درگیری های جدید قره باغ و دیدارهای پوتین با علی اف و سركیسیان

به گزارش ایرنا، روسیه كه همزمان روابط نزدیك نظامی از جمله فروش جنگ افزارهای پیشرفته، منطقه ای، دیپلماتیك و اقتصادی با هر دو كشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان دارد، در هفته های اخیر طرف های مناقشه قره باغ را به خویشتنداری و جلوگیری از ادامه نبردها فراخوانده است.
دیدار الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان و ولادیمیر پوتین همتای وی شامگاه جمعه در شهر سوچی در جنوب روسیه برگزار شد.
دفتر مطبوعاتی كاخ كرملین امروز (شنبه) فقط متن كوتاهی از مذاكرات دیشب سران دو كشور را منتشر كرد و بخش اصلی دیدار هم بدون حضور خبرنگاران یا انتشار گزارشی انجام گرفت.
كاخ كرملین فقط اعلام كرده است كه سران دو كشور در باره اوضاع قره باغ مذاكره كرده اند.
روسیه در كنار آمریكا و فرانسه اعضای گروه مینسك سازمان و امنیت و همكاری اروپا را تشكیل می دهد.
از سوی دیگر، احتمال شكل گیری دیدارهای سه جانبه سران روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز برای كاهش تنش ها بسیار سودمند است، هرچند زمینه های موفقیت در برگزاری آن اندك دیده می شود.
برپایه پیش بینی ها، پوتین جداگانه با سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان دیدار می كند و مذاكرات با علی اف در سوچی نیز در همین راستا برگزار شده است.
همچنین احتمال زیادی وجود دارد، پوتین با سرژ سركیسیان رئیس جمهوری ارمنستان نیز دیدار كند و مساله قره باغ موضوع اصلی مذاكرات دو طرف باشد و فقط در آن صورت، زمینه برگزاری نشست مشترك سران فراهم خواهد شد.
تارنمای نیوز به نقل از تازه ترین سخنان سركیسیان نوشته كه در جریان اجلاس چندی پیش گروه مینسك سازمان امنیت و همكاری اروپا، توافق اولیه برای دیدار رئیسان جمهوری آذربایجان و ارمنستان حاصل شد.
تارنمای خبری ارمنستانی 26 تیر به نقل از سخنان سركیسیان در تلویزیون ارمنستان خبر داد: ایروان میانجیگران را آگاه كرده كه انتظار دستاورد ویژه ای از این دیدار احتمالی ندارد، اما با آن هم مخالف نیست.
وی افزود: مقدمات دیدار در سطح رئیسان جمهوری باید جدی فراهم و مواضع مشخصی در قبال پیشنهادهای قطعی اتخاذ شود كه چنین اقدام هایی هنوز رخ نداده است، اما با این حال ارمنستان مخالفتی با دیدار سران نداشته و می تواند پائیز برگزار شود.
سرژ سركیسیان و الهام علی اف آخرین بار در 16 مه 2016 در وین پایتخت اتریش دیدار كردند اما مذاكرات دو طرف نتیجه ای نداشته است.

** وقوع درگیری ها:
به گزارش ایرنا، تازه ترین مورد نبردها در منطقه 16 تیر گزارش شد. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در بیانیه ای از هدف قرار دادن مواضع نیروهای نظامی ارمنستان در قره باغ خبر داد.
در بیانیه آمده است: ارتش جمهوری آذربایجان پس از كسب اطلاعات دقیق درباره آماده باش نیروهای ارمنستان برای انجام خرابكاری های جدید در خط مقدم جبهه و نیز انتقام گیری از حمله به روستای آلخانلی شهرستان فضولی جمهوری آذربایجان، مواضع واحدهای نظامی ارمنستانی مستقر در منطقه را هدف قرار داد.
بنا به اطلاعات انتشار یافته، در حمله ارتش جمهوری آذربایجان، نیروهای ارمنستان متحمل تلفات شدند و برخی تجهیزات و زیر ساخت های نظامی این كشور از بین رفت.
ارتش جمهوری آذربایجان پس از این درگیری به حالت آماده باش كامل درآمده است.
در همین حال رسانه ها اعلام كردند: حمله نیروهای ارمنستان به روستای آلخانلی شهرستان فضولی جمهوری آذربایجان نزدیك خط مقدم جبهه در قره باغ منجر به كشته شدن دو تن از ساكنان و تشدید تنش در منطقه مورد مناقشه شد.

** معادله رویكرد ضدبحران روسیه و تقویت همزمان توان دفاعی باكو و ایروان:
روسیه همزمان با رویكرد دیپلماسی ضدبحران برای قره باغ، سامانه دفاع هوایی اس 300 به جمهوری آذربایجان می دهد و همزمان در راستای همكاری های فنی-نظامی با ارمنستان، جنگ افزارهای پیشرفته از جمله موشك های تاكتیكی اسكندر با برد حدود 400 كیلومتر را در اختیار این كشور قرار می دهد و در منطقه گیومری نیز پایگاه نظامی دارد.
در این شرایط، روسیه تلاش می كند در تماس با طرف های مناقشه شامل سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان، برای جلوگیری از بروز تنش بیشتر و تبدیل درگیری های كوچك به جنگی بزرگ میانجیگری كند.

** گره كور قره باغ میراث شوروی:
ناگورنو قره باغ درون جمهوری آذربایجان كه سال 1994 پس از پایان جنگی چند ساله به تصرف نیروهای ارمنی در آمد، همچنان عرصه درگیری های نظامی و تنش های سیاسی بین باكو و ایروان است كه با مساحت 4378 كیلومتر مربع و جمعیتی حدود 250 هزار نفر منطقه داغ بر جای مانده از تقسیمات شوروی است.
از نظر تاریخی این منطقه یكی از تقسیمات سیاسی ایران از دوره صفویه بوده كه پس از عهدنامه گلستان توسط روسیه تزاری اشغال شد. زمان اتحاد جماهیر شوروی بخش‌هایی از آن به جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی و بخش زنگه‌زور به جمهوری سوسیالیستی ارمنستان واگذار شد و قسمت كوهستانی‌ كه بیشتر ساكنان آن را ارامنه تشكیل می‌دادند با عنوان منطقه خودمختار قره‌باغ كوهستانی زیر نظر جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی درآمد.
نگاهی به نقشه جغرافیایی و ارضی دو كشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان، پیچیدگی معادله های نهفته در بخش بندی آنها و موقعیت قره باغ كوهستانی نشان می دهد كه اگر دو كشور و جامعه بین المللی بویژه روسیه به عنوان میراث دار شوروی از بین رفته برای این مشكل راه چاره ای نیاندیشند، منطقه باز هم شاهد تكرار جنگ ها و درگیری های خونین خواهد بود.
مناقشه قره باغ كه سال 1988 در رابطه با ادعای ارضی ارمنستان علیه جمهوری آذربایجان آغاز شد، بگونه ای حساس و دارای پیامدهای منفی منطقه ای است كه شورای امنیت سازمان ملل از آوریل 1993 زمان درگیری ها چهار قطعنامه ۸۲۲ لزوم ترك مخاصمه، ۸۵۳ تاكید بر حاكمیت و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و سایر كشورهای منطقه، ۸۷۹ تقویت دو قطعنامه ۸۲۲ و ۸۵۳ و استفاده از واژه اشغال اراضی جمهوری آذربایجان و 884 در نوامبر ۱۹۹۳ با ابراز نگرانی از تشدید دشمنی مسلحانه بین دو كشور تصویب كرده است.
در متن این قطعنامه به ویژه تاكید شده، كه حل مناقشه قره باغ باید بر اساس چهار قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل صورت گیرد.
این گره كور در بخش بندی اراضی دو جمهوری وقت شوروی، حل موضوع را مشكل كرده است و حتی با گذشت 26 سال از فروپاشی و دامنه گسترده تلاش های بین المللی، داغی و التهاب مواضع باكو و ایروان بر سر قره باغ بیشتر شده است و كوچك ترین تحریكی از هر طرف می تواند دوباره جنگ آفرین باشد.
اروپام*391 ** انتشار دهنده: هادی مولوی نیا