میزگرد ایرنا/ بررسی تاثیر رسانه ها بر رفتار انتخاباتی

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مركز هرمزگان با حضور جمعی از مدیران و فعالان رسانه ای این استان دیدگاه آنان را درباره موضوع نقش رسانه های رسمی به ترغیب مردم برای مشاركت حداكثری در انتخابات و برخی مسائل مرتبط با آن را با توجه به ورود شبكه های مجازی به فضای ارتباطی در میزگرد خبری بررسی و آن را از این منظر بازنگری كرد.
این میزگرد با حضور وحید دلپسند مدیر خبرگزاری ایسنا منطقه خلیج فارس ؛ علیرضا خورشید زاده سردبیر روزنامه صبح ساحل ؛ فاطمه ركن الدینی مدیر مسئول ماهنامه تجارت جنوب ؛ غلامحسین عطایی مدیر مسئول روزنامه ندای هرمزگان ؛ ایوب دبیری نژاد مدیر مسئول روزنامه دریا ؛ عبدالعلی پوراشرف و لیلا بایگان از فعالان رسانه ای با 2 پرسش اصلی درباره تاثیر رسانه در تحقق مشاركت حداكثری و نقش اقتصاد رسانه در تعیین مرز آگاهی بخشی به مردم و فعالیت تبلیغی در رسانه ها آغاز شد.
*رونق انتخابات و اخلاق رسانه ای لازم و ملزوم یكدیگرند
مدیر خبرگزاری ایسنا منطقه خلیج فارس دراین باره گفت: یكی از عناصر و عواملی كه باعث پر شورتر شدن انتخابات در كشور می شود، رسانه ها هستند و این موضوع قابل انكار نیست.
وحید دلپسند افزود : به شكل برون داد زمانی فعالیت های رسانه ای می تواند در افزایش شور و شوق انتخاباتی تاثیرگذار باشد كه اخلاق رسانه ای در آن رعایت شود و اگر اخلاق در این بخش نادیده گرفته شود، شور و شوق به اغتشاش و تخریب و هتاكی كشیده می شود.
وی در پاسخ به این سوال كه چرا در ایام انتخابات عملكرد رسانه ها یك طرفه می شود و طرح خواسته های مردم جای خود را به تبلیغ كاندیداها می دهد اظهار داشت: واقعیت اینست كه به طور طبیعی، سهم نخبگان سیاسی و نامزدها و افراد شاخص در رسانه ها بیشتر از مخاطبان و مردم است.
این فعال رسانه ای یادآور شد: بخشی از این وضعیت را باید از منظر اقتصاد رسانه نگاه كرد و در شرایطی كه بسیاری نشریات با یارانه های دولتی به حیات خود ادامه می دهند طبیعی است كه وضعیت اقتصادی در تولید محتوا تعیین كننده خواهد بود.
**بار احزاب را رسانه ها بر دوش می كشند
سردبیر روزنامه صبح ساحل در پاسخ به پرسش نقش و كاركرد رسانه درانتخابات گفت: در مقایسه با تعریف های جهانی، رسانه ها در ایران شرایط ویژه ای دارند و اگر تعریف در حوزه سیاسی داشته باشیم رسانه هایی وابسته به احزاب و تشكل های سیاسی هستند و رسانه هایی هم وجود دارند كه كار حرفه ای انجام می دهند .
علیرضا خورشیدزاده افزود: در حال حاضر رسانه ها بیش از آنكه كاركرد حرفه ای داشته باشند به دلیل نبود احزاب پویا و واقعی، به ناچار كاركرد حزبی پیدا می كنند.
وی با توجه به اینكه رسانه های حزبی از رسانه های حرفه ای مجزا هستند، بیان داشت: رسانه های سیاسی همان طور كه از اسمش پیداست به نوعی وقتی كه می خواهند مبلغ و جریان سیاسی شوند زیر آن عنوان حزب خود را می نویسند.
این فعال رسانه ای در هرمزگان اضافه كرد: رسانه ها در شرایط نامناسب اقتصادی، بنگاه هایی هستند كه به دلیل ضعف بنیه مالی تبدیل به مهره های جریان های سیاسی می شوند.
به گفته خورشیدزاده هیچ تعریف دقیقی از اقتصاد رسانه وجود ندارد در كشورمان وقتی رسانه ای به منابع دولتی و خصوصی متكی شود به همان میزان تاثیرپذیری اش در این دو حوزه خواهد بود.
وی افزود : هرچند به رسانه ها گفته می شود تنور انتخابات را گرم كنید اما این حتما به معنی آگاهی بخشی نیست و این كه می بینیم نتیجه برخی انتخابات اشتباه بود ناشی از اینست كه فضای انتخابات كوركورانه گرم شده و آگاهی بخش نبوده است.
**كاندیداهایی كه یك شبه روزنامه نگار می شوند
فاطمه ركن الدینی مدیرمسئول ماهنامه تجارت جنوب گفت: اول باید نقش محوری رسانه ها در انتخابات در همه تصمیمات ، انتخابات ، رخدادها و مناسبت های مختلف به آن پرداخته شود.
در انتخابات نقش اصلی را رسانه برعهده دارد و بیشتر هدف دولتمردان و حكومت ها روی محور مشاركت حداكثری مردم است.
تاثیرگذاری رسانه ها موجب شده برخی كاندیداها خود را به رسانه منتسب بدانند یا در مقطع كوتاهی ورود می كنند به رسانه ها و اینكه وجهه خود را از رسانه ها بهره گیری كنند، این هم می تواند تقویت كننده رسانه باشد و هم به خاطر سوءاستفاده مقطعی از رسانه، آسیب است.
زمانی كه انتخابات می رسد حجم عظیمی از رسانه ها و مطبوعات به سمت انتخابات می روند چون این خواسته مردم است كه خود را تشنه اطلاعات دانسته و این فرصت برای رسانه ها است.
دلیل آن است كه با ضعف اقتصادی، انتخابات را یك فرصت برای خود دانسته تاچند دوره انتشار داشته باشند.
**هر مطلبی در رسانه ها بازتاب خواسته ها و افكار بخشی از جامعه است
غلامحسین عطایی مدیرمسئول روزنامه ندای هرمزگان با اشاره به اینكه رسانه یك نگاه جهانی دارد، گفت: به هر حال رسانه ها نماینده افكار عمومی بوده و در اصل می خواهند به كسانی كه به دنبال محقق كردن خواسته های مردم هستند،تلنگر بزند.
برای این منظور رسانه ها دارای روش هایی هستند و گاهی در قالب طنز حرف های خود را می زند و گاهی به روش سیاسی دیدگاه های خود را بیان می كند،شاید برخی ها با دیدگاه سیاسی طرح شده مخالف باشند اما این خود برخواسته از نگاه بخشی از جامعه است.
وی بیان داشت: در انتخابات هم به طور دقیق رسانه ها نقش رونق دادن به آن را پیدا می كنند، بعنوان مثال می توان رسانه ها را مانند سفره ای دانست كه با نگاه ها و دیدگاه های متفاوت آراسته شده و همین تنوع و تكثر دیدگاه ها برای مردم ایجاد انگیزه می كندبرای رسیدن به خواسته های خود كه حتی اگر با خواسته رسانه هم متفاوت باشد، وارد صحنه شوند.
اینكه چطور می توان تعادل بین درآمد اقتصادی و روشنگری افكار عمومی ایجادكنیم مساله ای مهم است.
اینجاست كه رسانه ها برای حفظ مسائل و خواسته ها و رسالتشان، حتی از بخشی از درآمدهای خود می گذرند تا توجه به افكار عمومی داشته باشند و در همین حین هم تاثیرگذاری رسانه ها خود برایش درآمد زا می شود.
كسی كه كاندید است (چه در شورای شهر، مجلس یا ریاست جمهوری)احساس می كند رسانه تاثیرگذار تر است پس می آید بخشی از حرف هایش را در رسانه بزند و از این تریبون استفاده كند ،اینجا به تفكیك بخشی از نگاه عمومی افكار مردم می پردازد.
از سوی دیگر نظام های سیاسی نیز روی رفتار مردم تاثیرمی گذارند و این تاثیر به رسانه هم منتقل می شود.
**پیش به سوی فضای احساسی/انتخاب در دقیقه90
ایوب دبیری نژاد مدیرمسئول روزنامه دریا هم در این مبحث گفت: در بحث رسانه و انتخابات دو وجه را بررسی می كنیم: اول بحث رسانه در حضور مردم برای انتخابات و نقشی كه در این زمینه ایفا می كند كه مردم پای صندوق های رای بیایند و بخش دیگر تاثیر در نوع انتخاب مردم است.
ایوب دبیری نژاد افزود: به طور معمول در انتخابات كم كم هر چه جلوتر برویم، فضای احساسی انتخابات بیشتر در جامعه ما حاكم می شود و كمتر معیارهای انتخاب درست و منطقی،مورد توجه قرار می گیرد.
یكی از نقش های رسانه ها اینست كه افكار عمومی را از لحاظ معیارهای درست و شاخص های مورد نیاز یك كاندید به سمت انتخابات درست جهت دهی كنند، چرا كه خیلی از ضربه هایی كه می خوریم از انتخاب غلط است.
در مجموع نقشی كه باید رسانه ها ایفا كنند، اینست كه افكار عمومی را برای انتخاب درست خود در پای صندوق های رای هدایت كنند.
در انتخابات هیچ پیش بینی درستی نمی توان كرد و آنچه كه قابل پیش بینی است، تبلیغاتی است كه در هفته آخر انجام می شود و اكثریت مردم نیز در 48 ساعت آخر نماینده خود را انتخاب می كنند.
**واتساپ و تلگرام را ندیده نگیرید
عبدالعلی پوراشرف یكی دیگر از فعالان رسانه ای شركت كننده در این میزگرد گفت: رسانه ها نقش بسیار خوبی هم در جهت حضور مردم در انتخابات و هم به انتخاب كردن درست كاندیداها، برای اداره جامعه ایفا می كنند.
در این دوره و دوره های آینده هر چه جلوتر می رویم، رسانه های دیجیتال (واتساپ، تلگرام، ...) را نباید نادیده گرفت چون نقش موثری در انتخابات دارند و در انتخابات دور گذشته رسانه های دیجیتال خیلی خوب خود را نشان دادند و كاركرد خود را بالا بردند.
وی یادآورشد: كاندیداهایی كه با آنها صحبت می كردیم بیشتر مایل هستند به سمت فضای دیجیتال بروند تا فضای مكتوب ،رسانه مكتوب اگر همراه نشود و سرعت لازم را نداشته باشد با یك تهدید جدی روبرو خواهد بود.
مطبوعات و رسانه ها در واقع باید به گونه ای به انتخابات بپردازند كه هیجان كاذب به مردم ندهند.
مردم خیلی با هوش هستند و جلوتر از رسانه و یا هر ابزاری حركت می كنند و اگر رسانه نتواند اعتماد عمومی مردم را جلب كند، این مردم هستند كه رسانه را به سمت خود می كشانند.
**رسانه ها در انتخابات كالای سیاسی می فروشند
لیلا بایگان فعال رسانه ای و مدرس دانشگاه با نگاه منتقدانه به رسانه گفت: افكاری كه ازعموم مردم بر نیاید، روشنگری نیست و همان طور كه كالای تجاری فروخته می شود در واقع رسانه ها هم هنگام انتخابات دارند كالای سیاسی می فروشند.
رسانه اگر به فرض هم بگوییم كه دارد نقش روشنگری را ایفا می كند، مهم ترین تاثیرش روی بخش ناآگاه یا همان عوام است.
در دسته بندی مخاطبان رسانه، دسته اول 'فرزندان فعال آگاه' هستند كه در ستادهای انتخاباتی كار می كنند و تصمیم خودشان را گرفته اند و اینها خود همان رهبران فكری هستند كه بخشی از جامعه را هدایت می كنند و تاثیرپذیری رسانه روی این دسته بی تاثیر است.
دسته دوم ' رای دهندگان غیرسازمانی فعال و آگاه' هستند كه می تواند دانشجویان یا مدیران دستگاه های اجرایی باشند و رسانه روی آن دسته هم خیلی نمی تواند تاثیرگذار باشد و خود روزنامه نگاران نیز بخشی از این طبقه هستند.
دسته سوم و چهارم هم 'اكثریت بی تصمیم وبی تفاوت' و 'اكثریت تصمیم نگرفته ناآگاه ' هستند كه این دو دسته، مهم ترین بخش است كه رسانه روی آن ها تاثیر دارد و بخش دیگر 'بی تصمیم آگاه یا غیر رای دهنده آگاه' است كه روی این هم رسانه خیلی نمی تواند تاثیر بگذارد و بیشترین تصمیم آن در دو دسته میانی قرار می گیرد و رسانه ها خود می دانند كه تاثیرشان به این شكل است و متاسفانه مسیری كه رسانه طی می كند روز به روز بیشتر به سمت فروش كالای سیاسی است.
اگر رسانه بخواهد افكار عمومی را شكل دهد این جریانی است كه در طول بحث ها و گفت و گو های چند طرفه و میان نمایندگان واقعی مردم می تواند شكل بگیرد .
اما هم اكنون حضور مردم در رسانه كم است و حضور كاندیداها را بیشتر می بینیم .
**بازگشت به مبحث اقتصاد رسانه در انتخابات
دومین بخش این میزگرد با ضرباهنگی بیشتر و با تمركز بر موضوع رسانه و تبلیغات انتخاباتی برگزار شد كه در قالب گفت و گوهای كوتاه میان شركت كنندگان دنبال شد:
عطایی : بالاخره مردم باید انتخاب كنند و كاندیدا به نشریه پول می‌دهد كه مطلبی را منتشر كند و دیده شود.
طبیعی است كه این تبلیغات برای مخاطبان همان رسانه تاثیرگذار است و قرار نیست تبلیغ منتشر شده در ندای هرمزگان بر كسی غیر از خوانندگان آن موثر واقع شود و در حقیقت فلسفه وجودی نشریه ندای هرمزگان هم تاثیرگذاری بر مخاطبان خودش است.
بایگان: در رسانه نمی‌ توان گفت آنچه می اندیشم را منتشر می‌كنم بلكه محدودیت‌هایی وجود دارد كه باید آنها را پذیرفت ، آزادی مطلق در حوزه فعالیت رسانه ای وجود ندارد.
رسانه تنها در شرایط آزادانه افكار را هدایت می‌كند و مردم باید آگاه باشند كه رسانه‌ها با وجود محدودیت‌های پذیرفته شده فعالیت كرده و تبلیغات می كنند.
عطایی: رسانه با قشر متوسط جامعه ارتباط برقرار می‌كند و این قشر اجتماعی بیشترین تأثیر را بر رسانه باقی می گذارد.
دلپسند: در توصیف و ترسیم وضعیت موجود دچار اغتشاش شده‌ ایم درصورتی كه همه درگیر آن وضعیت هستیم.
بخشی از مشكل رسانه‌ ها به اقتصاد رسانه باز می‌گردد و اینكه اجازه نمی‌دهند بنگاه های اقتصادی رسانه ای شكل گیرد بحث دیگری است.
باوجود اینكه سابقه فعالیت رسانه ای در كشور به حدود 160 سال قبل باز می‌گردد ولی همه رسانه‌ها متكی به یارانه بوده و بنگاه های رسانه ای مانند غرب نداریم.
وضعیت مطلوب رسانه ای در غرب دیده نمی‌شود و همانجا هم باید برای یافتن آن بسیار جست‌و‌جو كرد و مهمترین بنگاه های خبری در انگلیس و دیگر كشورهای غربی نیز، روایت خود را از واقعیت بیان می كند.
رسانه می‌خواهد یك روایت از رویداد را بیان كند و این روایت برخاسته از نگرش، سیاسی هر رسانه خواهد بود.
اگر رسانه‌ها با توان اقتصادی خود بتوانند روایت خود را بدون دخالت عنصر اقتصادی ناسالم ارائه كنند وضعیت مطلوب خواهد بود و اگر جریان اقتصادی ناسالم موجب ارائه روایت خاصی از واقعیت شود اشكال وجود دارد.
با وجود اینكه همه سعی می‌ كنند در وضعیت مطلوبی قرار گیرند ولی در آن شرایط قرار نداریم.
عطایی: همه شبكه‌های رسانه ملی از صبح تا شب نوك انتقادهای خود را به سمت دولت نشانه گرفته اند، آیا این رسانه از عنصر اقتصادی ناسالم استفاده می كند؟
بایگان:باید رسانه ملی را از رسانه‌ های بخش خصوصی جدا كرده و شرایط جداگانه آن را در نظر بگیریم.
عطایی:فقط مشكل اقتصادی رسانه ها در محتوای تولیدی آنها تاثیرگذار نیست به عنوان نمونه ، كنترل تورم كار بزرگی بود كه دولت یازدهم انجام داد اما آمار و ارقام آن در رسانه ملی منعكس نشد.
بنابراین همیشه این بحث كه رسانه‌ها مشكل اقتصادی دارند نمی‌تواند صدق كند.
رسانه‌ های محلی هم بر اساس توانمندها و دیدگاه‌ های جناحی خود به فعالیت می پردازند.
اگر می‌خواهیم رسانه وارد مسیری شودكه با بیان این واقعیت‌ ها برای رأی آوری مجدد دولت تلاش كرده تا این دولت استمرار یابد، آیا می‌توان روی این فعالیت رسانه ای نام حزب و جناح بازی گذاشت؟
خورشید زاده: معتقدم هركسی نظر خود را در رسانه بیان كند و عنصر قضاوت مردم نباید نادیده گرفته شود، حال اگر صدا و سیما از صبح تاشب علیه دولت تبلیغ می‌كند، بكند.
صداو سیما در انحصار بوده و رقابتی در این زمینه وجود ندارد كه این باعث شده رسانه ای با نام ملی از سوی حاكمیت و دیدگاه مردم شكل گیرد.
چیزی كه از این رسانه پخش می‌شود نظر و قضاوت مردم از دولت نیست، مردم خود می‌بینند و مشاهده می‌كنند و قضاوت می كنند.
این بحث در خصوص رسانه‌های مكتوب نیز صدق می‌كند و اگر ادعای آگاهی بخشی به مردم داریم برای آن باید معیاری داشته باشیم.
معیار جهانی در حوزه رسانه تیراژ انتشار یك روزنامه و قدرت تاثیرگذاری رسانه است و در كشور با وجود آنكه رسانه‌ها مطابق دیدگاه هایشان مطالب را ارائه می‌كنند مردم آنها را بر نمی تابند و تصمیم نهایی را خود اتخاذ می كنند، به عنوان فعالان رسانه ای قضاوت مردم را در حوزه كاركرد رسانه فراموش كرده ایم.
هومن محمدكرمی پرسشگر و مدیر اجرایی میزگرد:
آیا با این تعابیر مُنكر تأثیر گذاری رسانه نمی شویم؟
خورشید زاده، بله این حرف درست است، رفتار رسانه ای ما باعث شده اعتماد مخاطب به عنوان مهمترین عنصر و سرمایه رسانه ای از بین برود.
با وجود آنكه تعداد باسواد ایران از سایر كشورهای همسایه حتی تركیه بیشتر است ولی تیراژ روزانه یكی از روزنامه‌ های پاكستان ، از روزنامه های ما بیشتر بوده و تیراژ روزنامه حُریت تركیه به یك میلیون نسخه در روز می رسد.
تیراژ روزنامه های كشور با وجود حمایت نهادهایی مانند شهرداری تهران و یا صداو سیما به بالای 500 هزار نسخه در روز نمی رسد.
از سوی دیگر با وجود آنكه هر سال میزان بودجه صدا و سیما افزایش می‌یابد ولی بر تعداد مخاطبان آن افزوده نمی‌شود و در این هنگام به ناگهان فضای مجازی مطرح می‌شود و مردم احساس می‌كنند قرار نیست كسی در این فضا به آنان بگوید چه كار كنند.
یكباره عنصر اعتماد ایجاد می‌شود و 40 میلیون ایرانی وارد تلگرام می‌شوند، هركسی هرچه می‌اندیشد را در این فضا بیان می‌كند مردم بخوانند، آیا نتیجه همان است كه ما فكر می كنیم.
با این نگاه در عمل كاركرد رسانه از بین رفته چون مردم اعتمادشان از رسانه‌ها اعم از صدا و سیما تا نشریات از بین رفته است.
زمانی كه صدا و سیما دست یك جریان می‌افتد یك نوع برخورد می‌كند و زمانی دیگر به نحوی دیگر و این در مورد روزنامه‌ ها هم صدق می كند، مخاطب ذهن و قدرت تحلیل داشته و منابع یك رسانه را مشاهده می كند.
چگونه است كه روزنامه‌ ای كه منافعش توسط مدیری تأمین نشده تا 80 شماره یكسره آن مدیر را بكوبد و با اولین تأمین منافع، 180 درجه تغییر نگرش داشته باشد؟ این اعتماد مخاطبان را از بین می برد.
این مورد در هرمزگان به ثبت رسیده و لازم است در رفتارهای رسانه ای خود تجدید نظر كنیم، معتقد نیستم اینگونه كه ما می‌اندیشیم مردم عمل می كنند، مردم را باید در مسیرهای مختلف فكری قرار داد تا خودشان انتخاب كنند.
دبیری نژاد: چه كسی ما را به عنوان نماینده خود انتخاب كرده كه می‌گوییم نماینده افكار عمومی هستیم؟ما نماینده افكار عمومی نیستیم بلكه نماینده افكار خودهستیم و آن چیزی را كه تصور می‌كنیم صحیح است به مردم القا می كنیم.
دو نوع برخورد از سوی رسانه صورت می‌گیرد یكی اینكه گاهی می‌خواهد تفكری را به جامعه القا كند و دیگری اینكه می‌خواهد موضوعی را بیان كند و معیاری دهد كه خود مردم انتخابشان را انجام دهند.
در حال حاضر منظورمان رسانه‌های مكتوب است، می‌توان عام تر سخن گفت و منظور از رسانه لفظ عام آن باشد.
تأثیر رسانه بر عملكرد سخن دیگری است، این هیچ اشكالی ندارد كه رسانه بیان كننده دیدگاه‌ها و افكار خاصی باشد.
هر فردی با هر دیدگاهی برای بیان افكار خود رسانه ای می‌یابد و به ابراز اندیشه‌هایش می‌پردازد و كمتر رسانه بی‌طرفی را می‌توان در جهان یافت.
معتقدم رسانه‌ها با هر تفكر و نگرشی كه صاحبانشان دارند باید بیان كننده واقعیت‌ها و حقیقت باشند نه القاء كننده اندیشه‌ها.
صحیح‌تر آن است كه رسانه‌ها بیان كننده شرایط و رویدادها باشند و مردم خود انتخابشان را انجام دهند.
بایگان: اینكه هر فكری برای بیان اهداف و اندیشه‌هایش اقدام به راه اندازی رسانه كند تنها مختص ایران بوده و تعداد زیادی رسانه وجود دارد كه تعداد اندكی را نمایندگی می‌كنند و در جامعه ایران می‌توان به این اشتباه پرداخت.
همین رویداد مسیر پیشرفت جامعه را طولانی كرده و اگر رسانه‌ها نقش دیده بانی خود را ایفا نكنند چه كسی می‌خواهد نقش ركن چهارم دموكراسی را ایفا كند.
خورشید زاده: حضور این 10 و یا 100 نفر به عرصه رسانه هیچ اشكالی ندارد ولی شناسنامه دار و كاملاً روشن و با هویت معرفی شده وارد عرصه فعالیت شوند.
باید اعلام كنند برای فلان حزب و جریان سیاسی فعالیت می‌كنند و یا مروج این یا آن نگرش خاص هستند.
در قواعد مطبوعاتی اخبار گرازش ها، گزارش های ویژه و سفارشی باید به گونه‌ای تنظیم و منتشر شود كه تفاوت بین یك گزارش سفارشی تا خبر برای خواننده مشخص و قابل تفكیك و تشخیص باشد.
به عنوان مثال زمانی كه می‌خواستم بدانم فلان آقا مطرح در عرصه سیاست و یا فرهنگ چه می‌گوید با توجه به شناخته شده بودن روزنامه‌ای كه افكار و اندیشه‌ های وی را مطرح می‌كرد همان روزنامه به‌خصوص را خریداری می كردم.
بدون تابلو بودن و معرفی نكردن هویت رسانه، منتهی به انحلال می شود كه می توان از روزنامه سلام به عنوان نمونه چپ و رسالت به عنوان نمونه با گرایش راست یاد كرد.
ناشناس بودن هویت فكری رسانه آنرا به سوی ضعیف شدن و از بین رفتن سوق می دهد، وجود رسانه بستگی به وجود مخاطب دارد و نگرش مخاطب به رسانه از روی اعتماد است و این اعتماد در حال از بین رفتن است.
همه ادعا داریم بهترین اندیشه را به مخاطب تزریق می‌ كنیم بدون آنكه هویت فكری خود را به مخاطب معرفی كنیم.
هومن محمدكرمی: براساس آمارهای رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تحلیل‌های علمی و كارشناسی با چالش جدی تری مواجهیم، ضریب نفوذ روزنامه در جامعه پنج درصد است به عبارتی دیگر پنج درصد مردم روزنامه می خوانند.
آیا در این فضا به دلیل اینكه خود رسانه ای هستیم باید اصرار كنیم تأثیر گذار هستیم؟ این اثر گذاری چه اندازه واقعی است؟
آیا تأثیر ما در انتخابات واقعی است و یا بزرگ نمایی می‌ كنیم ؟ در‌ واقع میزان اثر گذاری رسانه در انتخابات چه اندازه است؟
عطایی: در زمانی كه نقالی در جامعه رواج داشت شاهنامه نمی خواندیم كه این نشانه فرهنگ رفتاری جامعه در برابر مطالعه بوده و سخن آقای خورشید زاده در خصوص بیشتر بودن میزان مطالعه در كشور پاكستان صحیح است.
خورشید زاده: اگر سؤال مبتنی بر میزان مطالعه و خرید روزنامه باشد، روزنامه كیهان در سال 57 یك میلیون و 450 هزار نسخه در روز تیراژ داشت كه بهمن همان سال به 2 میلیون نسخه در روز رسید، علت این امر اعتماد مردم به رسانه بود.
فرهنگ شفاهی در ایران بسیار قوی است، اما چرا در موقعیتی كه اعتماد مردم به رسانه وجود داشت و احساس كردند رسانه راست می‌گوید تیراژ روزنامه‌ها افزایش یافت.
محمدكرمی:به این دلیل نیست كه آن زمان رسانه های دیگر و یا واتساپ و تلگرام نبود؟
خورشید زاده: بله ولی در آن زمان تلویزیون‌ها را خاموش می كردند.
بایگان: در آن دوران سطح سواد پایین‌تر بود ، تیراژ پایین‌تر بود و رسیدن روزنامه به شهرستان‌ها با دشواری های زیادی همراه بود.
عطایی: مردم اطلاعات می‌خواستند و احساس می‌ كردند تلویزیون اطلاعات درستی در اختیارشان قرار نمی‌دهد، اكنون با ورود فضای مجازی می‌ دانند تلویزیون اطلاعات غلط به آنان می دهد.
رسانه با معیارهایی كه اینجا بیان می شود به‌خصوص در هرمزگان وجود ندارد، اگر رسانه اثر گذاری دارد باید بحث‌های خود را تغییر دهیم و اگر ندارد باید سؤال را تغییر دهیم.
به نظر می رسد كه با گفته هایمان در آغاز میزگرد به تناقض رسیده ایم ،در ابتدای كار در خصوص نقش رسانه در انتخابات می گوییم كه همه ما اثر گذاریم و در زمان ورود به جزییات و ویژگی‌ های برای اثبات سخن خود دچار چالش شده و خود گفته خود را نقض می كنیم!
عطایی: روزنامه خوان ها می‌دانند برخی خواسته‌ هایشان در این رسانه خاص بیان می‌شود و همان روزنامه را خریداری می كنند.
اگر رسانه تأثیر ندارد چرا با انتشار یك مطلب از نهادهای مختلف تماس می‌ گیرند ؟ شما را به دادگاه كشانده و تهدید می‌كنند و یا حتی عده‌ای به موضوع بیان شده حمله می كنند.
شاید دوست نداریم روزنامه‌ها و رسانه‌ها آنگونه تأثیر گذاری باشند و گرنه روزنامه و رسانه تأثیر داشته و اثر گذار بوده اند.
با این سخن خانم بایگان كه گفتند می‌ تواند توسعه را عقب نگه دارد موافق نیستم به این دلیل كه هرمزگان دارای یك نشریه و تا اكنون كه دارای 37 یا 38 نشریه است را دیده ایم، استان حداقل سه روزنامه فعال دارد.
مدیران دولتی كه به مطالب این روزنامه‌ ها واكنش نشان می‌دهند نسبت به آن زمان بیشتر شده است.
اكنون می‌ بینیم مدیران نشریه ها را زیر سیطره خود برده‌ اند و به گفته آقای دلپسند و خانم بایگان به طریقی آنها را شارژ می‌ كنند و سعی می كنند به روشی دهنشان را ببندند.
با این روش‌ها می‌خواهند حداقل چهار نشریه از هشت نشریه را زیر سیطره خود قرار دهند، بنابراین نشریه ها اثر گذارند و همین عقب نشینی، مانع توسعه استان است.
این نادیده گرفتن تلاش‌ مجموعه‌ ای است كه سرمایه‌ گذاری كرده‌ اند و نشریات را به این نقطه رسانده اند.
دلپسند:اگر بخواهیم تأثیر گذاری را به این شكل مطرح كنیم دچار اشتباه می‌شویم، چون امروز یك كانال تلگرامی فردی كه نیازی به سرمایه‌گذاری ندارد، تاثیر خود را برجای می‌ گذارد.
اختلاف دیدگاهی كه اینجا داریم به این‌گونه است كه آقای عطایی در شرایطی كه احزاب توانمندی نداریم و كاركرد حزبی ضعیف است موجه می‌دانند رسانه‌ها جای احزاب را گرفته و كاركرد حزبی از خود بروز دهند.
دیدگاه دیگر می‌گوید رسانه‌ها به هیچ وجه نباید كاركرد حزبی از خود بروز دهند و رسانه باید به عنوان یك غایت و یك هدف نگریسته شده خود هدف باشد و وسیله‌ای برای رسیدن به هدف نباشد.
خورشید زاده: باید گفت رسانه باید با توجه به نوع تفكر خود قابل شناسایی باشد، عده‌ای رسانه را هدف غایی و اصیل می دانند ولی این به این معنی نیست كه رسانه دارای كاركرد حزبی نباشد.
دلپسند: رسانه می‌تواند كاركرد حزبی داشته باشد و بحثی در این خصوص نداریم ، رسانه ای كه می‌خواهد كاركرد حزبی داشته باشد باید با بولتن و نشریه حزبی تفاوت متفاوت باشد كه اختلاف دیدگاه در اینجاست.
باید دید نتیجه این چه شده و انتهای این اتفاق نهاد رسانه را به كجا رسانده است، آیا به رشد یا توقف رسیده و یا به قول آقای خورشید زاده به اضمحلال رسانده است.
موافقم كه مانع توسعه نهاد رسانه می‌ شود چون مخالف این دیدگاه هستم، استفاده ابزاری از رسانه آنرا به ضد خود تبدیل می‌كند.
رسانه باید به حقیقت وفادار باشد و نه آنكه به توجیه آنچه از حقیقت می پندارد بپردازد.
محمدكرمی: اگر اجازه بدهید برای آنكه بحث مصداقی باشد و دور نشویم از مبحث انتخابات و رسانه این سؤال را مطرح ‌كنم كه اگر دور قبل شوراهای اسلامی شهر بندرعباس را در نظر بگیریم تصور می‌كنید شورای كنونی چه اندازه برآیند چیزی است كه از رسانه‌ها بیرون آمده است؟
آیا اینها نتیجه كار رسانه ای ماست؟ رسانه چه اندازه تأثیر گذار بوده است؟ رسانه با تعریف تخصصی تر و مجوز دار آن در روی كار آمدن شورای فعلی چند درصد تأثیر داشته است؟
دلپسند: اگر رسانه به معنای عام آن باشد به نظرم 100 درصد آنها محصول رسانه هستند.
عطایی این شكل طرح سؤال را درست نمی‌ دانم چون شورا نمی‌تواند برآیند حركت های رسانه‌ها باشد بلكه برآیند انتخاب مردم است.
كسانی كه پای صندوق های رأی آمدند افرادی كه برگزیدند انتخاب كردند و در این بین بسیاری حضور نیافتند، رسانه‌ها می‌توانند كاندیدها را معرفی كرده تا مردم انتخاب كنند.
خورشید زاده: رسانه‌ها به معرفی كاندیدها پرداختند ولی تأثیر كمی داشته‌ اند و بیش از آنكه بر جامعه اثر گذار باشند جامعه بر آنها اثر گذار بود.
جامعه بندرعباس در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در دوره چهارم نگاه قومی قبیله‌ای به حوزه نامزدها داشت كه این نگرش به رسانه‌ها هم منتقل شد.
رسانه‌ها در چارچوب نگاه‌های قومی قبیله‌ ای ، دوستی و فامیلی به موضوع انتخابات پرداختند.
عطایی: این نوع نگاه كردن درست نیست، باید دلیل آورد كه رسانه‌ ها بحث قوم گرایی را مطرح كردند و نتیجه آن شورا كنونی شده است، كدام رسانه، فكر نمی‌كنم رسانه‌ ای بیاید و روی این مساله تأثیر بگذارد.
بسیاری انتقاد می‌كنند جای انتخابات شوراها همزمان با انتخابات ریاست جمهوری نیست و باید همزمان با انتخابات مجلس برگزار شود.
رئیس جمهور دارای دیدگاه‌های ملی است و مبحاث ملی و جهانی را مطرح می‌كند كه گره زدن این دو انتخابات موجب افت شدید آرا می‌ شود.
**محمدكرمی، نمی‌خواهیم آسیب‌شناسی انتخابات را انجام دهیم
عطایی: نقیض تحلیل آقای خورشید زاده در خصوص اینكه رسانه‌ها تحت تأثیر جامعه قرار گرفته و مسائل قومی و قبیله‌ای را مطرح كردند گفتم.
به علت نیامدن مردم پای صندوق های رأی تركیب كنونی شورای اسلامی شهر بندرعباس شكل گرفت كه اگر عده بیشتر پای صندوق های رای می‌آمدند تركیب شورا تغییر می كرد.
خورشید زاده: مبنای موفقیتی نمی‌ توان بر شوراهای اول تا سوم گذاشت و آنهایی هم كه با حضور عموم مردم بنا به اتفاق های روز رخ داده شامل همین موضوع می شوند.
باید به این سمت برویم كه در حوزه رسانه چه كاری می‌توان برای انتخابات انجام داد، چند راهكار به ذهن می‌آید می‌توان روش‌ها را تغییر داد.
محمدكرمی: می‌خواهید به كدام قسمت انتخابات كمك كنید، آیا هدف تنها مشاركت است كه یك دیدگاه درست است و منافع ملی ومنطقه ای كشور به آن پیوند خورده یا می‌خواهید به راهكار انتخاب درست در رسانه بپردازید؟
خورشید زاده: انتخابات شاكله دموكراسی است و وظیفه داریم اصل صندوق رأی را به عنوان بهترین راهكار برای مردم ترویج كنیم.
به عنوان شهروند ایرانی معتقدم باید به مردم بگوییم اصل اثبات شده دنیای امروز و بهترین شیوه برای تقسیم قدرت صندوق رأی است.
اگر خواهان توسعه ایم خود را نزدیك كنیم به آن نقطه‌ای كه فكر می‌كنیم حقیقت است.
گاهی آرمان و آرزوی سیاسی ما منتهی به قدرتی خلاف قواعد موجود و برای دست یابی به ثروتی نهفته در پشت قدرت بوده و خدمات و پایداری روند توسعه كشور در آن نمی‌گنجد كه این یك آسیب و آفت است.
موافقان و مخالفان دولت بر مبنای معیارهای موجود حاكمیتی به بیان دیدگاه‌ها و نظرها و تحلیل‌ها و تفسیرهای خود بپردازند.
بسیار بد است كه فرضاً در كشوری نهادهای حاكمیتی كه مبنای تحلیل و آمار كلیه كشور بوده و معیار هستند زیر سؤال رفته و تخریب شوند.
باید به نهادهای حاكمیتی خود با هر دیدگاه سیاسی كه هستیم اعتماد كنیم، مثلاً سازمان آمار ، تحلیلی كه بانك مركزی از وضعیت تورم می‌ دهد و آنچه ثبت احوال در حوزه رشد جمعیت بیان می كند.
بی‌اعتبار شدن مراكزی كه آمار و وضعیت واقعی جامعه را ارائه می‌كنند به بی‌اعتباری كلیه حاكمیت می انجامد.
باید در این قضیه به وفاق رسانه ای رسید، اگر در این مورد نگرش ها متنوع باشد پایگاه و اصول ثابت حاكمیتی متزلزل می شود.
** محمدكرمی، این یك نگرش آرمانی است وطبیعی است كه رسانه منتقد وقتی دولت را قبول ندارد دولت را با تمام زیر مجموعه هایش قبول ندارد، به مركز آمار و ثبت احوال و سایر نهادهای آن هم ایراد وارد میكند.
خورشید زاده: این را قبول دارم و می‌خواهم آنرا كامل كنم، اشكال ندارد كه صدا و سیما با حضور چهار اقتصاد دان قوی در یك میزگردی درخصوص آمار كشور ، وضعیت بیكاری ، وضعیت رشد جمعیت و نرخ رشد و تورم صحبت با معیارها و استدالال های علمی صحبت كند كه این حركت درست رسانه ای است.
اما اگر خبرنگارش جلو سوپر ماركت رفته و بگوید وضعیت اقتصاد مردم را چگونه می‌بینی و مصاحبه شوند داد بزند در زندگی هیچ نمی‌ بینم، وضع خراب است این دیگر آگاهی بخشی نیست.
رسانه‌ های مكتوب هم شامل همین قاعده می شوند و در كار خود باید قواعد را رعایت كنند.
محمدكرمی: راهكارهای افزایش مشاركت مردم در انتخابات را بگویید، با توجه به زمان اندك تا انتخابات و شرایط موجود، رسانه با چه راهكارهایی می تواند به این فضا كمك كند تا به اندازه توان خود و به دور از تَوَهم تأثیرگذار باشد.
خورشید زاده: هر چیزی را از جایگاه خود مورد بررسی قرار دهیم و هر چیزی را با حضور كسانی كه صاحب نظر و دیدگاه تخصصی اند در معرض دید مردم قرار دهیم.
بایگان: رسانه ها نقشی كه قرار بوده ایفا كنند را انجام نمی دهند و با شرایط موجود نقش حداقلی ایفا می‌ شود.
پرداختن به تضارب آرا ، نقد و بررسی مشكل ها و واقعیت‌های موجود جامعه و طرح كردن دیدگاه‌های عمیق كاندیداهای هر بخش می‌تواند در تقویت مشاركت مؤثر باشد.
عطایی: بیشتر مطبوعات در استان به دنبال كشاندن مردم به پای صندوق های رأی هستند و باید براساس شناختی كه از جامعه دارند با نگاه برای تداوم یافتن دولت كنونی برنامه‌ریزی كرده و مطالب را ارائه كنند تا مردم مجدد به دولت فعلی رأی دهند.
برای تشویق مردم برای حضور در پای صندوق های رای همان كارهای عمومی كه عموم رسانه‌ها انجام می‌دهند را دنبال می كنیم.
یكی از این كارها حضور بین مردم و مصاحبه با آنان و انعكاس نظرها و دیدگاه هایشان است تا خودشان را برای حضور در پای صندوق های رأی تشویق كنند.
با بیان تأثیر گذاری های فرهنگی كه در شهر رخ داده است، می‌گویند هرمزگانی ها مردمان شادی هستند و برگزاری كنسرت ها یكی از اتفاقاتی بوده كه اینجا رخ داده است و مسائل مختلف دیگری كه همه آنها را نمی‌توان در اینجا گفت.
ركن الدینی: بحث تأثیر گذاری كه اشاره كردند اینترنت به عنوان پایه و زیرساخت همه رسانه‌ها قرار گرفته است و رسانه‌های مكتوب تأثیر بسیار كمی می‌تواند در شرایط كنونی داشته باشند.
بخشی از آن به تغییررفتار مردم باز می گردد و عوامل متعدد دیگر، اكنون اینترنت همه رسانه‌ها را به خدمت گرفته و كانال‌های مجازی و برنامه‌ ای كه اشاره شد، هدف صدا و سیما كه علیه دولت می تازد بسیار روشن و لوث شده و هر كودكی می‌ داند رسانه ملی روحانی را می كوبد.
تازمانی كه بخواهیم تك روی كرده و تكیه بر رسانه‌های مكتوب باشد تصور نمی‌ كنم موفق شویم باید از همه ابزارها بهره ببریم، عكس نوشت و فیلم داشته باشیم و از هرابزاری بهره برده و چند رسانه ای شویم.
خورشید زاده: سیاه سفید نشویم، آنهایی كه خود را طرفدار دولت می‌دانند نباید از این ادبیات استفاده كنند كه ما خیلی خوبیم.
در مقابل منتقدان دولت نباید بگویند دولت خیلی بد است، هر دو اینها، واكنش منفی مردم را در پی خواهد داشت.
اگر رسانه ای كه در آن فعالیت می‌ كنیم خیلی به دولت علاقه دارد و دیدگاه خودمان هم همین است، باید نقد دولت را به شكل دقیق درست و با مولفه ها و معیارهای واقعی انجام دهیم.
چه اشكالی دارد رسانه های جریانی كه قرار است دولت كنونی را تثبیت كند به نقد خودی بپردازند و بگویند در مدت چهار سالی كه بودیم این چند اشتباه را داشتیم.
از دیگر سو جریان منتقد هم بگوید آنی نیستیم كه چهار سال قبل بودیم و چهار سال وقت گذاشته و این نقص‌ها را برطرف كردیم.
این یك جریان رسانه ای سالم است، جریانی كه در آن حب و بغض ، فحاشی كلامی و شانتاژ نیست.
مردم در این صورت اعتماد كرده و احساس می‌كنند حقیت است و آنكه قدرت دارد اشتباهات خود را می‌پذیرد و بیان می كند.
محمدكرمی: پس می‌توان نتیجه گرفت رسانه باید در این فرصت باقی‌مانده كمك كند نهادهای قدرت كه می‌تواند شورای شهر به عنوان مرجع مدنی و تصمیم گیری باشد ، فرصت آسیب شناسی خودشان را داشته و خود آسیب هایشان را به مردم معرفی كنند.
خورشید زاده: به شكل ساده‌تر منافع ما را وادار به دورغگویی نكند، در‌ واقع ساختار رسانه را كه می‌گویم تصحیح كنیم، از خود شروع كنیم و اگر احساس كردیم به بدنه دولت وابستگی داریم، قرار نیست برای جلب نظر مردم دروغ بگوییم،نقد منصفانه می‌ كنیم و از آن طرف اگر به جریان مقابل دولت تمایل داریم قرار نیست خود را با فحش دادن به دولت و جیغ زدن‌های بنفش ثابت كنیم، بایستی بگوییم این بودیم كه برای جلب نظر شما تبدیل به این شدیم.
پوراشرف: اگر با مردم صادقانه صحبت شود و اطلاعات صادقانه به جامعه داده شود و بدانند حضورشان پای صندوق رأی چه اندازه برای تصمیم گیری، حركت و رونق كشور می‌تواند مهم باشد خودشان می آیند.
كارشناسان همانگونه كه به خوبی تورم را مهار كردند باید برای عبور از این بحران و حل مشكل های مردم اقدام كرده و شركت ها را نجات دهند، دولت باید مشكل های خود را به مردم صادقانه بگوید.
ركن الدینی: این نقش كیفی رسانه است كه باید به مردم شناخت بدهد.
عطایی: شاید طرح بحث‌های به این شكل در رسانه‌ها درست نباشد، رسانه تخصصی در استان نداریم، ضمن اینكه مشكل های اقتصادی مانند سونامی است كه چند سال قبل اتفاق افتاده و موج‌ های آن اكنون به ساحل رسیده و برای اینكه دوباره آرامش به ساحل بازگردد شاید لازم باشد سال دیگر دوباره آقای روحانی رئیس جمهور باشد.
دبیری نژاد: هر رسانه برای خود مخاطبی دارد و اگر بحث نوع انتخاب و شركت در انتخابات را از هم جدا كنیم به طور مسلم تأثیر خواهد داشت.
باید بگوییم حضور بیشتر مردم چه نفعی دارد و مشاركت كمتر مردم چه اثری برجای می گذارد، مثلاً آمریكا و یا هر كشوری كه تهدید به حمله نظامی علیه ما می‌كند آیا قدرت این را ندارد كه به راحتی حمله كند؟
این كشورها از مردمی كه به دفاع از كلیت نظام سیاسی كشور و جغرافیای آن بر می خیزند می‌ترسند و به همین دلیل سعی دارند مردم را دلسرد كرده تا بعد بتواند برای هدف خود اقدام كنند.
یكی از شاخص هایی كه این‌ها مد نظر قرار می‌دهند درصد مشاركت مردم در انتخابات است، اگر این واقعیت‌ها را برای مردم بیان كنیم در مشاركت آنان مؤثر خواهد بود.
دلپسند: آسیب های رسانه ای ما اقتصاد رسانه و اخلاق رسانه است، اگر نخواهیم شعاری و حاكمیت پسند حرف بزنیم، رسانه‌ها از انتخابات به عنوان فرصت اقتصادی برای جبران بخشی از كمبودهای مالی خود استفاده نكرده و كاركرد واقعی خود را بروز دهند.
این راهكار پایه و ریشه ای است و در شرایط كنونی شاید رسیدن به آن بسیار سخت باشد، چون در فرصت انتخابات رسانه‌ها بخشی از كسری بودجه ومنابع مالی خود را جبران می كنند.
اینكه چه كار باید كرد كه این اتفاق نیفتد و رسانه كاركرد اصلی و واقعی خود را نشان دهد را واقعاً نمی‌دانم چه بگویم وچه راهكاری وجود دارد.
رسانه می‌تواند در قالب گفتمان خود به معرفی نامزدهای مورد نظرش بپردازد كه این علاوه بر پرشور كردن انتخابات به رأی دهندگان هم كمك می‌كند انتخاب بهتری داشته باشند.
محمدكرمی: شما این آسیب ضمنی را بر رسانه و انتخابات مرتبط می‌ دانید كه همه كاندیداها در همه رسانه‌ها به یك شكل معرفی می‌ شوند.
دلپسند: گاهی تولید محتوا هم از رسانه نبوده و رسانه تنها منعكس كننده است.
یك فرصت اقتصادی برای همه رسانه‌ها ایجاد شده كه تصور می‌كنند اگر من تبلیغات را چاپ نكنم دیگری اینكار را می كند و یا اینكه سفره پهن است و یك گوشه‌ اش هم به ما برسد.
این آسیب مشاركت را بالا می‌برد ولی كیفیت را افزایش نمی‌ دهد، كیفیت انتخاب بسیار مهم است و گرنه اگر بخواهی مردم با شور مصنوعی پای صندوق رأی ببری مردم می‌ آیند و یك اسمی را كه از لیستی دیدند انتخاب می‌كنند كه این كیفیت انتخاب نیست.
رسانه باید در قالب گفتمان نامزدهای خود را معرفی كند و برای معرفی نامزدها هم تولید محتوا بكند، مساله اینجاست كه در تولید محتوا مشكل دارد.
محمدكرمی:منظور این است كه مشكلی كه رسانه در طول سال با آن مواجه است در انتخابات بیشتر خود را نشان می دهد؟
دلپسند: اگر یك گفت و گوی چالشی با نامزدها ترتیب داده و گزارش عملكرد اجرایی نامزد تا قبل از انتخابات ارائه شود مردم می‌ توانند قضاوت كنند.
شاید این نگاه و نگرش آرمانی امكان پذیر نباشد، ریشه آن هم به اقتصاد رسانه باز می گردد و اقتصاد موجب ضعیف شدن اخلاق می شود.
اگر اقتصاد رسانه درست شكل گرفته ،یارانه های مخرب برداشته شده و اجازه رقابت سالم بین رسانه‌ها داده شود، آنگاه هركس كیفیت بهتری داشته باشد سهم خود را در این بازار بدست می‌آورد و رسانه‌های بدون كیفیت حذف می شوند.
هرمزگان دارای 38 نشریه است ولی بازار رقابتی ناسالم اجازه رشد این تعداد نشریه را كه بیشترشان یك نفره است نمی دهد.
عطایی: چه اشكال دارد رسانه عكس كاندیدای مورد نظر خود را تبلیغ كرده و بگوید بهتر از این نیست.
دلپسند: اگر به انتخابات به عنوان فرصت اقتصادی برای جبران كمبودهای مالی نگریسته نشود و اگر به كاندیدایی كه تبلیغش را می‌كنی معتقدی و در چارچوب رسانه قرار داشته و می‌تواند مشكلی را برطرف سازد این كار بسیار هم خوب است.
مشكل وقتی است كه من به عنوان رسانه،‌ همه كاندیداها اعم از چپ و راست را پشتیبانی می كنم، این اقدام روزنامه را به كاغذ دیواری تبدیل می كند.
محمدكرمی: با پدیده دیگری هم روبه رو هستیم، جاهایی است كه ارتباطی به اقتصاد ندارد و درآن حوزه هم مشاهده نمی‌شود رسانه در هرمزگان كار خاصی انجام دهد.
به عنوان مثال در این دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر بندرعباس، با پدیده های مشخصی رو به رو هستیم، مانند كاندیداتوری تعدادی از اصحاب رسانه، كاندیداتوری تعدادی از هنرمندان، روحانیان و افرادی كه از شهرهای دیگر برای نامزدی به بندرعباس آمده اند.
آیا اینها پدیده است یا خیر ، آیا نمی‌توان این‌ها را بدون چالش های اقتصادی در قالب مقاله تحلیل كارشناسی بررسی كرد؟
آیا نیاز اساسی شهر هنرمند ، روحانی و حضور افرادی از شهرهای دیگر است ؟ اینها را بدون نگاه اقتصادی می‌توان مورد بررسی قرار داد، اینها چرا اتفاق نمی افتد؟ شاید این ایراد صحیح نباشد.
دلپسند: تولید هزینه دارد و بسیاری از رسانه ها نمی توانند هزینه آنرا بپردازند.
محمدكرمی: این یك بخش آن است، شاید هم رسانه نگران است كه اگر نقش هنرمندان را زیر سؤال ببرد، طیفی از هنرمندان را از دست بدهد، یعنی رسانه تحمل این آسیب را هم ندارد.
عطایی: بحث آقای دلپسند در زمینه اقتصاد رسانه درست است ، دیگر آن كه رسانه های محلی رسانه‌ های عمومی بوده و تخصصی نیستند، در خصوص شورای شهر باید با روانشناس ، جامعه شناس و اهل قلم صحبت كرد، این‌ متخصصان را داریم ولی اهل قلم نیستند.
شورای شهر نماینده افكار مردم است، چرا از هنرمندان در آن حضور نداشته باشند ، حتی یك خیاط هم می‌تواند عضور شورای شهر باشد، مسئله این است كه اینها هنگام روی كار آمدن چه اقدامی برای شهر انجام می دهند.
لزوماً كاری كه اینها برای شهر انجام می‌ دهند انتخاب شهردار است، هرچه مردم و طیف های بیشتر و سیع تری بیایند طیف بندی تركیب شورای شهر تغییر می كند.
محمدكرمی: این آگاهی را چه كسی باید به مردم ارائه كند، چرا رسانه در این حوزه كم كار است؟
عطایی، رسانه به دلیل نداشتن متخصص ها كم كار است كه این ضعف است، هنرمند اگر عضو شورای شهر شد می‌تواند از وجود مشاوران خبره بهره بگیرد.
در دوره اول از مشاور برای امور بودجه و عمران شهر بهره گرفته شد و دستمزد آن هم پرداخت شد.
كمیسیون ها اگر بخواهند می‌ توانند با هزار و یك جا ارتباط برقرار كنند، شورای كنونی شهر بندرعباس به لحاظ حضور كمتر مردم در پای صندوق های رأی تركیب نازلی داشته ولی بد نیست.
دلپسند: شورای شهر باید نماینده اقشار مختلف مردم شهر نشین باشد.
بایگان: رسانه ها‌ به تناسبی كه آگهی هركاندیدایی را منتشر می كند وظیفه‌ ای برای خود قایل باشند و 30 تا 50 درصد بدون دریافت آگهی به آن وظیفه عمل كنند.
این حداقل كار را با شرایط موجود می‌ توان انجام داد و هر رسانه با توجه به شرایط خود می‌تواند این وظیفه را برای خود قایل باشد.
شاید این سیاست در سطح‌های بالاتر مانند خانه مطبوعات و نظایر آن قابل اعمال باشد و از سوی دیگری هنگام توزیع یارانه ها می‌ توانند بگویند چند درصد محتوای رسانه باید محتوای اطلاع رسانی واقعی در كنار تبلیغات داشته باشد.
خورشید زاده: این 50 درصد با چیزی كه آقای دلپسند می‌گوید درست است، 50 درصد به اقتصاد مربوط می‌شود و 50 درصد به مصلحت طلبی باز می گردد.
گاه رسانه خود را به عنوان بخشی از شورا تعریف كرده و خارج از كاركردهای رسانه ای برای خود سهمی تعریف كرده است.
این لزوماً به معنای معرفی فردی رسانه ای به درون شورا نیست بلكه خود را پایگاه قدرت فرض كرده كه برای قدرت بیشتر تلاش می كند.
بحث مصلحت طلبی متأثر از مصلحت طلبی عمومی است كه در جامعه وجود دارد، مثلاً فردی كارشناس و صاحب نظر است اما چون می‌گوید املای نانوشته 20 است حرف نمی‌زند و رسانه هنرمندی كه وارد سیستمی شده كه فلان اولویت را به دلیل ترس از دادن بخشی از مخاطبان خود نقد نمی كند.
عطایی: این چیزی كه آقای خورشید زاده می گویند، اینكه رسانه من نوعی را فرستاده داخل شورا و قرار است حمایت كنم، پس من رسانه ای هستم كه نقش داشته و تأثیر گذارم.
دیدگاهی می‌گوید رسانه تأثیر گذار نیست و از سوی دیگر می‌گوییم آنجا نماینده داریم، وقتی اینگونه است تأثیر دارد.
خورشید زاده:رسانه تاثیرگذار آگاهی می بخشد، گاهی با توجه به تأثیر رسانه از این ابزار برای رسیدن به قدرت و نه آگاهی بخشی استفاده می كنند.
روزنامه در سال 76 ركن اصلی تأثیر گذاری را داشت و رسانه‌های مكتوب از سال 78 تا اوایل دهه 80 بالاترین تاثیرگذاری را داشتند.
نمود اولیه‌ فضای بازی كه بعد از دوم خرداد ایجاد شد در رسانه‌ های مكتوب یعنی روزنامه‌ها بود و به همان میزان اعتماد مردم به رسانه كاغذی افزایش یافت.
از سال 84 فضای رسانه‌های تأثیر گذار بر بستر رسانه‌ های اینترنتی ، سایبری به‌خصوص وبلاگ ها رفت و در این انتخابات فضای مجازی می‌ تواند بیشترین تأثیر گذاری را داشته باشد.
محمدكرمی:در فضای مجازی می‌تواند شامل چند مرحله باشد اول وبلاگ ها بود كه منسوخ شد و الان رسیده‌ایم به دوران قبل و بعد از تلگرام و تاریخ رسانه ای ما دارد به این شكل پیش می رود.
خورشید زاده: اگر امكان تلگرام صوتی فراهم شود و تأثیر كلامی به تأثیر نوشتار اضافه شود آن هم مرحله جدیدی از تأثیر گذاری مدیا است.
هیچ رسانه ای نمی میرد، موقعی كه تلویزیون آمد گفتند فاتحه روزنامه خوانده است و الان می‌گویند رسانه‌های مجازی آمده‌ اند رسانه‌ های مكتوب می‌میرند.
اینگونه نیست بلكه رسانه‌های مكتوب باید تعریفی در مخاطبان و شیوه‌ های فعالیت و انتشار اخبار خود داشته باشند.
حاكمیت هم باید در تصمیم گیری ها و انتخاب ها فضای شفاف‌تر و آزاد تری همراه با اعتماد بیشتری ایجاد كند.
این نگاه را تصحیح كرده و به رسانه‌ ها آزادی بیشتری بدهد تا دچار خود سانسوری نشوند و رسانه‌ ها به گونه‌ ای با مردم صحبت كنند كه مردم احساس نكنند تا این اندازه بیشتر اجازه صحبت كردن ندارند، باید اجازه داد مخاطب تمام حرفش را بزند.
تلویزیون‌های برون مرزی همه‌اش می‌گویند فاضلاب جلوی خانه فلانی خراب شده ، در این شهر پارك خراب شده و شاید از 15 مورد تنها در یك مورد اصل نظام را نشانه می‌گیرند و 14 مورد دیگر مشكل های روزمره مردم است.
محمدكرمی: رسانه‌های معمولی و مجوز دار داخلی هم می‌ توانند مشكل های روزمره مردم را بازگو كنند.
خورشید زاده: به جایی رسیده‌ ایم كه حتی از گفتن مشكل های روزمره مردم هم دریغ می كنیم.
محمدكرمی: در خصوص اصالت و ماندگاری رسانه‌ های مكتوب همین بس كه هنوز حساسیت حاكمیت بر روی همین رسانه‌ هاست، با وجود اینكه فضای مجازی است و حساسیت خاص خود را دارد.
مكتوب ها در تاریخ ماندگار می‌ شوند و سند هستند، وقتی یك برگ روزنامه صبح ساحل یا دریا چاپ شد 30 سال دیگر به عنوان برگی از تاریخ كشور محسوب می شود.
الان می‌رویم تاریخ دهه 30 و 40 را به استناد روزنامه های همان زمان مطالعه می‌كنیم ولی نمی‌توان بعدها به كانال تلگرامی 30 یا 40 سال قبل مراجعه كرد.
رسانه مكتوب و رسمی ماندگار خواهد بود چون مرجع است ولی كانال‌های تلگرامی و شبكه‌های مجازی نمی‌توانند منبع باشند.
شاید با این نگاه بتوان در نقش رسانه ها در انتخابات نیز بازنگری كرد چرا كه تاریخ بعدها بر اساس نوع آگاهی بخشی رسانه ها در ایام انتخابات،آنها را مورد قضاوت قرار خواهد داد.
هر چند شركت كنندگان در این میزگرد،افرادی از طیف های متنوع فرهنگی و سیاسی بودند اما همگی در مبانی رویكرد رسانه ها به انتخابات هم نظر و هم رای بودند.
تلاش برای تحقق مشاركت حداكثری، افزایش تاثیرگذاری در راستای آگاهی بخشی و انتخاب درست و پیش رفتن به سوی كارآمدی بیشتر با توجه به شرایط روز، از نكاتی بود كه مهمانان شركت كننده در میزگرد ایرنا در آنها اتفاق نظر داشتند.
همچنین این میزگرد بار دیگر ثابت كرد جایی كه پای منافع ملی در میان باشد،راهبران فكری جامعه با وجود تمام اختلاف سلیقه ها و دیدگاه ها و تفاوت در روش ها و منش ها حاضرند با یكدیگر به گفت وگو بنشینند و انتخابات را می توان نقطه اوج این همگرایی دانست.
خبرنگاران : رقیه غلامی زاده-عزت الله معمارباشی-هومن محمدكرمی**انتشار دهنده : اصغر رضاخانی