اهميت تغذيه در دوران سالمندي

يكي از مهمترين عوامل در پيشگيري از ناراحتي هاي دوران سالمندي مقوله تغذيه است چرا كه در اين دوران بدن دچار كهولت شده و هرگونه سو تغذيه و بي توجهي به نوع تغذيه منجر به كم اشتهايي و در نهايت سبب انواع كسالت ها و بيماري ها در سالمند مي شود.
اضافه وزن، پوكي استخوان، فشار خون بالا، چربي خون بالا و قند خون از مشكلات شايع سالمندان به شمار مي رود كه با تغذيه درست مي توان آنها را كنترل كرد.
درصورت كنترل نكردن اين مشكلات، احتمال ابتلا به بيماري هايي مانند سكته قلبي و مغزي و سرطان ها افزايش مي يابد.
كارشناسان تغذيه مي گويند : برنامه ريزي غذايي براي سالمندان با توجه به شرايط خاص اين دوره، تفاوت هايي با ساير گروه ها دارد بطور مثال سالمندان بايد مواد غذايي مانند نمك، قند و شكر، شيريني، چربي و ترشي ها را كمتر از ديگر افراد، مصرف كنند.
تغذيه مناسب يكي از نكات ضروري براي داشتن زندگي سالم و بانشاط است و در دوران سالمندي لازم است از تمامي گروه هاي غذايي به مقدار توصيه شده استفاده شود.
كارشناس تغذيه و رژيم درماني مجتمع درماني آموزشي پژوهشي پيامبر اعظم (ص) بندرعباس در خصوص اهميت تغذيه در دوران سالمندي به خبرنگار ايرنا گفت: بحث مديريت و مراقبت تغذيه در سالمندي فقط مديريت بيماري و يا تغذيه درماني پزشكي نيست، بلكه تمركز قوي تري بر روي شيوه زندگي سالم و پيشگيري از بروز بيماري در حال گسترش است.
رضا سهرابي معتقد است: اگر بتوان با يك برنامه ريزي درست و حساب شده، تمامي عوامل خطر ايجاد مشكلات و معضلات دوره سالمندي را در دوران هاي قبلي زندگي مديرت كرد و از ايجاد عارضه جلوگيري كنيم، بسيار حالت مطلوب تري را تجربه خواهيم كرد تا زماني كه پس از وقوع حادثه به دنبال علاج كار باشيم.
وي با بيان اينكه بدن در دوران سالمندي دچار تغييراتي در تركيبات خود مي شود، افزود: با توجه تحليل بافت عضلاني بدن و جايگزني آن با بافت چربي، نياز سالمندان به دريافت انرژي كاهش مي يابد و از همين رو سالمندان بايد انرژي مورد نياز روزانه خود را به گونه اي مديريت كنند كه از افزايش وزن بيش از حد آنها جلوگيري شود.
وي ادامه داد: مطالعات علمي انجام شده حاكي از آن است كه سالمندان با گنجاندن فعاليت بدني مناسب در برنامه هفتگي و همچنين با مصرف گروه هاي غذايي حاوي منيزيم از جمله آجيل، لوبيا سفيد، دانه هاي كامل غلات، ذرت، اسفناج و نخود سبز مي توانند تا حدي باعث كند شدن روند جايگزيني بافت عضلاني با بافت چربي بشوند.
اين كارشناس تغذيه تغيير در حس چشايي و بويايي را نيز به عنوان يكي ديگر از تغييرات در دوران سالمندي عنوان كرد و گفت: با ورود به دوره سالمندي، حد آستانه چشايي فرد افزايش مي يابد و فرد براي درك مزه ها، مجبور به استفاده از مقدار بيشتري ادويه در غذا مي شود.
وي ادامه داد: اين مساله در بحث استفاده نمك بايد حتما مورد توجه قرار گيرد زيرا استفاده از نمك زياد در غذا براي درك مزه آن مي تواند فرد را به سمت فشارخون سوق دهد كه سالمندان بايد نسبت به اين مورد حساس باشند.
وي بيان داشت: براساس تحقيقات انجام شده عنصر روي نقش مهمي در حس چشايي دارد و كمبود آن موجب كاهش اين حس مي شود و از همين رو سالمند مي توانند با مصرف به اندازه غذاهايي مانند گوشت، شير، حبوبات و گندم در رژيم غذايي روزانه، و تأمين مقدار مورد نياز روي بدن تا حد زيادي از كاهش حس چشايي پيشگيري كنند.
اين كارشناس تغذيه تصريح كرد: همزمان با افزايش سن و ورود به دوران سالمندي، مقداري از فعاليت دستگاه گوارش كاهش مي يابد كه مي تواند در صورت عدم برنامه ريزي صحيح جهت مديريت آن مشكلاتي را براي فرد به وجود آورد.
وي ادامه داد: كاهش ترشح اسيد معده و فاكتور داخلي معده از جمله تغييرات معمولي هستند كه مي توانند در فرآيند هضم و جذب غذا و ريز مغذي هاي بدن نقش مهمي را داشته باشند و از جمله ويتامين هاي مهم بدن كه با كاهش سطح ترشح اسيد معده جذب آن به شدت كاهش مي يابد، ويتامين B12 مي باشد.
اين كارشناس تغذيه عنوان كرد: ميزان ذخائر كبدي ويتامين B12 تا مدتي از بروز علائم كمبود اين ويتامين جلوگيري مي كند ولي در طولاني مدت، اين كمبود ممكن است باعث ظاهر شدن علائمي مانند خستگي زياد، گيجي، فراموشي، سوزش و ضعف دست و پاها شود كه در برخي موارد ممكن است با علائم آلزايمر اشتباه گرفته شود و موجبات نگراني و اضطراب خانواده ها را فراهم سازد.
سهرابي اظهار كرد: مصرف مواد غذايي حاوي ويتامين B12 مانند گوشت قرمز دوبار در هفته، ماهي، شير و تخم مرغ در برنامه غذايي روزانه مي تواند تا حد زيادي از كمبود اين ريزمغذي مهم در بدن جلوگيري نمايد.
وي با اشاره به كاهش حركات روده اي و ابتلا به يبوست در دوران سالمندي كه ناشي از تغييرات دستگاه گوارش است، گفت: سالمندان جهت مقابله با اين عارضه، بايد برنامه كنترل يبوست را كه شامل سه قسمت مهم و به هم پيوسته مصرف فيبر غذايي، تحرك بدني و مايعات مناسب مي باشد را انجام دهند.
سهرابي تاكيد كرد: برنامه ريزي صحيح جهت مصرف مايعات در فواصل زماني منظم در طول روز، مي تواند تا حد زيادي در جلوگيري از كمبود مايعات و همچنين در پيشگيري و درمان يبوست كمك نمايد.
وي با اشاره به وجود اختلالات شنوايي در دوران سالمندي، گفت: برخي تحقيقات علمي حاكي از آن است كه كمبود ويتامين هاي B12 و ويتامين D مي تواند از قدرت شنوايي فرد كاسته و در كيفيت زندگي او تأثيرگذار باشد.
وي ادامه داد: استفاده از منابع غني كلسيم مانند شير و لبنيات و منابع ويتامين B12 مي تواند تا حدي از اين اتفاق ناخوشايند جلوگيري نمايد.
اين كارشناس تغذيه با بيان اينكه برخي ها به اشتباه تصور بر بروز بي قيد و شريط بعضي بيماري هاي قلبي و عروقي و حتي انواع سرطان ها در دوران سالمندي دارند، گفت:در صورتي ك با داشتن سبك زندگي سالم در دوران هاي قبلي زندگي و همچنين استفاده از تمامي مواد مورد نياز تغذيه اي در دوره سالمندي تا حد زيادي مي توان از بروز اين دسته از مشكلات نيز جلوگيري كرد.
سهرابي بيان داشت:نگهداري وزن در محدوده نرمال، نگهداري شاخص هاي چربي خون در محدوده نرمال، پرهيز از استعمال دخانيات و داشتن برنامه هفتگي فعاليت بدني، مي تواند در جلوگيري از بروز اين بيماري ها كمك كننده باشد.
بر اساس تعريف سازمان بهداشت جهاني جمعيت بالاي سن 60 سالگي جزو جمعيت سالمند محسوب مي شوند كه برابر اين تعريف، افراد 60 تا 75 سال، سالمند جوان، 75 تا 85 سال، سالمند ميانسال و بالاي 85 سال، سالخورده يا پير تلقي مي شوند.
7198/6048
خبرنگار: فاطمه حسيني انتشاردهنده: خليل تنيده