اقدس كرم پور روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: این سازه های منحصر به فرد از مهم ترین سازه های معماری بومی و تاریخی شهرتون است كه به پایاب معروف است.
وی گفت: پایاب محل دسترسی به آب قنات در حیاط خانه ها و مسجدهاست و نمونه عمومی آن در شهرهای بیابانی ایران از جمله در خراسان جنوبی به چشم می خورد.
به گزارش ایرنا، خانم كرم پور اظهار كرد: الگوی معمول پایاب ها هشتی است كه با اتاق تركی یا كلمبه پوشانده شده است و در مسیر قنات در مركز آن یك حوض ساخته می شود.
وی ادامه داد: نكته مهم اقلیمی پایاب هوای بسیار خنك آن در تابستان است كه علاوه بر استفاده به عنوان یخچال برای نگهداری مواد غذایی، در مواردی برای خواب نیم روزی نیز مورد استفاده قرار می گرفته است.
وی یادآور شد: در حال حاضر اقداماتی از جمله آواربرداری و پاكسازی پایاب ظاهر شده برای انجام عملیات مرمتی و حفاظتی آن آغاز شده است.
مدیر پایگاه شهر تاریخی تون در ادامه افزود: با توجه به قدمت تاریخی این شهر و سابقه سكونت پنج هزار ساله در منطقه، انجام مطالعات و كاوش های باستان شناسی برای روشن شدن زوایای ناشناخته تمدن تاریخی تون فردوس از مهمترین برنامه های پژوهشی پایگاه شهر تاریخی تون است.
شهر فردوس در فاصله 195 كیلومتری شمال غربی بیرجند مركز خراسان جنوبی قرار دارد، این شهرستان از شمال با شهرستان بردسكن از شرق با شهرستان گناباد، از جنوب با شهرستان سرایان و از غرب با شهرستان طبس و بشرویه محدود است.
شهر تاریخی تون نیز با توجه به قدمت و آثار شاخصی كه در خود جای داده است پتانسیل بسیار مناسبی برای جذب گردشگری محسوب می شود.
این شهر 30 اثر تاریخی دارد كه تسریع در مرمت و بازسازی آن می تواند در رونق صنعت گردشگری شهرستان فردوس و منطقه سهم به سزایی داشته باشد.
مجموعه جهانی قنات بلده شهرستان فردوس كه به شماره 30161 در فهرست آثار ملی ایران ثبت است تابستان سال 1395در فهرست آثار جهانی نیز ثبت شد.
این مجموعه متشكل از 15 رشته قنات و چهار دهنه چشمه است كه از گذشته در دل كوه های شرقی فردوس حفر شد، آب این قنات حدود 35 كیلومتر مسافت را طی می كند.
این قنات از گذشته دشت های تشنه و باغ های منطقه فردوس را سیراب می كند و قبل از زلزله سال 1347بیشتر آب مصرفی شهر فردوس را تامین می كرد، امروز این مجموعه قنات آب مورد نیاز حدود 2 هزار و 382 هكتار از زمین های كشاورزی منطقه را تامین می كند.
تاكنون 2 هزار و 200 اثر تاریخی در استان شناسایی شد كه 800 مورد آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تعدادی از آثار تاریخی استان شهره جهانی دارد كه سه اثر شامل مجموعه باغ و عمارت اكبریه، قنات بلده فردوس و بیابان لوت(مشترك میان خراسان جنوبی، كرمان و سیستان و بلوچستان) در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
7557*2047* خبرنگار- رقیه محمدی* انتشار دهنده- عباسقلی اشكورجیری
تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ - ۰۸:۰۵
بیرجند - ایرنا - سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فردوس گفت: پس از بارندگی های اخیر در محدوده شهر تاریخی تون این شهرستان و فرونشست زمین در بخشی از محدوده محله تاریخی سادات از محله های پنجگانه تون ، سازه های زیرزمینی پایاب قنات در این منطقه نمایان شده است.