ارتباطات و روابط عمومی كارآمد؛ دو مولفه اثربخش در توسعه ملی

كارآمدترین مدیران افرادی هستند كه ارتباطات را درك می كنند و آن را در محیط سازمانی خود به كار می بندند. این مقوله به آنان امكان می دهد هر یك از وظایف خود را به مرحله اجرا دربیاورند زیرا یك مدیریت موفق در گرو ارتباط مؤثر با تمامی افراد سازمان است.

ارتباطات و گسترش آن در دنیای امروزی از اركان مهم دستیابی به كارآمدی و پیشبرد فعالیت ها محسوب می شود كه هر فرد، نهاد و سازمانی به آن نیاز دارد. در جهان كنونی ارتباطات نقش مهمی در همگام شدن با تغییرها و دستیابی به فناوری اطلاعات ایفا می كند و نبود آن، مانع پیشرفت افراد و جامعه می شود. از این رو دسترسی افراد به ابزارهای ارتباطی نوین همچون اینترنت و شبكه های اجتماعی از نكته های كلیدی دستیابی به توسعه كشورها است. افزون بر ارتباط های شخصی؛ سازمان ها و نهادهای بزرگ نیز برای هماهنگی های میان بخشی و اتصال با دنیای خارج از سازمان، نیازمند حوزه ارتباطی هستند، بخشی كه با شناخت دقیق از درون و بیرون نهاد، مدیران را برای تصمیم گیری های مفید و موثر راهنمایی كند. بنابراین نیاز به این مهم با هدف ایجاد هماهنگی درون و برون سازمانی باعث شد كه بخشی با عنوان «روابط عمومی» تشكیل شود.

اهمیت مقوله ارتباطات در جهان سبب شد تا 17 ماه می، به مناسبت تشكیل اتحادیه تلگرافی بین المللی ژنو در 1865 میلادی، «روز جهانی ارتباطات» نامگذاری شود. در ایران نیز با توجه به اهمیت و نقش تاثیرگذار روابط عمومی با تصویب شورای فرهنگ عمومی كشور، 27 اردیبهشت همزمان با روز جهانی ارتباطات به نام «روز ارتباطات و روابط عمومی» نام گرفت تا فرصتی مناسب برای شناساندن این مهم به جامعه و مسوولان باشد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز ارتباطات و روابط عمومی با «احمد یحیایی ایله ای» مدرس ارتباطات و روابط عمومی، مشاور روابط عمومی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی، مولف 14 جلد كتاب در زمینه روابط عمومی و ارتباطات و دارنده جایزه ستاره علمی روابط عمومی كشور در سال های 1393 و 1394 خورشیدی به گفت وگو پرداخت.

** ایرنا: اهمیت و جایگاه روابط عمومی را در عصر ارتباطات و دورانی كه اطلاع رسانی در همه زمینه ها پیشتاز است چگونه می بینید؟
*** یحیایی ایله ای: روابط عمومی علمی نوین محسوب می شود كه برای مدیران ارشد سازمان ها و مدیران روابط عمومی به اندازه كافی شناخته شده نیست و به همین دلیل افراد با كاربردهای نوین و تجاری آن آشنایی كافی ندارند. در واقع ارتباطات و روابط عمومی به عنوان عامل محرك توسعه به اندازه كافی مورد توجه قرار نگرفته است. ابعاد حرفه ای روابط عمومی به ویژه روابط عمومی تجاری می تواند تحولی چشمگیر در عرصه اقتصاد نوین و الكترونیك ایجاد كند. اگر افراد از كاركردها و كاربردهای روابط عمومی آگاه شوند، می توانند از آن برای بازاریابی بین المللی و صادرات بهره ببرند؛ همچنین به كمك آن امید آفرینی را در جامعه رونق و اعتماد میان دولت و ملت را گسترش دهند. از طرف دیگر از حوزه روابط عمومی و مشاركت ها می توان برای افزایش درآمد و كاهش هزینه های سازمان ها و كشور استفاده كرد.

** ایرنا: نقش روابط عمومی در تصمیم گیری های مدیریتی و راهبردی سازمان ها به چه صورت است؟
*** یحیایی ایله ای: روابط عمومی، مدیریت ارتباطات درون و برون سازمانی و مشاور نخست سازمان است چون وظیفه رصد كردن و تحلیل محیط را بر عهده دارد. تحلیل های برآمده از سنجش های به دست آمده از این حوزه باعث می شود، مدیر روابط عمومی به عنوان مهمترین تصمیم ساز برای مدیر سازمان عمل كند. افزون بر آن، واحد روابط عمومی بخش استراتژیك سازمان به شمار می رود زیرا بر آینده سازمان و محیط اطراف آن تاثیر می گذارد. وظیفه روابط عمومی رصد مستمر محیط است و كاركنان این بخش بایستی افرادی با قوه تحلیل بالا باشند و بتوانند پیشنهادهای حرفه ای به سازمان ارایه دهند.

** ایرنا: یكی از الزامات دستیابی به اقتصاد پویا، آموزش مردم در استفاده درست از شبكه های اجتماعی است. به نظر شما این ارتباطات مجازی تا چه اندازه می تواند در ارتقای فرهنگ، تغییرات اجتماعی و... تاثیر گذار باشد؟
*** یحیایی ایله ای: دنیای الكترونیك بایستی سایه دنیای واقعی باشد و نه برعكس. از طرفی اقتصاد نوین نیز به بهره مندی از فناوری های نوین پیوند خورده است بنابراین نمی توان بدون در اختیار گرفتن و مهار كردن این فناوری ها به ویژه ابزارهای جدید ارتباطی و اطلاع رسانی به پیشبرد فعالیت های اقتصادی كمك كرد. امروزه تمامی ابعاد اقتصاد به این ابزارها برای تولید، توزیع و فروش نیازمند هستند. به نظر می رسد، حتی اگر دولت ها به صورت رایگان نیز مردم جامعه را برای بهره مندی از ارتباطات الكترونیك آموزش دهند، باز هم به نفع كشور است زیرا دنیای اینترنت، دنیای تجارت الكترونیك محسوب می شود. تجارتی كه هر ساله میلیاردها دلار برای كشورهای پیشگام فراهم می كند و سود فراوانی به ارمغان می آورد.

** ایرنا: توسعه ارتباطات و توجه به نقش روابط عمومی در دولت یازدهم را چگونه ارزیابی می كنید؟
*** یحیایی ایله ای: زمانی كه از ارتباطات سخن به میان می آید، این بخش به طور كلی حمل و نقل و مخابرات، رسانه ها و روابط عمومی ها را نیز شامل می شود. در این زمینه دولت یازدهم با وجود تنگناهای اقتصادی توانسته است در بخش حمل و نقل ریلی و جاده ای فعالیت های قابل توجهی داشته باشد. در این دولت رسانه های مكتوب توسعه یافت و بستر استفاده آزاد از تكنولوژی های نوین ارتباطی ایجاد شد. تلاش و فعالیت های دولت تدبیر در زمینه توسعه ارتباطات الكترونیك در چهار سال گذشته موفقیت آمیز بوده است. در این دوره دسترسی مردم جامعه به فناوری های نوین كه خود نمادی از دموكراسی و مردم سالاری محسوب می شود، افزایش یافت كه این امر به صورت محسوس و مشهود در فضای سیاسی و اجتماعی قابل لمس است. مردم و سازمان ها از خدمات الكترونیك با كیفیت تری بهره مند شده اند و بستر توسعه تجارت الكترونیك به وجود آمد اما هنوز روابط عمومی ها نتوانسته اند آنطور كه باید از این بستر استفاده كنند. بسیاری از اداره های كل روابط عمومی وزراتخانه ها به اندازه تلاش دولت و مسوولان وزارتخانه نتوانسته اند اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و دولت الكترونیك را مستقر كنند. این امر موجب شده است كه هنوز مردم برای كارهای بسیار كوچك و پیش پا افتاده در خیابان ها و سازمان ها سرگردان شوند. روابط عمومی علم است و بایستی به كاركردهای حرفه ای و علمی آن توجه شود و مشاوران روابط عمومی و ارتباطات در سازمان ها به كار گرفته شوند.

** ایرنا: آیا منع فیلترینگ و آزادسازی ارتباطات در دولت یازدهم توانست راهگشای پیشرفت ارتباطات باشد؟
*** یحیایی ایله ای: ارتباطات زیر بنای توسعه به شمار می رود و بهره مندی از ابزار و ارتباطات الكترونیك می تواند بستر مناسبی برای اشتغال زایی، صادرات و گردشگری و به طور كلی اقتصاد نوین باشد. دولت بایستی به تشویق مادی و معنوی افرادی بپردازد كه در حوزه تجارت الكترونیك پیش قدم می شوند تا كسب و كار نوین رونق یابد. برای همین منظور به طور قطع منع فیلترنیگ موضوع مهمی است اما باید به این نكته توجه داشت كه چه چیزی فیلتر می شود. دولت كنونی در راستای برداشتن فیلتر برخی شبكه های مجازی اقدام های مناسبی انجام داد. البته در موضوع مسدود بودن برخی شبكه ها بایستی خطرهای دنیای باز و آزاد را نیز در نظر گرفت و مردم و خانواده ها را نسبت به آن آگاه كرد. در این راستا فرهنگ سازی و آگاهی بخشی های موثر و برنامه ریزی شده ای برای استفاده از این نوع فناوری ها ایجاد شده است.

برای فرهنگ سازی در این زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما وظیفه قانونی و اخلاقی دارند كه باید بیش از این فعالیت داشته باشند. یعنی به همان اندازه كه وزارت ارتباطات در توسعه این ابزارها فعال است، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رسانه ها نیز بایستی برای فرهنگ سازی فعالیت كنند. ارتباطات باید در خدمت پیشرفت باشد زیرا این فناوری های ارتباطی و اطلاع رسانی است كه بستر اصلی اقتصاد و تجارت محسوب می شود و هر چه دولت بتواند بیشتر در این عرصه آزاد سازی كند، كار و اشتغال رشد بیشتری خواهد داشت.

** ایرنا: به نظر شما برای بهبود و ارتقای كیفی روابط عمومی و ارتباطات چه اقدام های دیگری باید انجام شود؟
*** یحیایی ایله ای: نخستین گام، حمایت مادی و معنوی تولید كنندگان علمی حوزه ارتباطات و روابط عمومی به شمار می رود كه البته در این زمینه هنوز هیچ ساز و كار مناسبی از طرف دانشگاه ها و دیگر نهادهای اجرایی طراحی نشده است. اقدام دوم، انتخاب و انتصاب مدیران تخصصی در عرصه كار حرفه ای روابط عمومی و ارتباطات محسوب می شود، مدیرانی كه از نظر اخلاقی بیش از منافع شخصی و سازمانی به منافع مردم توجه كنند و به دنبال احقاق حقوق جامعه باشند و در آخر، انتخاب راهبرد دولت الكترونیك است. در این صورت روابط عمومی هم كار مردم را بهتر انجام خواهد داد و هم به پیشبرد امور اقتصادی و اجتماعی جامعه بیشتر و بهتر كمك خواهد شد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: سیده مریم سیدان**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9368**2002**9131