نگاهي به روابط پرتنش بين تركيه و يونان

به گزارش روز دوشنبه ايرنا، ادعاي آنكارا مبني براينكه مرزهاي يونان و تركيه نيازمند بازنگري هستند و قرارداد لوزان داراي مشكلاتي است؛ خشم آتن و عكس العمل شديد دولتمردان اين كشور را در پي داشته است.
حضور چند روز پيش كشتي تحقيقاتي تركيه براي كشف نفت و گاز در نزديك سواحل قبرس، نقض مكرر حريم هوايي يونان توسط جنگنده هاي تركيه، ادعاي چندي پيش نماينده تركيه به عنوان ناظر در پارلمان اتحاديه اروپا مبني بر اينكه مساله جزيره ' كستولوريزاي ' يونان از نظر مرزي مشخص نيست و اعلام ممنوعيت پرواز هواپيما و حركت كشتي ها در نزديكي چند ساحل يونان به علت اجراي رزمايش نظامي تركيه؛ باعث گرديد تنش بين دو كشور عضو ناتو بشدت افزايش يابد.

***علت افزايش تنش ها بين دو كشور
رسانه هاي يونان در اين اواخر گزارش دادند: رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري تركيه طي سخناني گفته است توافقنامه 1923لوزان بين تركيه و يونان به ضرر تركيه تنظيم شده' و تلويحاً خواستار بازنگري درآن شده بود.
در اين توافقنامه، شرايط روابط همسايگي، زندگي و فعاليت شهروندان باقي مانده در دو كشور پس از پايان حاكميت عثماني بر يونان تعيين و مشخص گرديده است.
اين اظهارات رئيس جمهوري تركيه باعث عكس العمل شديد دولتمردان يونان شد به گونه اي كه از جامعه جهاني خواستند كه اجازه ندهند توافقنامه هاي بين المللي دستخوش بازي هاي سياسي شوند.
همچنين چندي پيش رسانه هاي خبري يونان گزارش دادند: وزارت امور خارجه تركيه مدعي شده است كه مرزهاي دريايي بين يونان و تركيه مشخص نشده است و حاكميت بر تعدادي از جزاير سنگي بين دو كشور مشخص نيست و به تركيه تعلق دارند.
اين اظهارات نيز با عكس العمل شديد دولتمردان يوناني مواجه گرديد و وزارت خارجه يونان اعلام كرد: اينگونه اظهارات نه تنها به بهبود روابط دو كشور كمكي نمي كند، بلكه موجب وخيم تر شدن آن مي شود و يونان تحت هيچ شرايطي به هيچكس اجازه نخواهد داد كه حاكميت ملي ما را زير سئوال ببرد.
يونان پيشتر در اين باره اعلام كرده بود: تركيه به ادعاهاي واهي خود ادامه مي دهد. مرزهاي دو كشور يونان و تركيه كاملاً مشخص شده است و آنكارا با دامن زدن به تنش و بهانه جويي، هر روز مواضع جديدي از خود ارايه مي كند كه با تمام قوانين بين المللي مغايرت دارند و اين كشور همسايه بايد بداند كه يونان به هيچ كشوري اجازه نخواهد داد مرزهاي كشور و حاكميت يونان بر مرزهاي ساحلي و زميني و هوايي اش را زير سئوال ببرد. ما با تمام قدرت از حاكميت ملي و ارضي خود دفاع خواهيم كرد.
طي چند روز گذشته رسانه هاي خبري يونان به نقل از وزارت دفاع يونان گزارش دادند كه نيروي هوايي تركيه به نقض مكرر حريم هوايي آتن ادامه مي دهد كه با عكس العملل سريع و به موقع جنگنده هاي نيروي هوايي يونان از فضاي اين كشور بيرون رانده مي شوند.
مساله اي كه عمق تيرگي روابط دو كشور يونان و تركيه را به نمايش مي گذارد، مصاحبه ' نيكوس كوجي ياس' وزير امور خارجه يونان با روزنامه ' ريل نيوز' اين كشور است كه روز يكشنبه منتشر شد.
وزير امورخارجه يونان در اين مصاحبه گفت: كساني كه به تنش دامن مي زنند و با آتش بازي مي كنند، خود در آتشي كه خواهند افروخت، خواهند سوخت و بايد بدانند كه مرزهاي يونان به عنوان يك كشور عضو اتحاديه اروپا كاملاً مشخص و معين است و به هيچ كشوري اجازه شك و ترديد درباره مرزهاي خود كه همانا مرزهاي اروپاست را نخواهيم داد.
وزير امورخارجه يونان در اين مصاحبه نيز گفته است: دستگاه ديپلماسي يونان در اين مورد بسيار فعال عمل مي كند و تمام رايزني ها و ديدارها و بخصوص كشورهاي عضو اتحاديه اروپا در جريان اقدامات تحريك آميز تركيه قرار داده مي شوند و نيروهاي مسلح يونان آماده دفاع از تماميت ارضي كشورمان با تمام توان هستند.
كوجي ياس در ادامه خطاب به تركيه گفت: يونان كشوري ضعيف و ميداني براي جولان دادن هيچ كشوري نيست زيرا مرزهاي يونان كه همانا مرزهاي اروپا هستند كاملاً مشخص شده اند.
وي از تركيه خواست به ادعاهاي واهي خود خاتمه دهد و با عقلانيت به حقايق برگردد و به قوانين بين المللي احترام بگذارد.
كوجي ياس در ادامه گفت: وزارت دفاع و نيروهاي مسلح با هوشياري تمام حركت هاي تحريك آميز تركيه را زير نظر دارند و با آمادگي كامل هرگونه اقدامي كه با منافع كشور يونان مغايرت داشته باشد، بشدت پاسخ خواهند گفت.
وزير امورخارجه يونان در ادامه سخنانش گفت: تركيه در حال حاضر به علت شرايط و روند اوضاع، حالت عصبي به خود گرفته ولي ما با خونسردي مسايل را زير نظر داريم و بر اساس اصول سياست خارجه خود در عين حال كه راه گفت و گو براي بهبود روابط را باز گذاشته ايم، در صورت نياز و دست زدن به اقداماتي كه منافع ملي را با خطر مواجه كند، با قدرت و با تمام توان و از هر راهي كه لازم باشد، جواب دندان شكن خواهيم داد.
تمام احزاب سياسي يونان بر اين مساله متفق القول هستند كه تركيه با اتخاذ چنين سياستي در قبال يك كشور عضو اتحاديه اروپا و مورد شك و ترديد قرار دادن مرزهاي يونان كه همان مرزهاي اتحاديه اروپا محسوب مي شوند، نمي تواند مدعي عضويت در اتحاديه اروپا شود. آنكارا به خوبي مي داند كه دولت و ملت يونان تحت هيچ شرايطي و به هيچ قدرتي اجازه زير سئوال بردن حاكميت يونان بر مرزهاي آبي، زميني و جزاير اين كشور را نخواهند داد و با تمام توان به هر حركت تحريك آميز جواب دندان شكن خواهند داد. اتحاديه اروپا نيز بايد به وظايف خود در قبال مرزهاي يك كشور عضو عمل كند و جلوي ادعاهاي واهي و بي اساس و خلاف قوانين بين المللي تركيه را بگيرد.
' پروكوپيس پولوپلس' رئيس جمهوري يونان نيز بارها طي سخناني با اشاره به اظهارات مقامات تركيه در باره مرزهاي دريايي و تعدادي از جزاير سنگي بين دو كشور، از جامعه جهاني و اتحاديه اروپا خواست كه در قبال اينگونه اظهارات بي اساس دولتمردان تركيه عكس العمل مناسب نشان دهند و اجازه ندهند توافقنامه بين المللي لوزان زير سئوال برده شود.
رئيس جمهوري يونان افزود: توافقنامه لوزان بايد بطور دقيق و كامل به اجرا گذاشته شود زيرا براساس آن مرزهاي يك كشور عضو اتحاديه اروپا و به عبارتي مرزهاي اتحاديه اروپا تعيين شده است و از سويي ملت و نيروهاي مسلح يونان در آمادگي كامل براي حفظ تماميت ارضي كشور بسر مي برند و در موقع لوزم جواب دندان شكني به آتش افروزان و تنش آفرينان خواهند داد.
رد مجدد درخواست تركيه براي استرداد نظاميان اين كشور كه گفته مي شود در كودتاي نافرجام تركيه دست داشته اند، توسط يونان با عكس العمل آنكارا مواجه گرديد و اين اقدام يونان را يك اقدام سياسي قلمداد كردند. ولي يونان با رد اين ادعاي تركيه، تصميم دادگاه يونان مبني بر عدم استرداد نظاميان ترك را در چارچوب قوانين ملي و بين المللي قلمداد كرده است و از تركيه خواست به تنش آفريني در منطقه درياي اژه و مديترانه خاتمه دهد درغير اينصورت با جواب دندان شكن نيروهاي مسلح و ملت يونان مواجه خواهد شد.

*** روند قديمي روابط پر تنش بين آنكارا و آتن
گرچه اختلافات آتن و آنكارا به دوران حاكميت عثماني در يونان بر مي گردد، ولي دو كشور در مورد مساله قبرس داراي اختلافات شديدي بودند كه نهايتا منجر به درگيريهاي نظامي بين دو كشور و تجزيه كشور قبرس درسال 1974 ميلادي به دو بخش ترك نشين( شمالي) و يوناني نشين (جنوبي) گرديد.
قبرس جنوبي و يوناني نشين توسط سازمان ملل متحد به رسميت شناخته مي شود و عضو اتحاديه اروپا و واحد پولي اروپاست ولي بخش شمالي( ترك نشين) جزيره قبرس فقط توسط كشور تركيه به عنوان يك كشور مستقل به رسميت شناخته مي شود.
از سال 1974 تا كنون تمام تلاش هاي سازمان ملل متحد و ديگر جوامع بين المللي براي حل مساله قبرس و وحدت مجدد دو بخش اين كشور كه يكي از مشكلات اصلي اختلافات آتن و آنكارا را تشكيل مي دهد، نتيجه اي در برنداشته و همچنان اين اختلافات به قوت خود باقي هستند.
دراين اواخر، پس از دعوت قبرس جنوبي از شركت هاي خارجي براي انجام عمليات اكتشاف نفت و گاز درمرزهاي آبي خود در درياي اژه، تنش بين آتن وآنكارا بشدت افزايش يافت و تركيه بارها اعلام كرد: بخش جنوبي قبرس حق ندارد تا قبل از حل كامل مساله دو جامعه يوناني نشين و ترك نشين قبرس، به تنهايي از منابع نفت و گاز اين منطقه استفاده كند، زيرا قبرس شمالي( ترك نشين) نيز سهمي ازاين منابع دارد.
تركيه گفته است آنكارا تحت هيچ شرايطي اجازه نخواهد داد كه قبرس جنوبي و يوناني نشين به تنهايي از منابع نفت و گاز در سواحل قبرس قبل از حل كامل اختلافات دوبخش، بهره مند شود. اين اختلافات طي يكي دو سال گذشته بارها باعث شده كه دو كشور حتي تا آستانه درگيري نظامي هم پيش بروند كه با وساطت آمريكا و ناتو از درگيري نظامي بين دو كشور عضو ناتو جلوگيري به عمل آمد.
تحليلگران و حتي بعضي سياستمداران يونان براين باورهستند كه تركيه در حال حاضر براي جلب نظر شهروندان و افزايش محبوبيت حزب حاكم در يك حالت سردرگمي قرار گرفته و به همين دليل با تمام همسايگان خود و از جمله سوريه و عراق جبهه هايي را گشوده و ديگر قادر نخواهد بود جبهه ديگري بر آن ها بيافزايد ولي براي خوراك افكار عمومي داخلي هر از گاهي در درياي مديترانه و اژه به تنش آفريني دست مي زند.
همچنين به عقيده تحليلگران، مسايل سياسي يونان يكي ديگر از عوامل دست زدن تركيه به افزايش تنش در منطقه درياي اژه است. آنها مي گويند كاهش محبوبيت دولت اردوغان در همه پرسي اخير بدنبال كودتاي نافرجام در كشورش، وي مملكت را با روشي سختگيرانه اداره مي كند و با دامن زدن به تنش با يونان و ديگر كشورهاي همسايه خود، درصدد افزودن به محبوبيت خود در داخل كشور است ولي اين كار نفعي براي وي درپي نخواهد داشت.
اروپام**462**
ناشر: مدني