به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، حجت الاسلام حسن روحانی رییس جمهوری در تبلیغات انتخاباتی سال 1392 اعلام كرد خصوصی سازی در ورزش به عنوان یكی از مهمترین برنامه های دولت تدبیر و امید در دستور كار قرار خواهد داد. این وعده رییس جمهوری هر چند كه با به مزایده گذاشتن دو باشگاه پرطرفدار پایتخت رنگ واقعیت به خود گرفت اما برخی از مشكلات پیش روی خصوصی سازی در فوتبال، روند روند واگذاری آنها را در نهایت متوقف كرد.
مسكوت ماندن واگذاری سرخآبی ها به بخش خصوصی به معنای فراموشی وعده های انتخاباتی « روحانی» نیست بلكه باید مسوولان دولت دوازدهم موانع و مشكلات پیش روی این واگذاری ها را شناسایی كرده و به آروزی هواداران در واگذاری سرخآبی ها جامه عمل بپوشاند.
در این زمینه لازم است نگاهی به برخی از مشكلات پیش روی خصوصی سازی در ورزش داشته باشیم
** تجربه های ناموفق خصوصی سازی فوتبال
نخستین موانعی كه پیش روی خصوصی سازیِ دو باشگاه پرطرفدار فوتبال ایران وجود دارد ترس از به حاشیه رفتن این دو باشگاه به عنوان شناسنامه فوتبال كشور است.
تجربه خصوصی سازی و حاشیه هایی كه باشگاه های ایران با آن دست به گریبان بودند نشان از آن دارد با توجه به شیوه باشگاه داری و ضعف هایی كه در این زمینه حاكم است نمی توان به راحتی دو باشگاه بزرگ كشور را به دست افراد یا نهادهای خاص سپرد.
نگاهی به وضعیت باشگاه هایی مانند استیل آذین تهران، استقلال اهواز و شیرین فراز كرمانشاه به خوبی تجربه خصوصی سازی را برای ما نمایان می كند. این باشگاه ها با وجود طرفداران فراوان و جذب ستاره های فراوان در نهایت در كش و قوس های مدیریتی دچار بی ثباتی شده و این روزها اسمی از آنها در سطح اول فوتبال كشور وجود ندارد.
اگر دو تیم پرطرفدار پایتخت به اسم خصوصی سازی به سرنوشت چنین باشگاه هایی دچار شوند به یقین در كمترین زمان ممكن شاهد تضعیف و در نهایت نابودی آنها خواهیم بود
تجربه نشان داده است كه ضعیف شدن سرخآبی ها موجب ضعف در تیم ملی و قهر هواداران با ورزشگاه ها خواهد شد كه در نهایت افت جایگاه ایران در فوتبال آسیایی و جهانی به همراه خواهد داشت.
** كلاف سردرگم حق پخش
راه اندازی لیگ حرفه ای فوتبال نباید تنها به لاتین كردن شماره بازیكنان یا جذب چند اسپانسر منتهی شود زیرا حرفه ای شدن فوتبال و ثبت یك باشگاه با عنوان حرفه ای نیاز به پیش زمینه هایی دارد تا به وسیله آن در آینده به حیات ورزشی و اقتصادی ادامه دهد.
یكی از مهمترین راهكارهایی كه در بیشتر باشگاه های بزرگ دنیا از آن به عنوان منبع درآمد یاد می شود حق پخش تلویزیونی است كه این شیوه از درآمد زایی در ایران تنها در انحصار رسانه ملی قرار دارد و كمترین سهم آن نصیب باشگاه ها می شود.
برآوردهای تقریبی، صداوسیما به عنوان رسانه بی رقیب در كشور سالیانه بین 250 تا 400 میلیارد تومان از پخش تلویزیونی لیگ برتر درآمد دارد اما تنها 22 میلیارد تومان برای یك فصل مسابقات، به فدراسیون فوتبال و باشگاه های لیگ برتری پرداخت كند.
براساس تعرفه ها، صدا وسیما برای هر ثانیه پخش آگهی بازرگانی بر اساس شرایط مختلف رقمی بین 2 تا 885 هزار تومان در ثانیه پول دریافت می كند.
با این شرایط و با توجه به اینكه استقلال و پرسپولیس به عنوان دو تیم پرطرفدار كشور در سال حدود 70 بازی در لیگ و جام حذفی انجام می دهند، پخش تمام مسابقات این دو تیم برای صدا و سیما، سالیانه درآمدی در حدود 80 میلیارد تومان دارد.
افزون بر مشكلات حق پخش تلویزیونی مشكلات دیگری مانند نبود حق كپی رایت در فوتبال، عدم امكان فروش بازیكنان و ترانسفر آنها به تیم های خارجی و نیز فراهم نبودن شرایط فروش محصولات باشگاه از دیگر مشكلاتی است كه شاید تنها در فوتبال حرفه ای ایران بتوان ردی از آنها را پیدا كرد.
در صورتی كه مشكلات حق پخش تلویزیونی باشگاه ها حل شود، قانون كپی رایت نیز رعایت شود و فوتبال به سمتی برود آن وقت شاید بتوان گفت شرایط و مقدمات خصوصی‌سازی موفق باشگاه ها در كشور بوجود خواهد آمد.
** انباشت بدهی های پیشین
یكی از موانع پیش روی سرمایه گذاران برای خرید سرخآبی ها بحث بدهی های فراوانی است كه در نتیجه تصمیم های خودسرانه مدیران دولتی آن شكل گرفته است.
تصور اینكه خریداری بالغ بر 300 میلیارد تومان برای كی از این دو باشگاه پرداخت كند باید یك باشگاه بدون بدهی و با صورت حساب های شفاف تحویل بگیرد اما واقعیت امر این است كه ترس از بدهی ها انباشت شده یكی از مهمترین مشكلاتی است كه پیش روی خرید این دوباشگاه قرار دارد.
شفافیت دارایی ها یكی دیگر از موانع پیش روی خصوصی كردن سرخآبی ها است. هر چند كه برخی ادعا می كنند كه دو ورزشگاه مرغوبكار و درفشی‌فر به عنوان املاك دو باشگاه هستند و خریداران می توانند از ظرفیت های آنها برای پرداخت بدهی استفاده كنند اما اخبار منتشر شده حكایت از آن دارد این دو ورزشگاه به استقلال و پرسپولیس تعلق ندارد.
در پایان باید گفت كه خصوصی سازی هر چند كه یكی از مهمترین لازمه های ورزش به ویژه ورزش فوتبال است اما در شرایط كنونی ما با تحقق این وعده فاصله فراوانی داریم زیرا در طول 16 دوره لیگ برتر نه تنها زیر ساخت ها را برای خصوصی سازی آماده نكردیم بلكه ساختار سازی هایی نیر در این زمینه انجام نشده است.
نخستین اقدام دولت یازدهم در زمینه واگذاری دو باشگاه فراهم كردن زیرساخت های خصوصی سازی است. اگر زیر ساخت ها و پیش شرط های خصوصی سازی فراهم شود جذب سرمالیه در فوتبال به امری آسان تبدیل خواهد شد.
ورود سرمایه گذار به بخش ورزش افزون بر آنكه می تواند باشگاه ها را از مدیریت بسته دولتی نجات دهد موجب پیشرفت فوتبال در بخش زیر ساخت و استعداد یابی خواهد شد.
**پژوهشم**2052**1601**خبرنگار غفار میرزایی** انتشاردهنده: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش،كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران و جهان، https://t.me/Irnaresearch با ما همراه شوید.
تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۲:۰۱
تهران- ایرنا- وعده واگذاری سرخآبی های پایتخت به بخش خصوصی هر چند در دولت یازدهم به دلایلی به تاخیر افتاد اما این تاخیر در واگذاری سرخآبی ها به بخش خصوصی به معنای فراموشی وعده های رییس جمهوری در این زمینه نیست.