وقتي همه ماتيم

در فيلم مات همه بازنده اند، حتي فروشنده كلاهبرداري كه آپارتمان را به چند نفر فروخته است و ما هرگز آن را نمي‌بينيم و فقط مي‌شنويم كه به جرم ديگري در زندان است.
دلارهاي تا نخورده اش را اما مي بينيم كه ثمره كلاهبرداري هاي او و يا آنان است كه به طور اتفاقي در زير لوله گرفته فاضلاب پيدا مي شود.
صد دلاري هاي تا نخورده، بسته بسته، شيك و فراوان كه با اين وجود كه ارزشي ميلياردي هم دارند، انگار رخ نشان دادن شان در زير فاضلاب، به ناخودآگاه مفهومي در آن تنيده در ذهن مي سازد.
استعاره اي از پول هاي كثيف و بي ارزشي كه اتفاقاً به ظاهر بسيار تميز و تا نخورده اند.(مثل بسياري از آدم ها).
در فيلم مات همه بازنده اند و با هم غريبه، ولي همين بازندگي جمعي همه آنها را جمع كرده است. درد مشتركي كه گاهي وحدت آفرين مي شود. ولي اين بار وحدتي بي نتيجه، بي بركت و شكست آلود كه حتي مامور آگاهي كه در فيلم نماد قانون و آگاهي است با اكتشاف يك معدن انباشته از دروغ و خيانت و جنايت، پس از چند پرسش و بو بردن ماجرا، در پايان سكوت مي كند، سر به زير مي اندازد و آن فضاي سنگين گناه آلود را ترك مي كند.
اما با وجود آنچه ما مي بينيم، تهران فيلم يك شهر نيست. نماد يك جامعه است كه آپارتمان خاكستري و اهالي نااهلش مشتي از خروار آنند.
فيلم مات بخشي از خود ما و اجتماع خود ما است كه سازندگانش بدون تحميل هيچ نتيجه‌اي در پايان، آن را به بيننده هوشيارش وا مي‌گذارند و اين اثر تلنگري ديگر است به خواب شيرين فروشدگان به خواب عميق، آنان كه مسووليتي دارند.
تلنگري به مناسبات ناكارآمد قوانين كه در بسياري موارد پشتيبان قانون مدارانش نيست.
فيلم مات را بايد ديد، چون مانند كتابي خوب و ارزشمند كه گاهي حتي حرف‌هاي ربط‌اش هم با خود معنايي دارند، در عين سادگي و كم هزينه‌اي، كم مي گويد و گزيده. گزيده‌اي كه تنها طرح درد مي‌كند بدون هر گونه نسخه پيچي توهين كننده‌اي به شعور بينندگانش.
فيلمي بسيار كم هزينه كه تنها با چند نفر و در يك آپارتمان كوچك ساخته شده است كه به نظرم همين كم هزينه بودنش در ساخت اثري كه بسيار ظريف و هنرمندانه بخشي از آسيب هاي جدي مان را به ما گوشزد مي‌كند بيشترين نقطه قوت آن است.
فيلم ساده‌اي كه مانند سريال‌هاي فرمايشي و پر هزينه اغلب، ويژه مناسب ها تلاشي براي كشاندن بيننده به بن بست سعادتمندي در پايان ندارد بلكه مي‌كوشد كه به ويژه با تدويني هوشمندانه حتي تا حدودي رنگ از نقاب تصاويرش برگيرد تا به مانند يك عكس سياه و سفيد بيننده‌اش را حداقل تا چند وقتي با پرسش‌هاي زير پوستي و غير مستقيم‌اش درگير كند و وي را به انديشيدن كه شوربختانه يكي از قحطي‌هاي جامعه كنوني ماست، وادارد.
فيلم مات انعكاسي هوشمندانه از بخشي از واقعيت‌هاي زندگي ما است كه به حق تجربه‌اي هنرمندانه است.
فيلم سينمايي «مات» به كارگرداني صبا كاظمي روايت چند خانواده شهرستاني براي رسيدن به شرايط آرماني و زندگي ايده‌ال به تهران نقل مكان مي‌كنند و از همان بدو ورود دچار درگيري و چالش‌هاي اخلاقي مي‌شوند، است.
عقيل بهرامي، ژاله بلمه، آبان عسكري، ميثم كريم پور، مينو ملكي، نيما كاظمي، راميار مشايي، وحيد ورسه و كيان كاظمي از جمله هنرمنداني هستند كه در اين فيلم به ايفاي نقش پرداخته‌اند.
فيلم سينمايي «مات» كه در گروه هنر و تجربه در حال اكران است به تازگي در چهلمين جشنواره بين‌المللي فيلم سائوپائولو، نخستين جايزه ويژه هيأت‌داوران با عنوان جايزه كيارستمي را دريافت كرده است.
فراهنگ ** 9246 ** از: عليرضا مرادي * انتشار: اميد غياثوند