خطر ریزگردها برای كویر خشك هم جدی است

به گزارش ایرنا، علاوه بر پدیده گرد و غبار كه سالیان دراز است به عنوان میهمان در آسمان كویر جولان می دهد، میهمان ناخوانده جدیدی به نام ریزگرد اضافه شده است كه بخش وسیعی از ایران را نیز در بر می گیرد.
بر اساس نظر كارشناسان امر علت های گرد و غبار و پدیده ریزگرد در هر شهر متفاوت است و در شهرهای مركزی ایران علت عمده آن را می توان خشكسالی های اخیر و پایین رفتن سطح آب های زیر زمینی برشمرد.
عامل دیگر ایجاد كننده ریزگردها در این منطقه ها، فرسایش بادی و كاهش پوشش گیاهی است. فرسایش بادی فرآیندی طبیعی است كه به طور معمول در مناطق خشك و هم چنین تپه های ماسه ای اتفاق می افتد، این پدیده در مواقع خشكسالی در مناطق كشاورزی كه پوشش گیاهی آن كاهش یافته است رخ می دهد.
شدت فرسایش بادی بخصوص در برخی از منطقه های كویر مركزی ایران به علت اقلیم خشك اهمیت فوق العاده دارد؛ دراین مناطق از یك سو به علت شور یا نامناسب بودن زمین، پوشش گیاهی كافی وجود ندارد و از طرف دیگر هوای گرم بهار و تابستان خاك را خشك و به صورت پودر در آورده و ایجاد ریزگرد می كند.

** منشاء ریزگردها در استان اصفهان خارجی نیست
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا ضمن رد فرضیه خارجی بودن منشاء ریزگردهای استان اصفهان گفت : منشاء تمام ریزگردها و گرد و خاك های سال های اخیر و به خصوص در یك سال گذشته در این استان داخلی بوده است.
محمد حسین شاملی با اشاره به لزوم كنترل پدیده ریزگرد افزود: خوشبختانه در برنامه ششم توسعه به این مقوله توجه زیادی شده است.
وی ادامه داد: در این برنامه كنترل كانون های بحران تا سطح یك میلیون و 100 هزار هكتار پیش بینی شده كه اقدام مباركی است.
شاملی با بیان این كه سهمیه قابل توجهی برای استان اصفهان برای كنترل كانون های بحران در نظر گرفته شده است تصریح كرد: این استان دارای 16 كانون بحران ریزگرد با مساحت حدود یك میلیون و 90 هزار هكتار است.
وی بیان كرد: در شهرستان آران و بیدگل، 3 كانون بحران وجود دارد كه شناسایی شده است و اقدام هایی نیز جهت كنترل آن در حال بررسی و اقدام است.

** زنگ خطر برای فعال شدن كانون‌های بحران فرسایش بادی به صدا در آمده است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آران و بیدگل نیز در گفت و گو با ایرنا ضمن تاكید بر داخلی بودن منشاء ریزگردهای سالیان اخیر اظهاركرد: پدیده‌ی هجوم ریزگردها ، خشك‌سالی و كمبود آب دو تهدید مهم این شهرستان است و تخریب بیش از حد عرصه های منابع طبیعی در این شهرستان نیز باعث فعال شدن كانون های بحران شده است.
وی با بیان این كه اگر اقدام عاجلی در این زمینه صورت نگیرد ظرف چند سال آینده سرنوشت خوزستان را خواهیم داشت افزود: زنگ خطر برای فعال شدن كانون ‌های بحران فرسایش بادی در آران و بیدگل به صدا در آمده است كه اگر به داد منابع طبیعی آران و بیدگل نرسیم، وضعیت این شهرستان بسیار بدتر از امروز خواهد شد.
وی با اشاره به از بین رفتن پوشش گیاهی كویر و حركت شن های روان بیان كرد: دریاچه نمك در حال خشك شدن است كه با ادامه روند فعلی خشك شدن این دریاچه و مقابله نكردن با آن در آینده، طوفان نمكی می تواند منطقه را تحت تاثیر قرار داده و بحرانی زیست محیطی به وجود آورد كه خطر آن چند برابر ریزگردها است.
شفیعی تثبیت كانون‌ های بحران، درختكاری و تخصیص اعتبارات لازم را از جمله راه‌ های مقابله با تهدید های پیش رو برشمرد و گفت: حراست از منابع طبیعی جز با نقش و حضور مستقیم مردم امكان پذیر نخواهد بود كه این مهم باید به یك فرهنگ ترویج شود.
وی با اشاره به نهال كاری 100 هكتار از كانون های بحران در شهرستان آران و بیدگل در سال گذشته تصریح كرد: این اداره در صورت تامین اعتبار آمادگی نهال كاری بیش از یك هزار هكتار كانون های بحران در این شهرستان را دارد.

** تاثیر بد ریزگردها بر سلامتی انسان
كارشناس واحد بیابان اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آران و بیدگل نیز در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: بادهای محلی - فصلی 120 روزه در استان های شرقی و جنوب شرقی، وجود كویر لوت و دشت كویر، اراضی بیابانی در جنوب غرب و مركز كشور را از عوامل داخلی بروز پدیده ریزگردها در كشور است.
حمید گل آرایی افزود: عوامل اصلی بروز پدیده گرد و غبار در شهرهای شمال استان اصفهان را می توان وضعیت زمین و تغییر كاربری آن، تخریب تاغزارها و مراتع، كاهش رطوبت خاك به علت كمبود باران و خشكسالی، برداشت بی رویه آب های زیرزمینی و خشك شدن دریاچه نمك و رودخانه های فصلی در كویر مركزی برشمرد.
وی با اشاره به تاثیراتی كه ریزگردها و گرد و غبار بر روی سلامتی انسان ها دارند، گفت: هر گرم از ذرات ریزگرد و گرد و غبار صدها هزار باكتری را در بردارد كه باعث بروز بیماری های تنفسی در انسان می شود و همچنین پدیده گرد و غبار پیامدهای اقتصادی و اجتماعی از جمله خسارت به واحدهای كشاورزی صنعتی تاسیسات زیربنایی و راه ها دارد.
گل آرایی حفظ و احیای اراضی جنگلی و مرتعی با اجرای طرح های نهالكاری، مالچ پاشی و ایجاد باد شكن و اجرای عملیات های آبخیزداری و آبخوان داری به منظور تغذیه آب های زیرزمینی و ایجاد كمربند سبز در اطراف شهرها و حفظ و گسترش فضای سبز درون شهری را از راهكارهای كنترل ریزگردها و گرد و غبار در منطقه مركزی ایران دانست.
كارشناسان اندازه ریزگردها را از یك تا 10 میكرون اعلام می كنند و تاكید دارند كه حتی درختان هم از این پدیده در امان نیستند به طوری كه این ذرات می ‌توانند روی گیاهان اثر بسیار منفی بگذارند، روزنه ‌های تنفسی گیاهان را مسدود كنند و به این ترتیب تنفس گیاه متوقف ‌شود، این امر موجب كاهش جذب نور و زرد شدن و ریزش برگ‌ درختان می شود.
كارشناسان همچنین اعلام می دارند زرد شدن و ریزش برگ درختان آثار كوتاه ‌مدت گرد و غبار بر فضای سبز است و این پدیده اثرات طولانی ‌مدت نیز دارد، كاهش رشد درختان و خشك شدن فضای سبز از جمله اثرات طولانی ‌مدت گرد و غبار بر فضای سبز است.
در این حال پزشكان برای در امان ماندن از اثرات منفی ریزگردها و گردوغبار بر روی سلامت ما انسانها توصیه هایی دارند از جمله این كه در موقع بروز این پدیده بهتر است كودكان، سالمندان، بیماران قلبی و آنها كه ناراحتی های عفونی دارند از منزل خارج نشوند و در صورت اجبار برای خروج از منزل، از یك یا حتی دو ماسك مناسب و فیلتردار برای جلوگیری از ورود ریزگردها به داخل دهان، بینی و ریه ها كمك بگیرند و در صورت نداشتن ماسك از پارچه خیس هم می توان استفاده كرد.
همچنین كارشناسان تغذیه به خوردن میوه های تازه، شیر و لبنیات و نوشیدن آب فراوان در روزهایی كه ریزگردها در هوا زیاد است، توصیه می كنند و می گویند: نوشیدن آب، شیر و لبنیات باعث دفع مواد آلوده از طریق كلیه ها و نرم كردن مخاط ریه می شود، بنابراین به مردم توصیه می كنند روزانه 4 تا 6 لیوان آب برای جلوگیری از التهاب ریه و مقابله با ریزگردها مصرف كنند.
به نظر می رسد نقش مردم در زمینه حفظ منابع طبیعی بسیار مهم است و افزایش آگاهی مردم از معضلات زیست محیطی امروز كه بر زندگی یكایك ما اثر گذاشته است می تواند در كاهش اثرات مخرب آن موثر باشد.
7408/7472 گزارش: حسین منصوری فر - انتشار دهنده : مسعود عمادی