سند سیاسی حماس و چشم انداز آینده تحولات فلسطین

خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در مراسم اعلام سند سیاسی این جنبش (حماس) در دوحه قطر تاكید كرد كه سند جدید سیاسی به معنای به رسمیت شناختن اسرائیل نیست و این سند سیاسی یك سند مورد توافق و مقبولیت همه اعضای این جنبش است كه براساس اصول و موازین این جنبش تهیه شده است.
پس از انتشار این سند, گمانه زنی های زیادی در خصوص آینده سیاسی این جنبش و رویكرد سیاسی آن در قبال تحولات منطقه ای مطرح شد كه صرف نظر از محتوای تحلیل ها و دیدگاه های متفاوت, پرداختن به واقعیت موجود و اقدام این جنبش ضروری به نظر می رسد.
در سند سیاسی جدید حماس، درخواست صریح برای نابودی رژیم صهیونیستی حذف و این گروه حمایت خود را از تشكیل دولت فلسطینی در مرزهای1967 اعلام كرده است.
در این سند، مسجدالاقصی حق مسلم ملت فلسطین و امت اسلامی عنوان شده و اشغالگران هیچ حقی در آن ندارند و اقدامات رژیم صهیونیستی برای یهودی سازی مسجد الاقصی و تقسیم زمانی و مكانی آن باطل و غیرقانونی اعلام شده است.
بنابرسند جدید سیاسی حماس، طرح صهیونیستی تنها ملت فلسطینی را هدف قرار نداده بلكه این طرح, دشمن امت عربی و اسلامی است و یك خطر حقیقی برای جهان عرب و اسلام به شمار می آید.
حماس در این سند تاكید دارد كه مبارزه با طرح صهیونیستی مبارزه با یهود به دلیل دیانت آن ها نیست و حماس علیه صهیونیست های متجاوز و اشغال گر در خاك خاك فلسطین مبارزه می كند.
از سوی دیگر، حماس با تشكیل دولت فلسطین در مرزهای 1976 موافقت كرده است و به نظر می رسد كه هدف حماس از این اقدام، بهبود روابطش با غرب، كشورهای حوزه خلیج فارس و مصر است كه اخوان المسلمین را یك گروه تروریستی می دانند و همواره بر ضدیت با آن تاكید كرده اند.
افزون بر آن، دارالافتاء مصر اعلام كرد كه تصمیم جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به دوری و جدایی از اخوان المسلمین شكست تازه‌ای برای این گروه به شمار می رود كه در چند سال گذشته شكست‌هایی بسیاری متحمل شده است.
دارالافتاء مصر در ادامه تاكید كرده است كه این تصمیم در حالی است كه پیشتر همپیمانان اخوان المسلمین و شاخه های آن در كشورهای تونس، سودان، اردن، سوریه و شماری از مراكز اسلامی كشورهای اروپایی و آمریكا گام های مشابهی را برداشته بودند.
بر اساس اعلام این مركز, اقدامات اخوان المسلمین، شماری از گروه‌های هوادار و وابسته خود را بر سر دو راهی باقی ماندن زیر چتر این گروه و دفاع از اقدامات و تن دادن به دستورات آن یا جدایی از این گروه و تبری جستن از خشونت و مخالفت با اقدامات این گروه قرار داده است.
نكه دیگر آنكه, نوار غزه در محاصره كامل قرار دارد و فشار اقتصادی بر بیش از 2 میلیون فلسطینی ساكن در این منطقه وارد می‌شود و در حالی كه «احمد یوسف» از مقامات بلندپایه جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) نسبت به وضعیت نامناسب غزه و ادامه محاصره و در تنگنا قرار دادن شهروندان فلسطینی ساكن این منطقه هشدار داد وتاكید كرده بود كه غزه نزدیك به انفجار است، پس از عقب نشینی ضمنی حماس، عملا فشار سیاسی و اقتصادی بر نوار غزه كاهش یافته و زمینه برای تشكیل دولت وحدت ملی با محوریت جنبش فتح و حماس ایجاد خواهد شد.
بر اساس گزارش های منتشره،‌ 4 سال پیش ساكنان این منطقه در اعتراض به برخورداری محدود از برق در طول روز تظاهرات كردند و این مشكل تا حدودی حل شده بود، اما اكنون وضعیت دوباره خطرناك شده و روزانه كمتر از 6 ساعت جریان برق در نوار غزه وصل است و این مساله بسیار خطرناك و نگران كننده است و به نظر می رسد همین امر یكی از علل عقب نشینی حماس در موضوع اخوان المسلمین است كه در سند قبلی از آن به صراحت حمایت كرده بود اما در سند جدید در موضعی كاملا متفاوت به سمت دولت السیسی گرایش پیدا كرده است.
نكته مهم تر آنكه، بسیاری از كشورهای عربی اكنون به سمت سازش با رژیم صهیونیستی حركت كرده اند و سازمان آزادی‌بخش فلسطین هم پس از توافق تاریخی اسلو در سال 1993 موجودیت رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت.
توافق اسلو با نام رسمی «بیانیه اعلام اصول اولویت های موقت دولت خودگردان »نخستین موافقتنامه مستقیم رژیم صهیونیستی و سازمان آزادیبخش فلسطین بود كه در سال 1993 به امضای دو طرف رسید.
مذاكراتی كه منجر به امضای این پیمان شد به طور مخفیانه در اسلو پایتخت نروژ انجام شده و در 20 اوت 1993 به پایان رسید و بر اساس این توافق، تشكیل حكومت خودگردان فلسطین به عنوان یك نهاد اداری موقت مورد توافق قرار گرفت. قرار بر این بود كه توافق اسلو فقط برای یك دوره پنج ساله اعتبار داشته باشد و سپس جای خود را به یك توافق دائمی بدهد؛ اما بعد از گذشت 23 سال هنوز هیچ توافق دائمی یا غیر دائمی جایگزین آن نشده است.
بر اساس گزارش های منتشره، رهبران فلسطینی با امضای این توافقنامه از 78 درصد از سرزمین فلسطین چشم پوشی كردند و حق بازگشت آوارگان فلسطینی را با تهدید مواجه كردند و این اساس نزاع فلسطینی – صهیونیستی است وامروز تمام ملت فلسطین به علت تعهدات امنیتی، اقتصادی و سیاسی ناشی از این توافق گروگان هستند.
به هر روی، محتوای سند جدید سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) حاكی از نوعی تغییرات ماهوی در رویكرد این جنبش تلقی می شود و با توجه به حذف عبارات مهم و راهبردی برای نابودی اسرائیل در این سند، تاكیدات صرفا صوری در مبارزه با رژیم صهیونیستی عملا كم لن یكن تلقی شده است كه به نظر می رسد همین امر تحولات منطقه ای در خصوص محور مقاومت را دچار تغییر خواهد كرد.
خاورم**9377** گزارش: حمید اوضح*8انتشاردهنده: عزیزموسوی