ریشه ها و دلایل عصبانیت سعودی ها و حامیان آنها از قطر

به گزارش ایرنا، عربستان وبه دنبال آن بحرین و امارات و مصر امروز(دوشنبه) با ادعای حمایت قطر از تروریسم و افراطی گری، مداخله در امور كشورهای عربی وتهدید امنیت ملی و پناه دادن به افراطی ها رابطه خود را با این كشور كوچك قطع كردند.
بعد از این اقدام، ارتباطات هوایی، زمینی ودریایی این 4 كشوربا قطرقطع، دیپلمات های قطری ازعربستان اخراج وحتی اعلام شد كه قطر ازائتلاف ضد یمنی كه از فروردین 94 با حمله به یمن، مردم این كشور را بمباران و تحت فشار گرسنگی و انواع بیماری ها قرار داده است، اخراج می شود.
البته تنش بین قطر با عربستان و امارات اگر چه ریشه تاریخی ودرازمدت دارد، اما از چند روز پیش شدت گرفته بود، زمانی كه سخنانی از امیر قطر در باره منطقه در رسانه ها منتشرشد وطی آن وی بر خلاف سیاست های كشورهای عربی منطقه خلیج فارس در باره حماس، سوریه ، حزب الله و ایران مواردی را ذكر كرد.
این سخنان برغم آنكه بعد تكذیب شد، اما با حملات گسترده و بی سابقه رسانه ای كشورهای امارات و عربستان مواجه شد و بسان زخمی می ماند كه دوباره باز شده است.
می توان گفت كه این كشورهای عربی با دستاویز قراردادن چنین بهانه هایی درصدد تسویه حساب با دوحه برآمده اند، زیرا آنان با قطر به دلیل میزبانی از رهبران جنبش مقاومت اسلامی حماس و در راس آنها خالد مشعل و ابومرزوق و همچنین رهبران جماعت اخوان المسلمین و در راس آنها قرضاوی خصومتی دیرینه داشته و دارند.
ازسوی دیگر قطر همواره در طول تاریخ خود به دور از سیاست های ترسیم شده از سوی ریاض در روابط خود با كشورهای جهان به طور مستقل سیاست خارجه خویش را در پیش گرفته است و همین امر برای آل سعود بسیار سنگین و گران آمده است. زیرا ریاض خود را برادر بزرگ سایر كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس یعنی كویت و قطر و امارات و بحرین و عمان می داند و معتقد است كه آنها باید بی هیچ قید و شرط دنباله رو اوامرش باشند.
علاوه برموارد یاد شده به اختلاف مرزی عربستان و قطر نیز می توان اشاره كرد. پیشینه اختلاف‌های مرزی دو كشور به اواسط قرن نوزدهم باز می‏‌گردد كه باریكه‌ای از زمین‌های جنوبی قطررادر برمی‌گیرد. عربستان مدعی مالكیت بر 23 مایل از سواحل جنوب شرق قطر است‏ و دو كشور در مورد مرزهای جنوب غربی و خلیج 'سلوا' واقع در این منطقه نیز با یكدیگر اختلافات ارضی دارند. بنا بر این اختلافات مرزی میان دو كشور از خلیج 'سلوا' واقع در جنوب غربی قطر آغاز و تا 'خورالعدید' واقع در جنوب خاوری قطر امتداد می‏‌یابد.
این اختلاف سیاسی و مرزی شامل اختلافات عربستان با مصر، امارات و بحرین هم می شود، ولی به نظر می رسد كه این چهار كشورهم اكنون اختلافات سیاسی و مرزی خود را كنار گذاشته و با یكدیگر علیه دوحه متحد شده و تصمیم دارند تا به زانو درآمدن قطر در برابر خواسته هایشان به حملات رسانه ای و سیاسی و دیپلماسی خود علیه این كشور ادامه دهند و به منظور تحت فشار قرار دادن این كشور روابط سیاسی خود را با دوحه قطع كردند و مرزهای زمینی دریایی و هوایی خویش را بر روی قطر بستند.
عربستان ازقطرمی خواهد روابط خود را با حماس و حزب الله و اخوان المسلمین به طور كامل قطع كند و به تعهدات خود كه در بیانیه های مشترك شورای همكاری خلیج فارس آنها را به امضا رسانده عمل كند از جمله ریاض مدعی است كه قطر برخلاف تعهدات خود در این شورا به شهروندان سایر كشورهای خلیج فارس حق تابعیت می بخشد.
بدین ترتیب با توجه به موارد یاد شده هم اكنون هیچ امیدی به حصول پیشرفت و تحول مثبت و برقراری آتش بس در اختلافات شعله ور شده میان عربستان و قطر وجود ندارد.
ازسوی دیگرما شاهد آن هستیم كه امارات درحمایت ازعربستان علیه قطر وارد اختلاف شده است و درهمین رابطه محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی جمعه گذشته وارد جده شد و با سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی دیدار و گفت وگو كرد.
همچنین با توجه به سفر دیروز (یكشنبه) عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی به قاهره و دیدار و گفت وگویش با سامح شكری وزیر خارجه مصر این احتمال وجود دارد كه عربستان مصر را به درون این بحران سوق دهد زیرا ریشه كن شدن اخوان المسلمین در حال حاضر هدف مشترك دو كشور به شمار می آید.
بدیهی است جنگ رسانه ای كنونی میان عربستان و امارات از یك سو و قطر از سوی دیگر به هیچ وجه همانند جنگ های رسانه ای شعله ور شده میان دو طرف در گذشته نیست زیرا این بار جنگ رسانه ای روز به روز در حال شعله ورتر شدن است و تا مرز مبادله اتهامات پیش رفت و درهمین رابطه عربستان قطر را به 'خیانت' به سایر اعضای شورای همكاری خلیج فارس و تلاش جهت ایجاد شكاف در ساختار این شورا متهم كرد.
درهمین رابطه كویت كه همواره در طول تاریخ خود همچون آتش نشان آتش اختلاف شعله ور شده میان اعضای شورای همكاری خلیج فارس را خاموش كرده است این بار با توجه به موارد یاد شده بعید به نظر می رسد بتواند میان دوحه و ریاض آشتی برقرار كند و این آتش شعله ور شده میان آن دو را خاموش كند.
هر كس تحركات سیاسی و دیپلماسی مقامات كشورهای عرب ذیربط در این بحران و همچنین موج فزاینده حملات رسانه ای در صفحه های مطبوعات و پایگاه های اینترنتی و شبكه های تلویزیونی ماهواره ای و شبكه های اجتماعی را دنبال كند، درمی یابد كه این 'رسوایی' برملا شده پس از گذشت سالیان متمادی صرفا محصول اختلاف بر سر مرزها و گذرگاه های تجاری و یا سهمیه نفت و واكنش گذرا به برخی از موضع گیری ها نیست بلكه این بار نبرد رنگ 'مرگ و زندگی ' به خود گرفته است و به مرحله سرنوشت ساز خود رسیده است و هم اكنون دو طرف یعنی قطر و عربستان اصل موجودیت یكدیگر را به رسمیت نمی شناسند و ریاض در همین راستا از احتمال وقوع كودتای دیگری در خاندان ال ثانی حاكم بر قطر سخن به میان می آورد.
ناظران وكارشناسان سیاسی می گویند عربستان بار دیگر در راستای تلاش قدیمی خود می خواهد جغرافیای جهان عرب را ' تصحیح ' نماید و تغییراتی در نقشه جغرافیایی كشورهای عرب ایجاد كند كه در همین راستا برخی از قلمروها ممكن است حذف شوند و برخی از سرزمین ها با یكدیگر ادغام شوند و برخی از امارت نشین ها محو شوند و شماری از رهبران و شیوخ منطقه ناپدید شوند.
نكته جالب توجه در این میان آن است كه دو طرف در حال 'رسوا كردن' یكدیگر بسر می برند و در همین رابطه از همدیگر در رسانه های گروهی خویش به عنوان 'مزدور و دنباله رو اسراییل' نام می برند كه می خواهد موضوع فلسطین را به عنوان موضوع اصلی و محوری جهان عرب و اسلام در هم بشكند .
این اتهامی است كه رسانه های گروهی قطر به امارات نسبت می دهند و در همین رابطه در برنامه های تلویزیونی خود به روابط فزاینده میان ابوظبی و رژیم صهیونیستی از جمله راه اندازی خط هوایی مستقیم میان دوبی و تل اویو و گشایش سفارت رژیم صهیونیستی در ابوظبی اشاره می كنند و اینكه ابوظبی به شهرك نشینان صهیونیست اجازه داده تا بدون داشتن ویزای ورود به امارات سفر كنند.
چنین اتهامی از سوی رسانه های گروهی سعودی نیز به قطر نسبت داده می شود و در همین رابطه به شرح نشانه های همكاری موجود میان قطر و رژیم صهیونیستی می پردازند. این رسانه ها همچنین قطر را به عنوان عامل آشوب در جهان عرب با سوء استفاده از موضوع 'حقوق بشر' معرفی می كنند.
هم اكنون دو طرف بحران در حال بیرون آوردن رسوایی ها از انبارهای سیاسی شان جهت استفاده از آنها در حملات رسانه ای كور و بی هدف خود بسر می برند و هیچ كس نمی داند كه اگر گرد و خاك این نبرد فرو بنشیند چه روی خواهد داد و این نبرد چه پیامدهای خطرناكی می تواند برای آنان به دنبال داشته باشد.
به نظر می رسد ائتلاف سعودی در حال پیاده كردن یك نقشه از پیش طراحی شده در اجلاس عربی آمریكایی تشكیل شده با حضور دونالد ترامپ در ریاض است و در واقع عربستان هم اكنون در حال تحقق بخشیدن به رویكردهای ترامپ در خاورمیانه جدید مدنظر رئیس جمهور آمریكا است و در این رابطه برای آمریكا فرقی نمی كند كه امارت نشین های جدید شكل بگیرد و یا سرزمین هایی تجزیه شوند و یا از بین بروند زیرا همه كشورهای عرب حوزه خلیج فارس توسط استعمار پیر بر اساس اهداف مشخصی شكل گرفته اند و هر آن كس كه آن را به وجود آورده هم اكنون نیز می تواند قلمروهای دیگری را به وجود آورد.
در واقع می توان گفت هر آنچه كه هم اكنون جریان دارد ، نقشه از پیش طراحی شده است و همگان در حال اجرای آن بسر می برند و در این میان هر بازیگری نقش و وظیفه خاص خود را برعهده دارد و در همین رابطه می توان به مطرح شدن طرح 'خاورمیانه جدید' از سوی ترامپ اشاره كرد.
شكل گیری خاورمیانه جدید مورد نظر ترامپ مستلزم آن است كه كانون های تنش در جهان عرب شكل بگیرد تا ملت ها مشغول آنها شوند و از مسائل اساسی موردنیاز خود و جهان اسلام غافل شوند و ایران در كفه هم تراز با رژیم صهیونیستی و هلال شیعی دركفه هم تراز با داعش به عنوان دشمنان جهان عرب معرفی شوند، كاری كه مقامات غربی با حمایت عوامل خودشان در منطقه دنبال می كنند.
خاورم ** 1487 ** 1590
گزارش از : قاسم غضبانپور