آتش سوزي كابوس جنگل هاي لرستان!

امسال نيز هنوز تابستان نرسيده آتش در جنگل هاي بلوران لرستان شعله ور شد ؛ آتشي كه حالا ديگر سال هاست بر جان جنگل هاي بلوط افتاده و هر ساله درختان ايستاده ، ايستاده در آن تن به سوختن مي دهند.
آتشي كه سه روز به جان جنگل هاي بلوران كوهدشت لرستان افتاد، مصداقي از كابوس هر ساله اي است كه امسال هم تكرار شد ؛ آتشي كه علي رغم مهار آن اما بنا به گفته مسئولان منابع طبيعي، از نقطه اي ديگر از سرگرفته مي شد تا نهايت شب گذشته خاموش شد.
افراد محلي كه در صحنه آتش سوزي هاي اخير جنگل هاي كوهدشت حاضر بودند معتقدند آتش علي رغم اينكه با حضور نيروهاي منابع طبيعي مهار مي شود اما شبانه با علت هايي كه ممكن است ريشه در اختلافات و درگيري هاي محلي باشد بطور عمدي دوباره جان مي گيرد.
كاركنان منابع طبيعي كه از مركز استان به محل آتش سوزي در شهرستان كوهدشت اعزام شده اند نيز مي گويند با وجود اينكه تا پاسي از شب توانسته بودند آتش جنگل را مهار كنند و با استقرار ديده باني در محل به فاصله كمي در ساعات آغازين صبح گزارش هايي مبني بر آتش سوزي در بخش هاي ديگري از همان منطقه گزارش شده بود.
بنا بر بررسي هاي صورت گرفته گفته مي شود بيش از 95 درصد آتش سوزي هايي كه در جنگل هاي لرستان رخ مي دهد عمدي است و درصد ناچيزي از آنها مربوط به سهل انگاري و يا شدت حرارت در منطقه رخ مي دهد.
همچنين بنا بر اظهار فعالان محيط زيست و مسئولان منابع طبيعي طي سه سال اخير جنگل هاي منطقه لرستان بيشترين درصد را از نظر تخريب چه بر اثر آتش سوزي ها، سوزاندن براي گرم كردن و يا اجراي طرح هاي عمراني داشته اند.
رئيس اداره منابع طبيعي كوهدشت در مورد آتش سوزي اخير جنگل هاي كوهدشت لرستان گفت: با توجه به شيب بسيار بالاي اين منطقه جنگلي و صعب العبور بودن كه برخي قسمت ها تا 90 درجه هم مي رسد گاه سقوط كنده از ارتفاع به سمت پايين منجر به آتش سوزي در ارتفاعات پايين تر هم مي شد.
صميمي عبدولي در گفت و گو با ايرنا افزود: افزود:علت بيشتر آتش سوزي هاي جنگل ها در لرستان بر اثر عوامل انساني و عمدي رخ مي دهد كه در اين آتش سوزي هم احتمال همان عمدي بودن وجود دارد.

***تشكيل ستاد پيشگيري از حريق
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان لرستان مي گويد؛ با توجه به فرا رسيدن فصل آتش سوزي بايستي نظارت جامع بر اكيپ هاي اطفاء حريق ، ديده بان ها و احداث آتش بر ها انجام شود تابتوان با حضور به موقع و سريع در محل حريق ، كاهش سطوح حريق را باعث شد.
شيرزاد نجفي افزود: در همين زمينه جلسات جلسات پيشگيري از وقوع و اطفاء حريق از جنگلها و مراتع در مركز استان و شهرستان هايي همچون پلدختر برگزار شده است تا براي وقع آتش سوزي هاي احتمالي آمادگي لازم وجود داشته باشد.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري لرستان اظهار كرد: ستاد پيشگيري از وقوع و اطفاء حريق منابع طبيعي استان براي مقابله با عوامل ايجاد حريق هاي احتمالي در مراتع و جنگل هاي استان تشكيل شده كه در اين ستاد همه پاسگاهها و نيروهاي يگان حفاظت منابع طبيعي در استان در زمان وقوع حريق وارد عمليات خواهند شد.
نجفي با تاكيد بر مديريت بحران به هنگام وقوع آتش سوزي گفت: اقدامات موثر در زمان وقوع آتش سوزي ، همچون استقرار ديده بان و كشيك هاي شبانه روزي با نظارت دقيق بر عرصه منابع طبيعي ، شناسايي و رصد مناطق بحراني ، تجهيز نيروهاي يگان حفاظت ، هماهنگي با ارتش و ساير يگان هاي امداد رسان در دستور كار قرار دارد.

***استاندارد ديدبان جنگل ؛ يكنفر به ازاي هر 13هزار هكتار
مديركل منابع طبيعي لرستان اظهار كرد: لرستان با يك ميليون و 217هزارهكتار جنگل به طور شبانه روزي بايد توسط نيروهاي محافظت و جنگل باني براي پيشگيري از آتش سوزي مورد محافظت قرار گيرند.
نجفي يادآور شد: بنا بر استاندارهاي جهاني براي محافظت از هر يكهزار هكتار جنگل بايد يك نيروي انساني باشد در حالي كه اين الگو در كشور بصورت يك تن به ازاي هر 13 هزار هكتار و در لرستان نيز بصورت يك نيرو به ازاي هر 27 هزار هكتار است.
مديركل منابع طبيعي لرستان با اشاره به اينكه ميزان برداشت از جنگل هاي زاگرس بيشتر از رويش در آنهاست گفت: سرانه رويش در جنگل هاي بلوط زاگرس به ازاي هر هكتار يك مترمكعب است در حاليكه سرانه ميزان استفاده يك خانوار عشايري از جنگل ها 36 متر مكعب در هر هكتار است.
به گفته وي آتش سوزي هاي عمدي و غيرعمدي جنگل ها يكي از چالش هاي مهم اين استان است و سالانه به صورت ميانگين 2 هزار هكتار از جنگل هاي استان دچار حريق مي شود.
نجفي گفت:در سال 95 براي اولين بار در مقايسه با سال هاي گذشته ميزان آتش سوزي هاي جنگل هاي لرستان كاهش يافت به طوري كه تنها در 880 هكتار از اراضي جنگلي آتش سوزي رخ داد در حالي كه طي سال هاي گذشته ميزان حريق جنگل ها بيشتر از اين ميزان بوده است.
به گفته وي در راستاي حفاظت از جنگل هاي استان به عنوان مهمترين سرمايه ها و منابع طبيعي اقدامات زيادي انجام شده از جمله اينكه در سال گذشته تعداد 400 ديده بان حفاظتي در نقاط حساس جنگلي از افراد بومي ، محلي و عشاير منطقه به كار گرفته شد.

***تلفن رايگان 1504؛ امداد جنگل و مرتع
مراد زارعي كارشناس منابع طبيعي لرستان نيز در گفت و گو با ايرنا گفت: با توجه به پوشش گياهي انبوهي كه امسال در استان بر اثر بارش هاي خوب در سال جاري زراعي وجود دارد لذا با خشك شدن اين پوشش كفي ، ريسك آتش سوزي جنگل و مراتع هم بيشتر است.
مدير روابط عمومي اداره كل منابع طبيعي لرستان افزود: هر چند بيشتر آتش سوزي ها در جنگل ها و مراتع استان عمدي است اما شهروندان به هنگام طبيعت گردي نهايت توجه در حفاظت از مراتع و جنگل ها را داشته باشند و از روشن كردن آتش در نزديكي تنه هاي درختان و جاهايي كه انبوه گياهان خشك شده وجود دارد پرهيز كنند.
زارعي گفت: تلفن رايگان 1504 پل ارتباطي مردم با مسئولين منابع طبيعي است كه در صورت مشاهده هرگونه آتش سوزي در مراتع و جنگل ها در هر نقطه از استان با تماس با آن مي توانند در حفاظت از پوشش مرتعي و جنگلي استان مشاركت داشته باشند.

***در 10 سال اخير بيش از 95 درصد آتش سوزي جنگل هاي لرستان عمدي بوده است
مظفر افشار معروف به پدر بلوط ايران نيز در اين زمينه در گفت و گو با ايرنا گفت: آتش سوزي هاي فصل تابستان معضل ديگري است كه هرسال گريبان گير جنگل هاي لرستان مي شود.
به گفته وي بررسي علل آتش سوزي هايي كه طي 10 سال اخير در جنگل هاي لرستان رخ داده ، نشان مي دهد 95 درصد اين اتفاقات عمدي و تنها پنج درصد غيرعمدي و به صورت خطايي سهوي از جانب عابران و يا گردشگران بوده است.
پدر بلوط ايران گفت: براي بررسي اين موضوع در گرم ترين روزهاي سال شيشه هاي مختلفي در مجاورت با علف هاي خشك قرار داده شد تا مشخص شود آيا اين مجاورت منجر به ايجاد شعله و آتش سوزي مي شود يا خير؟
وي افزود: در هيچ كدام از اين موارد آتشي رخ نداد و در واقع درجه گرماي لرستان در حدي نيست كه مجاورت شيشه و علف خشك به آتش سوزي جنگل منجر شود.
وي اظهار كرد: آتش سوزي هاي عمدي به اين صورت است كه در مواردي كشاورزان براي تبديل جنگل ها به اراضي كشاورزي و يا مواجه نشدن با پيگردهاي قانوني در خصوص تهيه زغال از جنگل به صورت عمدي به سوزاندن جنگل ها اقدام مي كنند.
افشار يادآور شد: برخي از آتش سوزي هاي عمدي ريشه در اختلافات محلي دارند و متاسفانه دامدار يا كشاورز به اين موضوع كه درخت و جنگل ريه زمين و سرمايه طبيعي ارزشمندي است فكر نمي كند و به صرف داشتن يك اختلاف محلي اقدام به سوزاندن جنگل ها مي كند.

***آتش بر؛ راهكاري موثر در مهار آتش جنگل ها
پدر بلوط ايران گفت: در چنين شرايطي كه كمبود تجهيزات و اعتبارت وجود دارد ، يكي از راهكارهاي عملي استفاده از آتش برها است.
وي گفت: بعد از فصل برداشت محصول كه معمولا در اواسط خرداد است حطر آتش سوزي هاي جنگل ها هم بالا مي رود براي كاهش ابعاد آتش سوزي يكي از موثرترين راهكارهاي عملي و در عين حال ارزان قيمت به ايجاد آتش برها است.
افشار با اشاره به اينكه بهترين زمان براي ايجاد آتش برها زمان سرسبزي علف ها و خيسي زمين است گفت: در اين روش مي توان در دل جنگل ها، جاده ها و برش هايي به عرض 2 متر ايجاد كرد تا هنگام آتش سوزي از سرايت آتش به نقاط ديگر جلوگيري و آتش در همان بخش متمركز شود.
وي افزود: ايجاد آتش برها اگر زماني باشد كه علف ها خشك شده اند ، با ريختن بذر خشك شده آنها بر زمين ، ميزان رويش آنها در سال بعد را بيشتر مي كند پس بهتر است بعنوان يك روش پيشگيري از مدت ها قبل از فصل برداشت محصول انجام شود.
اين فعال محيط زيست اظهار كرد: در عين حالي كه درخواست تجهيزات كافي براي مهار آتش سوزي جنگل ها يك مطالبه اصلي به شمار مي رود بايد يادآور شد كه رفع مشكل آتش سوزي جنگل ها نيازمند تجهيزات و اعتبارات خاصي است تا مانع از تخريب جنگل هاي زاگرس بعنوان ريه هاي سبز كشور شد.
وي افزود: اگر روند تخريبي كه در جنگل هاي زاگرس وجود دارد به همين سرعت ادامه بايد در زماني نه چندان دور اين منطقه انبوه از جنگل تبديل به جايي همچون سيستان و بلوچستان مي شود ، پس چاره اي نيست جز اينكه همه قدم جلو بگذارند و راهكار عملي براي حفظ اين سرمايه طبيعي ارائه دهند.
پدر بلوط ايران با اشاره به كمبود تجهيزات و نيروي انساني لازم براي رفع اين مشكل گفت: در آتش سوزي اخير منطقه بلوران كوهدشت لرستان ، درختان در ابعاد وسيعي سوختند علي رغم بكارگيري تمام توان تجهيزاتي و نيروي انساني ، مسئولين و انجمن هاي فعال محيط زيست مهار آتش سه روز بطور انجاميد.
وي اظهار كرد: اقداماتي همچون در نظر گرفتن مبالغي براي افراد محلي براي جلوگيري از آتش سوزي در مراتع و جنگل ها و يا پرداخت مبالغي مشخص براي كساني كه به موقع اقدام به خاموش كردن شعله هاي آتش مي كنند، مي تواند مانع گسترش آتش در جنگل ها شود.
افشار گفت: يكي ديگر از راهكارهاي عملي ، با هماهنگي فرمانداري ها و شوراهاي روستا، از موتورسواران روستاهايي كه در دل جنگل ها زندگي مي كنند بهره گرفته شود و در ازاي كاري كه انجام مي دهند چه بصورت محافظت از جنگل ها و چه مهار آتش در منطقه اي خاص مبلغي به آنها پرداخت شود.
اين فعال محيط زيست افزود: استفاده از نيروهاي محلي سرعت عمل در مهار آتش را بيشتر مي كند اما واقعيت اين است كه در بسياري موارد نيروهاي محلي وارد عمل مي شوند بدون كمترين تجهيزاتي كفش و لباس آنها هم آسيب مي بيند اما از آنها حمايتي نمي شود و آنها هم انگيزه اي براي مهار آتش در مواقع بعدي ندارند.
پدر بلوط ايران با اشاره به وجود 2 ميليون و 200 هزار هكتار مرتع و جنگل در لرستان گفت: از اين ميزان يك ميليون و 200 هزار هكتار جنگل به ويژه جنگل بلوط است كه در سال 1393 ميزان 12 هزار هكتار از اين سرمايه بر اثر آتش سوزي، تخريب هاي ناشي از راهسازي و توسعه و ساير عوامل تخريب كننده از بين رفت و در سال 1394 نيز 9 هزار هكتار بر اثر عوامل مختلف تخريب شد.
به گفته وي طي سال هاي 93 تا 95 يعني درطول سه سال گذشته لرستان در منطقه زاگرس بيشترين ميزان تخريب جنگل ها را به دلايل مختلف از جمله آتش سوزي ، بريدن و سوزاندن و يا اجراي طرح هاي توسعه اي و عمراني داشته است و استان هاي ايلام و كردستان در رتبه هاي بعدي قرار داشته اند.
1920/6060
خبرنگار:مهري مير دريكوند**انتشاردهنده:محمد عليدوستي