلب كنم، به چند نفر از كولبران معرفی شدم تا درباره وضعیت كولبری و تجربه ای كه در این زمینه داشتند، سوالاتی بپرسم.
در ادامه، گزارش میدانی از وضعیت بازارچه جوانرود و برشی از زندگی و مشقت های كولبران در این منطقه كشور، آمده است:

**كولبران برای نان می روند، جان می دهند
احمد دستفروشی كه كولبری هم انجام می دهد، می گوید ساعت 10 شب كولبران می روند و نزدیك به 2 تا 3 ساعت با ماشین های وانت بار تویوتا كه 40 تا 50 نفر را سوار می كند و 20 هزار تومان كرایه رفت و برگشت می گیرد،‌ در راه هستند.
زمانی كه بار را تحویل می گیرند، بار كیلویی محاسبه می شود و بابت هر كیلو دو هزار تومان كرایه حمل می گیرند یعنی اگر بار 50 كیلویی را به پشت خود ببندند بابت آن 100 هزار تومان حق الزحمه دریافت می كنند.
او با ابراز تاسف می گوید كه مسیر كوهستانی است و مناطق مرزی از این طریق امرار معاش می كنند و نان می خورند. كولبری اصلا كار ساده ای نیست و آنان كه برای كسب درآمد فعالیت می كنند.
خدامراد در بازارچه جوانرود مغازه لوازم خانگی دارد و فروشنده است. او درباره وضعیت كولبران می گوید: كولبری، آدم جوان و باقوت می خواهد. اگر مرز، باز باشد و شرایط جوی هم خوب باشد، هر كولبر می تواند دو مرتبه بار بیاورد.
وی می گوید كه مسیرها بسیار سخت و صعب العبور است و هر كولبر به طور متوسط باید حدود 15 كیلومتر راه را پیاده طی كند؛ البته در برخی مسیرها 20 تا 25 كیلومتر و در بهترین شرایط نیز 5 تا 10 كیلومتر راه است.
خدامراد كه فروشنده تلویزیون است، در مغازه اش فیلمی از وضعیت كولبران پخش می كند و می گوید این فیلم را خود كولبران گرفتند تا نشان دهند چقدر شرایط سختی دارند و چرا بارهای ما دیر می رسد.
خدامراد می گوید منبع درآمد نیمی از مردم این شهر كولبری است و هر كولبر بابت خرده جنس هایی كه حمل می كند، 30 تا 40 هزار تومان و برای وسایل برقی بزرگ تا 80 هزار تومان كرایه حمل می گیرد.
این فروشنده تاكید می كند كه من شغل خوبی دارم اما شرایط همشهریانم كه كولبری می كنند بسیار بد است و آنان مجبورند برای تامین معاش،‌ این كار را انجام دهند.
خدامراد می گوید 80 درصد از مردم جوانرود مغازه دار و دستفروش هستند و كولبران هم اگر نتوانند به مرز بروند، مجبورند در این بازارچه دستفروشی كنند و با چرخ دستی میوه و تره بار بفروشند.
او می گوید زندگی كولبران با سختی زیادی همراه است و یك نفر به تازگی در كولبری تصادف كرده و در بیمارستانی در كرمانشاه بستری است و شرایط سختی دارد، معلوم هم نیست كه بعد از این بتواند این كار را ادامه دهد.
فتاح فروشنده لوازم خانگی است و 10 سال در تهران كارگری كرده است. او كه تجربه كولبری نیز دارد، می گوید كولبران دو سه ساعت پیاده روی می كنند تا در كوه و كمر بارگیری كنند،‌ در برف و باران و سوز سرما با بارهایی كه به كمر بسته اند،‌ ممكن است ساعت ها در كمین بنشینند.
آنان 7 ساعت پیاده روی در سخت ترین و بدترین شرایط را هر بار تجربه می كنند و به تازگی كولبری با باری كه بر پشت داشت، پایش سر خورد، از دره پرت شد و گردنش شكست.
فتاح می گوید بیش از نیمی از مردم منطقه اورامانات، كولبر هستند؛ و در هر ماه ممكن است 20 مرتبه بتوانند برای كولبری به مرز بروند. او از بیكاری جوانان ابراز تاسف می كند و معتقد است كه راهی جز این برای امرار معاش مردم نیست و تاكید می كند مگر كارخانه داریم؟ مگر كشاورزی با رونق داریم؟ جوانان ما مجبور به این كار هستند.
فرزاد كولبر است. او درباره شرایط كولبری می گوید: از مرز نزدیك به سه ساعت پیاده روی می كنیم؛ بستگی به مرز دارد و بعضی مسیرها شرایط بهتر و در برخی نقاط عبور و مرور سخت است كه متاسفانه چند كولبر به تازگی فوت كردند.
این كولبر با زبان محلی می گوید شرایط كولبری به زبان آسان است. وی كه 65 كیلو وزن دارد می گوید تاكنون باری با وزن ١١٠ كیلو هم حمل كرده است.
فرزاد درباره مشقت های كولبری می گوید كه در این منطقه و در مرز پاوه و بازارچه مرزی شیخ صالح، مین هایی از دوران جنگ تحمیلی باقیمانده است كه بعضی از كولبران در اثر برخورد با مین ها یا جان خود را از دست داده اند و یا دچار نقص عضو شده اند.
او درباره درآمد كولبری می گوید كه در ماه اگر هر شب برود،‌ ماهانه یك میلیون و 500 هزار تومان می تواند درآمد داشته باشد كه از این مقدار حداقل 600 هزار تومان كرایه می دهد و 900 هزار تومان باقی می ماند.
فرزاد كه به دلیل شرایط بد آب و هوا و سرما نتوانسته برای كولبری به مرز برود، و در بازارچه جوانرود دستفروشی می كند كه از نظر او بازار هم چندان رونقی ندارد و كساد است.
این كولبر می گوید: ما مرز نشین هستیم و امكانات كمی داریم و محرومیت در این مناطق زیاد است. از طرفی دیگر شركت و كارخانه ای برای اشتغال جوانان وجود ندارد و حداقل بیش از نیمی از مردم اینجا كولبری می كنند.
فرزاد درباره شرایط سخت كولبری می گوید ماموران مرزبانی تنها با یك بار ایست،‌ دوبار شلیك می كنند و علت عمده مرگ كولبران به دلیل شلیك گلوله مرزبانان است.
احمد كولبری است كه می گوید شرایط سخت و صعب العبور مسیرهای كوه و كمر، ‌آتش گرفتن خودرو و تصادفات جاده ای، مین های باقی مانده از دوران جنگ از جمله مواردی است كه باعث می شود كولبران جان خود را در مقابل دریافت پول ناچیز از دست بدهند.
نورالدین كولبری است كه از مسئولان می خواهد تا بیشتر به فكر جوانان مناطق مرزی باشند. او توسعه صنعتی و گسترش كشاورزی منطقه غرب را تنها راه اشتغال زایی مردم مرزنشین می داند و معتقد است كه منطقه غرب، طبیعت بسیار زیبایی دارد و ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر می تواند داشته باشد كه لازم است تا در این مورد سرمایه گذاری و برنامه ریزی شود.
فرزاد نیز از مسئولان می خواهد تا برای اشتغال مردم و اقتصاد غرب كشور برنامه ریزی كنند چرا كه به گفته وی بیكاری فساد می آورد و متاسفانه بسیاری از جوانان به دنبال كارهای خلاف و مصرف مواد مخدر می روند.

**بیمه تامین اجتماعی كولبران به زودی رونمایی می شود
رسول خضری نماینده مردم پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا با اشاره به نامگذاری سال ٩٦ از سوی مقام معظم رهبری با عنوان'اقتصاد مقاومتی؛ تولید-اشتغال' افزود: قطعا یكی از موارد بسیار مهم، حل مسئله بیكاری به ویژه برای جوانان است.
وی ادامه داد: كولبری شغل نیست و از سر ناچاری با خطرات و سختی های بسیار همراه است.
خضری با بیان اینكه بسیاری از كولبران زیربارهای سنگین دچار سكته های قلبی و مغزی شدند و جان باختند، افزود: سن كولبران ١٦ تا ٧٠ سال است و بسیاری از كولبران، باسواد هستند و مدرك كارشناسی و حتی كارشناسی ارشد دارند.
وی اضافه كرد: كولبرانی هستند كه تنها ٦٠ یا ٧٠ كیلوگرم وزن دارند اما باری به وزن ٢٢٠ كیلوگرم را حمل می كنند. حمل این مقدار بار، واقعا كار انسان نیست و این موضوع، كرامت انسانی را خدشه دار می كند.
خضری اظهار كرد: ١٨ اسفند ماه، كمیته حقیقت یابی كه در خصوص بررسی وضعیت معیشت مرزنشینان و كولبران تشكیل شده است، از مرزهای پیرانشهر و سردشت بازدید و از نزدیك با كولبران گفت و گو كردند.
وی مهمترین و اولین خواسته كولبران را بیمه عنوان كرد و افزود: بیمه درمان، مستمری و از كارافتادگی موضوعی بود كه خواسته برحق این شهروندان است و در مواد مختلف قانون اساسی نیز به تامین شغل، معیشت، آتیه و تامین اجتماعی مردم به عنوان موضوعی حاكمیتی تاكید شده است.
خضری گفت: در ٢٠ اسفند ماه ٩٥ بیمه كولبران كلید خورد و پیش از تعطیلات نوروز با وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی نشست داشتیم كه قرار است در فروردین ماه بیمه تامین اجتماعی كولبران رونمایی شود.
نماینده مردم پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان كرد: در طرحی كه با همكاری مركز پژوهش های مجلس تدوین شده است، با ١٥ وزارت خانه و سازمان هایی كه با معیشت مرزنشینان و كولبران مرتبط هستند، نشستی داشتیم و مقرر شد تا همه دستگاه ها، گزارش كامل و جامعی برای تصویب قانون حمایتی از این شهروندان به صورت مكتوب ارائه دهند.
وی اضافه كرد: تشكیل تعاونی مرز نشینان برای كولبران، اختصاص امكانات رفاهی و حداقل های جامعه كارگری برای آنان، ایجاد زیرساخت هایی جهت توسعه تولید و اشتغال موضوعات مهمی است كه در سال جدید برای مناطق مرزی و كولبران پیگیری می شود.
خضری افزود:باتوجه به مرز طولانی مشترك با اقلیم كردستان عراق به عنوان مصرفی ترین بازار خاورمیانه، اعطای مجوز منطقه آزاد تجاری غرب كشور در رونق اقتصادی منطقه بسیار تاثیرگذار است.
وی تصریح كرد: بهترین مرزبانان، مرزنشینان هستند و در دوران دفاع مقدس نیز این مسئله را به خوبی اثبات كردند بنابراین باید وضعیت معیشتی آنان به گونه ای ویژه مورد توجه دولت قرار گیرد.
نماینده مردم پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی تاكید كرد: اگر اقتصاد و معیشت مرزها مورد توجه قرار گیرد و مرزنشینان امنیت اقتصادی داشته باشند، امنیت پایدار در كل كشور تامین خواهد شد.
خضری با بیان اینكه سال ٩٦ در زمینه اشتغال و رفع بیكاری اقدامات موثری باید در دستور كار قرار گیرد، گفت: قرار است در جلسه ای كه امروز با وزیر كار، تعاون و رفاه اجتماعی، داریم؛ تاریخ دقیق حضور وزیر در منطقه مرزی، رونمایی از بیمه كولبران، تشكیل تعاونی برای مرزنشینان و موضوع شناسایی كولبران پیگیری شود.

**كولبری واقعیت تلخی در میان مردم غرب كشور
احمدی نیاز حقوقدان و وكیل دادگستری روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا درباره وضعیت كولبران گفت: كولبری واقعیت تلخی در میان مردم غرب كشور است كه در سه استان مرزی كشور شامل آذربایجان غربی،‌كردستان و كرمانشاه وجود دارد.
وی منشاء اصلی كولبری در غرب كشور را نبود اشتغال و فقدان توسعه سه استان مرزی دانست و افزود: اساسا نبود واحدهای تولیدی و صنعتی در مناطق مرزی سه استان باعث شده تا ساكنان این مناطق برای امرار معاش و به دست آوردن تكه نانی حلال،‌ چند كیلومتر راه صعب العبور را بپیمایند تا باری را در مقابل دستمزد ناچیزی حمل كنند.
احمدی نیاز با اشاره به سفر رئیس جمهوری به استان كردستان، گفت: دولت باید نسبت به كولبران با مهربانی و حسب قانون برخورد كند چرا كه آنان شهروندان ایران زمین هستند و باید از حقوق قانونی خود بهره مند باشند همچنان كه مقام معظم رهبری هم اعلام كردند اینان قاچاقچی محسوب نمی شوند چراكه برای امرار معاش مجبور به كولبری می شوند.
این حقوقدان درباره مخاطراتی كه كوله بران با آن روبرو هستند، گفت: این مناطق به ویژه در نقطه صفر مرزی آلوده به مین است و بعضی از كولبران به دلیل انفجار مین دچار نقص عضو شدند و تا ابد خانه نشین شدند.
احمدی نیاز اظهار كرد: اساسا كولبران فاقد هر گونه بیمه هستند و كولبری شغل محسوب نمی شود چراكه اگر شغل محسوب شود، باید كارفرما مشخص باشد و تابع ضوابط و مقررات قانون كار باشد كه بتواند از حمایت های قانون كار برخوردار شود كه در واقع اكنون اینگونه نیست و كولبران وقتی دچار حادثه شوند، هرگز مشمول قانون كار قرار نمی گیرند.
وی با بیان اینكه در نحو اجرای بیمه كولبران نیز ابهاماتی وجود دارد، گفت: همچنان در مورد اینكه چه كسی حق بیمه این افراد را پرداخت می كند و چه ضمانت اجرایی برای پرداخت بیمه وجود دارد، ابهام هایی مطرح است و مسئله دیگر این است كه كولبران از قدرت و توان بدنی استفاده می كنند و به دلیل سختی كار، این افراد دچار بیماری های صعب العلاج می شوند به طوری كه توان و امكان فعالیت و كار كردن را از دست می دهند و خانه نشین می شوند.
این حقوق دان تصریح كرد: پوشش بیمه برای كولبران منطقه اورامانات باید به گونه ای باشد كه ضمن شناسایی این افراد،‌ همه آنان بتوانند از حمایت بیمه ای به دور از هر گونه تبعیض،‌ بهره مند شوند.
احمدی نیاز ادامه داد: مجلس شورای اسلامی در پی اتفاقاتی كه در سال 95 برای كولبران رخ داد و افكار عمومی نیز از این حوادث مطلع شد،‌هیئت پنج نفره ای را تعیین كرد تا وضعیت كولبران در سه استان یاد شده را بررسی و گزارشی به مجلس ارائه دهند.
وی با بیان اینكه در حال حاضر فاقد هر گونه قانون حمایتی برای حمایت از كولبران هستیم، افزود: كولبران شهروندان ایران زمین هستند و در اصول 19 تا 30 قانون اساسی نیز به طور صریح در باب حمایت از ملت آمده است و دولت در مقابل ملت تكالیفی دارد.
احمدی نیاز خاطرنشان كرد: مردم مناطق مرزی به دلیل كمبود امكانات و عدم اشتغال،‌ مجبور به كولبری هستند و در صورتی كه نتوانند اشتغال داشته باشند، به نقاط مركزی مهاجرت می كنند كه تبعات منفی اجتماعی و فرهنگی این مهاجرت ها مسئله ساز است و زمینه افزایش آسیب های اجتماعی را فراهم می كند.
این حقوقدان اظهار كرد: حمایت حقوقی از كولبران طبق قانون تكلیف دولت است و استانداری ها و فرماندارهای سه استان یاد شده باید در این خصوص برنامه ریزی مدونی داشته باشند.
احمدی نیاز با تاكید بر اینكه به كولبران برچسب منفی زده نشود گفت: این افراد مالك بار نیستند و قاچاقچی تلقی نمی شوند چرا كه تنها به دلیل كسب روزی حلال، كار فیزیكی و یدی سنگین انجام می دهند و باید تنگناها و ضعف هایی كه برای حمایت قانونی از این شهروندان وجود دارد را شناسایی و برطرف كرد.
به گفته وی، كولبری پدیده جدیدی نیست و با توجه به واقعیت های اقتصادی و اجتماعی منطقه غرب، چند قلم كالایی كه بر پشت این افراد وارد كشور می شود و كسبه و خرده فروشان آن مناطق می فروشند، در حد قاچاق تلقی نمی شود و قاچاق اصلی در مبادی اصلی و در جاهای دیگری انجام می شود.
اجتمام(4)3229**1569
گزارشگر: حنانه شفیعی ** انتشار: علی حبیبی
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej