عراق، نقطه آغاز ورود گاز ایران به جهان عرب

به گزارش ایرنا، عراق 2 قرارداد واردات گاز از ایران امضا كرده است كه با اجرای آنها گاز ایران به شهرهای بغداد و بصره صادر می شود.
باتوجه به اینكه عراق با كمبود شدید برق روبرو شده، قرار است گاز صادراتی ایران برای تولید برق روانه نیروگاه های این كشور شود.

**طلسم شكسته شد
پس از فراز و نشیب بسیار كه چندین بار افتتاح خط لوله صادرات گاز ایران را به عراق به تاخیر انداخت، سرانجام در شامگاه 31 خردادماه امسال، گاز ایران روانه بازار بغداد شد.
«امیرحسین زمانی نیا» معاون امور بین الملل وزیر نفت، چهارشنبه گذشته در گفت و گو با ایرنا از آغاز صادرات گاز ایران به بغداد خبر داد و گفت: قرار است میزان صادرات گاز از هفت میلیون مترمكعب كنونی به تدریج به روزانه 35 میلیون مترمكعب افزایش یابد.
صادرات گاز به عراق آغاز شده است اما هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارد و مراسم رسمی افتتاح خط لوله صادرات، قرار است تا یك ماه آینده با حضور مقام های بلندپایه 2 كشور برگزار شود.

** صادرات گاز به بغداد
با توجه به نیاز عراق به گاز طبیعی برای مصرف بخش نیروگاهی، مذاكرات دوجانبه برای صادرات گاز به بغداد از سال 1389 آغاز شد كه در نهایت در سال 1392 به امضای قرارداد رسید.
قرار است گاز صادراتی ایران برای تامین سوخت نیروگاه های الصدر و المنصوره بغداد با هدف تولید برق به مصرف برسد.
صادرات به بغداد از حدود هفت میلیون مترمكعب در روز آغاز شده است و به روزانه 35 میلیون مترمكعب در سال افزایش می یابد.
البته میزان واردات گاز در ماه های مختلف سال، نوسان خواهد داشت و دریافت روزانه 35 میلیون مترمكعب در زمان اوج مصرف خواهد بود.

**صادرات گاز به بصره
قرارداد صادرات گاز ایران به شهر بصره عراق در آبان‌ماه سال 1394 میان «حمیدرضا عراقی» مدیرعامل شركت ملی گاز ایران و «خالد حسن صالح» معاون وزیر برق عراق، در تهران امضا شد.
این دومین قرارداد صادرات گاز ایران به عراق است كه بر اساس آن، گاز ایران وارد منطقه بصره در جنوب عراق می شود.
با اجرای این قرارداد، صادرات گاز ایران به بصره با صادرات روزانه پنج میلیون مترمكعب آغاز می شود و سرانجام به ٣٠ میلیون متر مكعب در روز افزایش می یابد.
خط لوله صادرات گاز ایران به عراق از طریق انشعابی از خط لوله ششم سراسری، ساخته و پیش بینی می شود در مدت 2 سال به طور كامل به بهره برداری برسد.
بر اساس، برخی طرح ها، قرار است خط لوله صادرات گاز ایران به بصره كه از منطقه شلمچه عبور می كند، تا مرز كویت نیز امتداد یابد و بدین ترتیب از طریق این خط لوله گاز ایران به كویت نیز صادر شود. البته این برنامه در حد یك طرح بوده و كویت هنوز با آن موافقت نكرده است.

**تاخیر چندین ساله در آغاز صادرات گاز
راه اندازی خط لوله صادرات گاز ایران به بغداد با وجود اینكه حدود 2 سال قبل در آستانه بهره برداری قرار داشت، به دلیل بروز مشكلاتی مانند حمله داعش به عراق و افزایش ناامنی در مناطقی كه این خط لوله از آنها عبور می كرد، به تاخیر افتاد.
بحران داعش و تداوم ناامنی در مسیر عبور خط لوله صادرات گاز ایران به بغداد، مانعی جدی بر سر راه صادرات گاز به عراق به شمار می رفت اما با توجه به پیشرفت های دولت عراق در شكست گروه تروریستی داعش در ماه های گذشته و كاهش نفوذ این گروه تروریستی در شرق عراق و نواحی كه خط لوله صادرات گاز می گذرد، شرایط برای راه اندازی این خط لوله آماده شده است.
مشكل دیگری كه پیش روی آغاز صادرات گاز ایران به عراق وجود داشت، نوع توافق 2 طرف درباره چگونگی تسویه مسائل مالی بود.
قرار بود عراق از طریق گشایش اعتباراسنادی (ال.سی) موانع مالی واردات گاز از ایران را برطرف كند و اكنون به نظر می رسد این مورد به نتیجه رسیده است.

** تبدیل عراق به بزرگ ترین خریدار گاز ایران در آینده نزدیك
اكنون تركیه بزرگ ترین خریدار گاز ایران به شمار می رود اما در صورت اجرای 2 قرارداد صادرات گاز به بغداد و بصره، عراق این جایگاه را به دست می آورد.
بر اساس قرارداد 25 ساله صادرات گاز به تركیه، ایران به طور میانگین روزانه 30 میلیون مترمكعب گاز به این كشور صادر می كند اما با بهره برداری كامل از خطوط لوله صادرات گاز به بغداد و بصره، میزان نهایی صادرات گاز به عراق به 40 میلیون تا 70 میلیون مترمكعب در روز می رسد كه بدین ترتیب، عراق، تركیه را پشت سر می گذارد.

** نیاز عراق و سایر كشورهای حاشیه خلیج فارس به گاز
بیشتر كشورهای حاشیه خلیج فارس با وجود برخورداری از منابع غنی نفت، از ذخایر كافی گاز محرومند و بین آنها فقط ایران و قطر به حجم عظیم ذخایر گاز دسترسی دارند و می توانند آن را به سایر كشورها صادر كنند.
منطقه خلیج فارس نزدیك به 730 میلیارد بشكه ذخیره اثبات شده نفت و بیش از 70 تریلیون مترمكعب ذخیره گاز طبیعی را در خود جای داده است.
كشورهایی مانند عراق، عربستان، كویت و امارات هر چند دارای منابع گازی هستند اما این منابع به طور عمده گاز همراه با نفت است و این كشورها ذخایر مستقل گازی ندارند. تولید گاز آنها نخست بر میزان تولید نفت مبتنی است و بیشتر برای تزریق گاز به مخازن استفاده می شود و بنابراین نمی تواند به عنوان منبع مطمئن عرضه گاز لحاظ شود.
با توجه به اختصاص گاز میدان گنبد شمالی قطر به تاسیسات ان.ال.جی (گاز طبیعی مایع شده)، در عمل این كشور گازی برای صادرات از طریق خط لوله ندارد و بدین ترتیب ایران، تنها كشوری است كه می تواند از طریق خط لوله گاز مورد نیاز كشورهای منطقه را برای مصرف در بخش خانگی، نیروگاه ها، صنایع و آب شیرین كن ها تامین كند.
هر چند عراق نیز ذخایر قابل توجه گاز دارد اما به دلیل شرایط كنونی، به نظر نمی رسد در آینده نزدیك بتواند به این ذخایر دسترسی پیدا كند.
عراق پارسال در مجموع، برای مصرف داخلی یك میلیارد مترمكعب تولید گاز داشت، بنابراین برای مصرف گاز در نیروگاه ها و تولید برق به واردات گاز نیاز دارد.

برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
@IRNAeco
https://t.me/irnaeco
اقتصام*2022*1961* گزارش: میثم طاهری* انتشار: مریم مسعود