مشكلات شایع گوارشی و راه های رفع آنها

به گزارش روز جمعه ایرنا، بیماری های گوارشی ارتباط بسیار مستقیمی با نوع تغذیه افراد دارد؛ با ماشینی شدن جوامع از جمله كشور ما و ورود برخی سبك های غذایی مانند مصرف غذاهای آماده و بی نظمی در صرف غذا همچون بدخوری ها، پرخوری ها و سریع خوردن و كامل نجویدن غذاها، شیوع بسیاری از مشكلات و به تبع آن بیماری های گوارشی نیز افزایش یافته است.
به گفته متخصصان تغذیه این عوامل سبب بروز مشكلات گوارشی مانند ریفلاكس (بازگشت غذا از معده) یا به اصطلاح عام ترش كردن و نفخ شدید و تجمع گاز در معده پس از صرف هر وعده غذایی می شود و در صورت عدم اصلاح سبك غذایی می تواند به بیماری های معده مانند التهاب و زخم معده كه با سوزش سر معده آغاز می شود، منتهی شود.
حتی به گفته پزشكان و متخصصان گوارش، علل بسیاری از سرطان ها كه شایعترین نوع آن در ایران سرطان معده است، می تواند همین مشكلات گوارشی باشد كه به ظاهر پیش پا افتاده هستند.
دكتر مجید حاجی فرجی دانشیار دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی و عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران در خصوص پیشگیری از بروز این عوارض و رعایت ساعت بیولوژیك بدن به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در پزشكی نوین و همچنین در طب سنتی ایران توصیه های بسیاری در زمینه سبك صحیح رژیم غذایی شده است و مهمترین نكته این است كه نظم غذایی در طول روز برای مصرف مواد غذایی رعایت شود.
وی افزود: نظم غذایی به این معنا است كه نباید ساعت بیولوژیك بدن برای دریافت غذا در وعده های غذایی را برهم زد؛ هر وقت كه تمایل داشتیم غذا بخوریم و هر وقت كه تمایل نداشتیم از مصرف غذا دوری كنیم یا زمان مصرف را به تاخیر بیندازیم.

** ساعت بیولوژیك بدن
حاجی فرجی در خصوص ساعت بیولوژیك بدن توضیح داد: بدن هوشمند است و بر این اساس تنظیم متابولیسم را به عهده دارد و اگر ما خللی در آن ایجاد كنیم، باید منتظر ایجاد عوارض آن نیز باشیم؛ بنابراین برای حفظ ساعت بیولوژیك بدن، باید خواب شبانه به موقع (از ساعت 22 یا 23 تا حداكثر 6 یا 7 صبح) داشته باشیم و صبحانه، ناهار و شام را در ساعات مناسب مصرف كنیم.
وی افزود: صبحانه باید در ساعات اولیه صبح و پس از بیدار شدن از خواب مصرف شود و در فاصله صبحانه تا ناهار كه حدود 6 ساعت است، میان وعده ای سبك از گروه های غذایی سبزی ها و میوه ها، مغزها یا لبنیات داشته باشیم.
حاجی فرجی گفت: در فاصله بین وعده غذایی ناهار تا شام نیز می توان از یك میان وعده شامل میوه، مغزها (در حد هشت بادام) و لبنیات به ویژه شیر استفاده و از مصرف تنقلات پركالری پرهیز كرد.
وی ادامه داد: به این طریق ترشح آنزیم ها و هورمون های گوارشی به موقع و به اندازه مناسب انجام می شود و در نهایت از گوارش تنظیم شده و دچار عوارض كمتری شده و از
بیماری هایی مانند كبد چرب، قندخون بالا و بیماری های قلبی عروقی كه حاصل گرفتگی عروق كرنر است، پیشگیری می شود.

** صبحانه
حاجی فرجی درخصوص موادغذایی مناسب برای وعده غذایی صبحانه توضیح داد: در عرف غذایی سنتی ما ایرانی ها غلات، لبنیات و سبزی ها جایگاه بسیار خوبی در وعده غذایی دارند؛ بهتر است از نان های سبوس دار، از انواع پنیر كم چرب و كم نمك و شیر كم چرب، از مغزها به ویژه گردو و انواع میوه و سبزی مانند گوجه و خیار مصرف كرد.
وی افزود: تخم مرغ یكی از پروتئین ها باارزش غذایی بسیار بالا است كه به ویژه برای كودكان، نوجوانان و سالمندان بسیار مناسب است؛ البته باید با روغن بسیار كم یا به صورت آب پز مصرف شود.
حاجی فرجی ادامه داد: موضوعی مطرح است مبنی بر اینكه آیا مصرف زیاد تخم مرغ می تواند سروتونین خون را بالا ببرد؛ در این زمینه باید گفت كه مصرف تخم مرغ ارتباطی با افزایش سروتونین خون ندارد و اگر افراد سالم روزانه تخم مرغ مصرف كنند، مشكلی برای آنان ایجاد نمی شود. حتی بیماران قلبی عروقی می توانند سه تا چهار بار در هفته این ماده غذایی را بدون هیچ مشكلی مصرف كنند.

** ناهار
دانشیار دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در مورد وعده ناهار نیز گفت: افرادی كه یك وعده خوب و كامل صبحانه و یك میان وعده مناسب داشته اند، قطعا در وعده ناهار پرخوری نخواهند داشت؛ بنابراین در یك وعده غذایی كم حجم ناهاری مصرف حجم مناسبی از گروه های غذایی غلات، پروتئین ها و سبزی ها می تواند مناسب باشد.
حاجی فرجی ادامه داد: در فاصله بین ناهار تا شام نیز می توان از میان وعده ای شامل میوه یا لبنیات مانند ماست یا شیر استفاده كرد.

** شام
عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران توصیه كرد كه شام باید سبك تر از ناهار باشد؛ بنابراین سبزی ها و پروتئین های كم چرب یا بدون چربی می تواند جایگزین مناسبی برای غلاتی مانند برنج یا نان باشد.
حاجی فرجی با یادآوری لزوم جویدن كافی موادغذایی گفت: ما ایرانی ها معمولا عادت داریم به دلیل برخی عادات نامناسب غذایی كه در اثر زندگی ماشینی به تدریج وارد سبك زندگی ما شده است، غذا را خیلی سریع بخوریم این درحالی است كه یكی از مراحل هضم غذا در اثر تركیب با بزاق دهان و آنزیم ها، در دهان صورت می گیرد و اگر غذا سریع خورده شود، این مرحله از هضم غذا را از دست می دهیم.
وی تاكید كرد: افرادی كه پس از صرف غذا دچار نفخ معده و تجمع زیاد گاز در معده می شوند،
نباید در میان غذا از مایعات مانند آب یا هر نوع مایعات دیگری استفاده كنند زیرا این مساله می تواند سبب بروز ریفلاكس شده و گاز معده را تشدید كند.
حاجی فرجی ادامه داد: این افراد همچنین نباید از غذاهای تحریك كننده مانند ادویه ها و فلفل ها استفاده كنند، از مصرف غذاهای سرخ كرده باید پرهیز كنند و در بین غذا خوردن نباید صحبت كنند. همچنین افرادی كه در اثر مصرف میوه و سبزی خام دچار این عارضه می شوند، می توانند میوه ها را به صورت كمپوت و بدون شكر مصرف كنند.

** جمع بندی
حاجی فرجی گفت: به طوركلی حجم وعده های غذایی باید كنترل شده باشد و پرخوری در هیچ كدام از وعده های غذایی نباید صورت گیرد؛ زیرا حجم بالای غذا می تواند فرد را دچار مشكلات گوارشی ازجمله نفخ و ریفلاكس معده كند.
وی افزود: تاخیر انداختن وعده های غذایی می تواند با تلفیق عوامل دیگر ایجادكننده التهاب معده باشد، بنابراین نباید مصرف موادغذایی در وعده های مختلف را به تاخیر انداخت.
حاجی فرجی ادامه داد: غذاهای پرچرب و سرخ كرده، غذاهای آماده، كم جویدن و سریع خوردن غذا و غذاخوردن در فضای پراسترس می تواند سبب ریفلاكس معده شود؛ بنابراین با رعایت این موارد می توان از بروز ریفلاكس و نفخ معده پیشگیری كرد.

** ورزش روزانه
دانشیار دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی درخصوص تاثیرات ورزش در كم كردن میزان نفخ و ریفلاكس معده نیز گفت: در كنار رعایت این موارد، انجام فعالیت های بدنی نیز توصیه می شود؛ این فعالیت بدنی جدای از فعالیت روزانه ناشی از شغل است و بهتر است به صورت نیم ساعت پیاده روی ساده در روز باشد.
حاجی فرجی ادامه داد: به افرادی كه به صورت روزانه نمی توانند فعالیت ورزشی داشته باشند، توصیه ورزش هفتگی می شود به این صورت كه افراد سالم و افرادی كه چاق نیستند حداقل 150 تا 180 دقیقه در هفته پیاده روی كنند.
علمی**1834** 1440
خبرنگار: ناهید شفیعی** انتشار:‌گلشن