تهران- ايرنا- ساعات اوليه بامداد روز 25 خرداد ماه‌1364، نيروهاي‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي عمليات‌ «قدس‌1» را با رمز «يا محمد رسول‌ الله(ص)» درمنطقه‌ عملياتي‌ «هورالهويزه» در شرق‌ رودخانه‌ «دجله» عراق، براي‌ انهدام‌ نيروها و برهم‌ زدن‌ انسجام‌ ماشين‌ جنگي‌ ارتش‌ عراق، در منطقه‌اي‌ به‌ وسعت‌180 كيلومتر مربع‌ آغاز كردند.

به گزارش ايرنا، اين عمليات چهار روزه، نيروهاي‌ عمل‌ كننده‌ ايران‌ درظرف‌ مدت‌ كوتاهي‌ به‌ دو پاسگاه‌ مورد نظر يعني‌ «ابوذكر» و «ابوليله» دشمن‌ دست‌ يافته‌ و مقاومت‌ آنها را درهم‌ كوبيدند.
دشمن‌ درصبح‌ روز نخست‌ (25 خرداد) با هواپيماهاي‌ پي‌سي‌7 و چرخبال‌ اقدام‌ به‌ بمباران‌ شيميايي‌ و انفجاري‌ نمود، اما با استقرار سريع‌ توپ هاي‌ ضد هوايي، يك‌ فروند از اين‌ نوع‌ هواپيما با موشك‌ «سام‌7» ساقط‌ شده‌ و پاتك‌ هوايي‌ دشمن‌ عملاً‌ ناكام‌ ماند.
اين‌ پاتك ها در روزها و ساعات‌ بعدي‌ نيز از سوي‌ دشمن‌ تداوم‌ يافت‌ كه‌ براي‌ نيروهاي‌ عراقي‌ سودي‌ در بر نداشت، هدف‌ نهايي‌ درعمليات‌ قدس‌1 كه‌ درآغازسلسله‌ عمليات‌هاي‌ قدس‌ پيش‌بيني‌ شده‌ بود، رسيدن‌ به‌ اهداف‌ و نقاط‌ تأمين‌ نشده‌ عمليات‌ بدر، از جمله‌ نزديك‌ شدن‌ به‌ جاده‌ مهم‌ العماره ‌- بصره‌ بود كه در اين فتح رزمندگان اسلام، پاسگاه‌هاي‌ مختار، ابوذكر، ابوليله‌ و الميدان عراق‌ آزاد و منطقه‌ «الحسان» و «الزجيه» واقع‌ در نزديكي‌ جاده‌ مذكور به‌ تصرف‌ نيروهاي‌ خودي‌ در آمد.

** تشريح عمليات قدس يك
به نقل ازگزارش مركزاسناد و تحقيقات دفاع مقدس و سازمان حفظ آثارسپاه و بسيج، عمده‌ترين هدف عمليات بدر قطع جاده استراتژيك بصره ‌ـ العماره بود، كه پس از اجراي عمليات و دست نيافتن به اين هدف، تصرف اين جاده مهم و حضور در هورالحمار همچنان جايگاه خود را در استراتژي نظامي جمهوري اسلامي حفظ كرد.
ازسوي ديگر آماده كردن امكانات و زمينه لازم براي اجراي عملياتي ديگرهمچون عمليات بدر براي رسيدن به اهداف مذكور دركوتاه مدت مقدور نبود، لذا به عنوان حداقل اقدام، حضور بيشتر در هور و هرچه نزديك‌تر شدن به جاده بصره ـ العماره در دستور كار قرار گرفت.
دراين منطقه از هور كه از شمال البيضه تا رودخانه دجله ادامه دارد بهترين محور براي نزديك‌تر شدن به جاده بصره ـ العماره انتخاب شد. در اين مسير، تصرف پاسگاه‌هاي ابوذكر و ابوليله ـ كه مي‌توانست جاي پاي مناسبي براي ادامه عمليات در اين محور و سكوي آتشي در جهت مسدود كردن جاده باشد ـ ضروري تشخيص داده شد.
علاوه بر اين، خط پدافندي كه پس از تصرف ترابه در اين منطقه به وجود آمده بود، احتياج به ترميم داشت و اجراي عمليات در اينجا مي‌توانست ضمن نزديك كردن خط پدافندي به دجله و اجراي آتش روي جاده، خط منظم و به هم پيوسته‌اي را به وجود آورد.
لشكر25 كربلا كه با بهبود فرماندهي پس از عمليات بدرهمچنان درمنطقه ذكر شده باقي مانده بود، مأمور اجراي تدابير مذكورشد و اين عمليات با هدف تصرف پاسگاه‌هاي ابوذكر و ابوليله و بدست آوردن جاي پاي مناسبي براي ادامه عمليات در اين محور, ترميم خط پدافندي كه پس از تصرف ترابه در اين منطقه به وجود آمده بود و نزديك كردن خط پدافندي به دجله و امكان اجراي آتش روي جاده بصره ـ العماره اجرا شد.
اين منطقه قسمتي از هورالهويزه بود كه درشمال منطقه عمليات خيبر و بدر در حدفاصل پاسگاه شط‌علي و طبر واقع شده و از سمت غرب تا روستاهاي الزجيه و الحسان، از سمت جنوب تا روستاي البيضه و از سمت شمال تا پاسگاه ترابه در محدوده اين منطقه عملياتي واقع شده بود.
به علت آنكه منطقه عمليات قبل از گسترش هور منطقه‌اي مسكوني بوده، عمق آب در اين قسمت كم است و خشكي‌هاي بيشتري نسبت به ساير مناطق در آن وجود دارد. مهم‌ترين خشكي‌هاي منطقه عمليات بعد از ترابه (كه در عمليات بدر تصرف شد)، عبارت بودند از پاسگاه ابوذكر، روستاي ابوليله و خشكي‌هاي اطراف آن. همچنين آبراه‌هايي كه در منطقه عمليات بيشتر استفاده مي‌شدند، عبارت بودند از: آبراه‌هاي كسر، صف، شعبان، مشروع، خيطه، اعظم، معارج، نهروان و الحسان.

** موقعيت نيروهاي خودي قبل از عمليات
لشكر25 كربلا سپاه پاسداران؛ براي حفظ منطقه و امكان حضور فعال در آن و بالا بردن كيفيت، سطح آموزش و تجربه نيروهايش، در اين منطقه خطي پدافندي به طول 40 كيلومتر تشكيل داد و 4 گردان نيرو در آن مستقر كرد. هر گردان موظف بود بدون درگيري و تا جايي كه امكان دارد خود را به مواضع دشمن نزديك كند.
از اين رو نيروها با يك خيز كاملاً مؤثر و بدون درگيري به صورت ايجاد كمين درمقابل دشمن جلو ‌رفتند، طوري كه در بعضي محورها به فاصله 1 تا 2 كيلومتري مواضع عراقي‌ها ‌رسيدند. اين خيز موجب شد تا جنوب آبراه ترابه در آبراه اعظم، كمين‌ها به نحوي به طرف دشمن ايجاد شوند كه الحاق بين خط ترابه ـ نهروان برقرارگردد.

** دستاوردهاي عمليات قدس يك
دراين عمليات منطقه‌اي به طول 15 وعرض 13 كيلومتر (حدود 180 تا 200 كيلومتر مربع) از تصرفات دشمن به دست رزمندگان اسلام فتح شد و موقعيت نيروهاي خودي پس از عمليات به وضعيت زير درآمد:
مواضع نيروهاي خودي از شمال به جنوب در5 كيلومتري الحسان و در 4 كيلومتري دجله و الزجيه و 6 كيلومتري اتوبان بغداد‌ـ بصره، و در قسمت جنوبي در 2 كيلومتري البيضه قرار گرفت.
يك گردان كامل از تيپ 2حطين منهدم شد و ضربات سختي به اين تيپ وارد شد، همچنين تعدادي از عناصر تيپ‌هاي 506 و 114 و لشكر25 دشمن كشته يا اسير شدند.
درمجموع ازنيروهاي دشمن بعثي حدود 200 تن كشته، 200 تن مجروح و حدود 100 تن اسير شدند و 15 قايق، 1 هواپيماي پي. سي .7 و 2 هلي‌كوپتر آنها منهدم شد. دراين عمليات 4 توپ ضد‌هوايي، 6 خمپاره‌انداز، 29 فروند قايق‌ جنگي‌ و بلم ،10 دستگاه‌ بي‌سيم، 20 قطعه پل خيبري، 10 قطعه پل دوبه‌اي و تعداد فراواني سلاح سبك به غنيمت گرفته شد.
اجتمام 1724/ 1095
گزارش: رضا رضائي مجد * انتشار: حسين فتح الهي