21 شهر استان اردبیل كه هنوز تعدادی از آنها در وضعیتی بین شهر و روستا در كلنجار بوده و تعدادی نیز در اسارت معضلی به نام حاشیه نشینی هستند برای ارتقای كیفیت زندگی اجتماعی نیازمند اقدام های فوری در باز تعریف و بازآفرینی شهری هستند.
به اعتقاد كارشناسان ، چهره و سیمای شهرهای استان كه تعدادی از آنها دارای پیشینه غنی تاریخی از جمله خاستگاه سلسله بزرگی چون صفویه و زایشگر مكتب خاص خود در تاریخ فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی ایران زمین هستند امروزه بسیار فرسوده گشته و نتوانسته بسان هویت تاریخی خود چهره خویش را بشاش و سر زنده نگاه دارد.
مبلمان شهری اغلب سكونت گاه های استان نتوانسته خود را با سرعت توسعه تكنولوژی و معماری نوین هماهنگ سازد ضمن اینكه كیفیت رفاه شهروندان نیز به لحاظ كمبود امكانات آموزشی ، فرهنگی و اقتصادی در وضعیت نه چندان قابل تعریفی می باشد.
زیر ساخت ها و امكانات اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی در محله های ناكارآمد شهرهای استان اردبیل به مراتب پایین بوده و همین امر باعث شده این محله ها بنام محله های حاشیه نشین لقب بگیرند.
بر اساس آمارهای رسمی ، در استان اردبیل در مجموع بیش از 2 هزار و 669 هكتار با سكنه بیش از 141 هزار نفر شامل یك هزار و 145 هكتار سكونت گاه غیر رسمی و نیز حدود یك هزار و 523 هكتار بافت ناكارآمد میانی شناسایی شده كه حدود 30 درصد مساحت شهرهای مورد مداخله استان را شامل می شود.
در حال حاضر بافت اكثریت شهرهای استان دچار فقر شهری ، هویتی و ناپایداری بوده و نیاز است كه گام های موثرتری برای رفع این معضلات و كمبودها برداشته شود.
** وجود بیش از 2 هزار هكتار بافت ناكارآمد در استان اردبیل
مجید خدابخش استاندار اردبیل در این باره به ایرنا گفت: بیش از 2 هزار هكتار بافت ناكارآمد در این استان وجود دارد كه رسیدگی به این مناطق علاوه بر نگاهی به مسائل شهری به توجهی اجتماعی و دیدگاه جامعه شناسی احتیاج دارد.
وی با بیان اینكه باید هر چه سریع تر در خصوص بازآفرینی شهرها اقدام اساسی انجام بگیرد، افزود: مشكلات شهرسازی در زمان فعلی تنها با نگاه صرف فنی و معماری رفع نمی شود بلكه قطعا نیاز به یك نگاه اجتماعی و جمعیت شناسانه به شدت احساس می‌شود.
خدابخش با اشاره به لزوم بازآفرینی شهری گفت: برای بازآفرینی شهری می توان در حاشیه شهرها و محله های هدف مشاغل خانگی خرد و كوچك راه اندازی كرد و با ارائه تسهیلات بانكی كم بهره شاهد كارآفرینی در محله های هدف شد.
او اضافه كرد: حاشیه شهر در شهرها از یكدیگر متفاوت هستند و باید برای هر یك برنامه جداگانه و طرح های متفاوت اشتغال زایی تدارك دید، علاوه بر ایجاد طرح های اشتغال زایی در حاشیه شهرها می توان امكانات ورزشی، فرهنگی را هم در محله های هدف ایجاد كرد.
استاندار اردبیل اظهار كرد: با توجه به اینكه بخش قابل توجهی از بافت های ناكارآمد درون محدوده شهری بویژه در مركز شهرها واقع شده اند، ارائه تسهیلات به این واحدهای مسكونی باید در اولویت قرار داشته و محدوده مطالعاتی نیز همه بافت های ناكارآمد را در بربگیرد.
به گفته وی ، هم اكنون در چهار شهرستان اردبیل ، مشگین شهر، خلخال و پارس‌آباد مطالعات اولیه طرح بازآفرینی توسط مشاور انجام و در جلسات متعدد كارشناسی شده است.
وی بیان كرد: دست كم چهار جلسه در ستاد بازآفرینی استان نیز در خصوص بافت‌های ناكارآمد داخل شهرها و همچنین حاشیه شهرها تحت عنوان سكونت گاه های غیررسمی برگزار و بررسی‌های لازم در این بخش صورت گرفته است.
خدابخش اضافه كرد: دولت تدبیر و امید تسهیلات مناسبی برای اجرای طرح بازآفرینی شهری در نظر گرفته كه هر چند درصد این تسهیلات بانكی بیش از 20 درصد است اما دولت مابه التفاوت آن را متعهد شده و سود دوران مشاركت آن هم 14 درصد است.
** 25 طرح بازآفرینی شهری در استان اردبیل اجرا می شود
محبوب حیدری ، مدیركل راه و شهرسازی استان اردبیل هم در این باره به ایرنا گفت: عزم جدی برای بازآفرینی شهری در این استان صورت گرفته و امسال 25 طرح بازآفرینی شهری در این استان اجرا می شود.
وی افزود: طرح جامع بازآفرینی مشگین شهر ، طراحی محله های قدیمی معمار و پیرمادر در اردبیل ، احداث درمانگاه عابدیان پارس آباد ، كمك به بازسازی امام زاده صالح (ع) اردبیل ، خرید خانه تاریخی در اردبیل ، مطالعه طرح ساماندهی اطراف بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در محله عالی قاپو اردبیل ، راه اندازی نهاد توسعه محله ایران آباد اردبیل، احداث خانه محله گلمغان اردبیل و اصلاح توسعه شبكه آب شرب محله زیرنهرتراب در پارس‌آباد از جمله طرح های بازآفرینی در استان است كه امسال اجرا می شود.
وی به طرح های در دست اجرا در قالب محله های هدف اشاره كرد و گفت: سالن ورزشی ایران آباد اردبیل به مساحت یك هزار و 200 متر مربع با پیشرفت 75 درصد، اجرای آسفالت معابر در سكونت گاه های غیررسمی ایران آباد و پناه آباد اردبیل به میزان 26 هزار و 660 متر مربع با پیشرفت 100 درصد و طرح خانه محله حسنعلی دره سی مشگین شهر با پیشرفت فیزیكی 10 درصد از جمله طرح های در دست اجرا است.
حیدری در خصوص میزان بافت های فرسوده و ناكارآمد شهری در استان افزود: 963 هكتار از مساحت شهر اردبیل حدود 15 درصد، 248 هكتار به میزان 21 درصد سطح شهر پارس آباد ، 95 هكتار به میزان هشت درصد مساحت مشگین شهر و 84 هكتار به میزان 17 درصد مساحت شهر خلخال شامل بافت فرسوده و ناكارآمد است.
وی در باره سكونت گاه های غیررسمی در شهرهای اردبیل ، پارس آباد و مشگین شهر گفت: 812 هكتار با 31 درصد جمعیت و 15 محله در اردبیل ، هفت محله به مساحت 158 هكتار با پوشش جمعیتی 26درصد در پارس آباد و 176 هكتار با 15درصد مساحت و 33درصد جمعیت شهری در مشگین شهر بعنوان سكونت گاه های غیر رسمی در این سه شهرستان شناخته شده اند.
حیدری بیان كرد: در سه سال گذشته با تشكیل جلسه ستاد ملی بازآفرینی با حضور مسوولان كشوری، استاندار اردبیل، فرمانداران شهرستان های استان، تخصیص یك ردیف بودجه اعتباری برای جبران عقب ماندگی و توسعه متوازن شهرهای استان مصوب شد تا در كنار آن توسعه فضاهای عمومی در محدوده بافت ناكارآمد و سكونت گاه های غیررسمی اجرایی شود.
وی به اجرای برنامه ها در راستای شناسایی محله های هدف اشاره كرد و گفت: تهیه یك فیلم با رویكرد شناسایی محلات هدف و تدارك برنامه نرم افزاری و برگزاری دوره آموزشی با حضور استادان دانشگاهی و همچنین استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد در بخش بازآفرینی از جمله برنامه های اجرا شده در استان است.
** ساماندهی سكونت گاه های غیر رسمی در استان اردبیل
موسی كنعانپور ، مدیركل دفتر فنی استانداری اردبیل نیز گفت: دولت تدبیر و امید ساماندهی سكونت گاه های غیررسمی و مطالعات بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری را در قالب طرح بازآفرینی شهری در دستور كار قرار داده و مطالعات بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر خلخال هم تهیه شده است.
كنعانپور از تشكیل ستاد باز آفرینی پایدار محدوده ها و محلات هدف بهسازی شهری در استان خبر داد و گفت: با تشكیل این ستاد طرح بازآفرینی پایدار شهری خلخال و گرمی در سال 95 تهیه و منابع آن از محل اعتبارات ملی و داخلی تامین شده است كه پس از تصویب و ابلاغ خدمات طرح های بازآفرینی از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نسبت به عقد قرارداد انجام كار اقدام خواهد شد.
وی اضافه كرد: با تشكیل ستاد بازآفرینی استان هفت جلسه ستاد استانی با حضور استاندار اردبیل برگزار شد و اخیرا موضوع بازآفرینی پایدار شهر های استان در دستور كار ستاد ملی بازآفرینی پایدار قرار گرفته و 14 مصوبه در این ستاد در رابطه با بافت های فرسوده شهری تصویب شده كه نیازمند پیگیری دستگاه های اجرایی مربوطه و شهرداری هاست.
وی با اشاره به ارائه تسهیلات بافت های فرسوده شهری در استان اردبیل افزود: در سال جاری یك هزار و 500 مورد تسهیلات به متقاضیان این استان پرداخت شده است
** شناسایی محله های ناكارآمد شهری برای ایجاد كارآفرینی در استان اردبیل
قاسم رحیمی مدیركل تعاون ،كار ورفاه اجتماعی استان اردبیل نیز گفت: محله های ناكارآمد در قالب طرح بازآفرینی شهری در این استان به منظور فراهم نمودن بستر اشتغال و كارآفرینی شناسایی می شوند.
وی افزود: همسو با ستاد ملی بازآفرینی ، كمیته ارتقای اقتصادی و مشاركت های مردمی به ریاست معاون هماهنگی امور اقتصادی و منابع انسانی استاندار اردبیل و دبیری شهردار مركز شهر تشكیل و اعضای آن هم مشخص شده كه در برنامه های دیگر با شناسایی محله های ناكارآمد اقدام به ساماندهی این محله ها خواهد شد.
وی با اشاره به اهداف تشكیل این كمیته افزود: بهسازی بافت های فرسوده شهری ، گسترش حمایت های اجتماعی ،تعامل و اقدام مشترك نهادهای دولتی ، عمومی ،تعاونی و خصوصی به منظور ایجاد مشاغل خرد و شغل های پایدار ، پیشگیری از آسیب های اجتماعی ، رفع بیكاری و آموزش مهارت های لازم از جمله اهداف این كمیته است.
رحیمی اضافه كرد: بررسی برنامه های در حال اجرا در زمینه های اقتصادی و مشاركت های مردمی به منظور نوسازی بافت های فرسوده و ناكارامد شهری ، تبیین برنامه های پیشنهادی ، افزایش مهارت های شغلی ،حمایت از تشكیل تعاونی ها در محله های هدف ، بكارگیری ظرفیت ها و مهارت های مردمی ، توسعه مشاركت زنان و جوانان در فعالیت های اقتصادی محلات هدف از جمله وظایف تعریف شده در كمیته است.
وی تشكیل این كمیته را در ساماندهی محله های هدف موثر دانست و افزود: با شناسایی محله های ناكارآمد و فرسوده می توان وظایف هر یك از دستگاه ها را در اجرای طرح های مورد نیاز مشخص كرد.
مدیركل تعاون ، كار و رفاه اجتماعی استان اردبیل با بیان اینكه همه دستگاه های اجرایی در طرح بازآفرینی شهری سهیم هستند افزود: در صورت اجرای مصوبات كمیته بسیاری از مشكلات محله ها حل و محله های فرسوده و ناكارامد از توزیع عادلانه امكانات برخوردار خواهند شد.
برخی كارشناسان تاكید دارند كه در كنار فعالیت های فیزیكی ارائه آموزش های مهارتی و رفتاری به شهروندان در زمینه های مختلف ضرورتی انكار ناپذیر است.
به گفته آنها ، صرف اقدام های فیزیكی ، شهر خوب و پیشرفته را نمی سازد بلكه شهر بعنوان موجودی زنده نیاز به شهروندان با فرهنگ دارد ، شهروندانی با دانش و مسوولیت پذیر كه در ساخت شهر و حیات بانشاط آن نقش آفرین هستند.
گزارش: یعقوب شاددل ** انتشار دهنده: سیفعلی موسی زاده
7110/6016
تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۶ - ۰۸:۵۰
اردبیل - ایرنا - چهره فرسوده و كهنه شهری استان اردبیل در عصر نوین ارتباطی پاسخگوی رفع نیازهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی ساكنان آن نیست و دگرگونی و بازآفرینی این چهره نه صرفا در ظاهر كه در تارو پود حیات اجتماعی نیازی ضروری و حیاتی است.