2 مرداد آغاز سال 1529 تبری

به گزارش خبرنگار ایرنا، مازندران تنها استان در كشور است كه قبل از تقویم خورشیدی برای خود گاهنامه داشته و تا كنون 1528 سال را به پایان رسانده است.
باوجود 12 ماه شمسی كه در تقویم ها به چشم می خورد به همان تعداد ماههای مازندرانی از گذشته به یادگار مانده است و با نبود تقویم و بیسوادی مردم روستا در زمان گذشته بیشتر از این طریق ماه ها را در روستا سپری می كردند.
آغاز سال جدید تبری معمولا چند روز بعد از برگزاری جشن 26 اید ما(26 عید ماه، عید مردگان) آغاز می شود و عید مردگان هم براساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان‌های قدیم به داستان فریدون برمی گردد؛ می گویند فریدون پادشاه پیشدادی به خون‌خواهی پدرش جمشید شاه، ضحاك پادشاه را در سرزمین مازندران و در دماوند كوه به بند می‌كشد،مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته‌ها به یكدیگر اطلاع می‌دهند و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه كشتی این پیروزی را گرامی می‌دارند.
مردم مازندران در این روز سرخاك اموات خود رفته و با برگزاری انواع برنامه ها و رسوم بومی ومحلی،مجمه سری،نوروزماه خوانی، تشت لاك سما و رقص محلی با لباس های سنتی این جشن بزرگ را هرساله پر رنگ تر از سال قبل برگزار می كنند.
ماه های مازندرانی به ترتیب تبری فردینه ما، كرچه ما، هره ما، تیره ما، ملاره ما، شروینه ما، میرمه ما، اونه ما، اركه ما ، د ما، وهمن ما و عیدما است كه هر كدام توصیف مخصوص به خود را دارد.
اركه ما (arkeh ma) مصادف با ماه فروردین شمسی است كه با فرارسیدن بهار و آغاز سال نو طبیعت با چهره بهاری اش زیبا به نظر می رسد و شكوفه های رنگ رنگ در همه جا به چشم می خورد. دما (dema) با ماه اردیبهشت برابری می كند و با شروع فصل كار و كشاورزی ، كم كم چهره روستا به مرحله كاشت رفته و تلاش مردم روستا در این ماه ستودنی است.
وهمن ما (vahmeneh ma) مصادف با ماه خرداد است كه تا حدودی زمین های كشاورزی از مرحله كاشت عبور كرده و مردمان روستا همچنان به وجین و مراقبت از محصولات كشاورزی مشغول هستند.
همزمانی عید ما (aydeh ma) دیگر ماه مازنی با تیر ماه شمسی است كه در این ماه با وجود تابش خورشید و فراوانی آب در شالیزار ها نشاهای برنج در حال رشد و نمو هستند.
فردینه ما (ferdineh ma) مصادف با ماه مرداد ، بخاطر گرمای تابستان ماه پختن انجیر یا همان انجیر پجه ما هم نامیده می شود.
كرچه ما (kercheh ma) با شهریور تقارن دارد و در این ماه كم كم فصل دروی برنج آغاز شده و در گوشه گوشه زمین های كشاورزی روستا جمعیتی مشغول كار و تلاش دیده می شوند.
هره ما (hareh ma) برابر با ماه مهر ، طبق سنت قدیمی با شروع خرمن كوبی و آوردن محصولات كشاورزی به منزل و دیدن شادی در چهره هر روستایی همراه است.
تیره ما (tireh ma) مصادف با ماه آبان، زمان برداشت مركبات است، این بار جمعیت روستا در باغ ها مشغول چیدن پرتقال و نارنگی هستند.
همزمانی ملاره ما (melareh ma) با ماه آذر است كه با وجود پائیز زیبا و فصل ریزش برگ زرد درختان چهره روستا هم دیدنی است.
شروینه ما (shervineh ma) مصادف با ماه دی است كه با وجود بادهای پائیزی و نم نم باران و همچنین سردی آغاز زمستان چهره جدیدی در طبیعت روستا بوجود می آید.
میره ما (mireh ma) كه همزمان با ماه بهمن است، كم كم با بارش برف زیبا چهره روستا با پوشش سفید تزئین گشته و شكر و سپاس خدا از طرف كشاورزان دیدنی است.
تقارن اونه ما (oneh ma) با ماه اسفند است كه شكوفه های كوچك بهاری كم كم خود را نشان می دهند.
امروز اگرچه به خاطر مكانیزه شدن كار كشاورزی نحوه و زمان كاشت، داشت و برداشت محصولات كشاورزی بویژه برنج در مازندران تغییر كرده است اما مردم مازندران هر سال با دوم مرداد آغاز سال نو خود را گرامی داشته و به رسم سنت پیشنیان به آن احترام می گذارند.
فرهود جلالی كندلوسی مدیر موسسه فرهنگی پارپیرار و پژوهشگر فرهنگ عامه مازندران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در این باره گفت: امروز طبق تقویم تبری سال 1529 و درحقیقت، نوروز تبری است.
وی ادامه داد: قبل از دوره خیام و 133 سال جلوتر از تقویم شمسی مردم مازندران تقویم داشتند كه هر ماه آن همان 30 روز است؛ تا اینكه بعدها خیام با كمك ملكشاه سلجوقی تقویم را در این تاریخ امروزی آورد.
جلالی كندلوسی با بیان اینكه بسیاری از رفتارهای مردمی در تبرستان براساس همان تقویم گذشته ، برگزار می شود به نمونه ای از این جشن ها مانند جشن تیرگان در تاریخ 12 آبان كه همان روز رها كردن تیر از كمان توسط آرش كمانگیر و مشخص شدن مرز ایران است، اشاره كرد و گفت: متاسفانه چندی قبل به غلط مراسم جشن تیرگان در دماوند برگزار شد درحالی كه تیر ما در فرهنگ و تقویم مازندرانی برابر با آبان ماه خورشیدی است وباید تلاش كرد رسوم در زمان خود اجرا شوند.
این محقق فرهنگ و رسوم مازندرانی با بیان اینكه از 26 اید ما كه درحقیقت 26 تیرماه شمسی است تا یك فردینه ما یا همان دوم تیرماه شمسی ، مردم مازندران هر روز جشنی برگزار می كردند، اظهار كرد: اگر دقت كنیم برای نوروز مردم نخست سر خاك مردگان خود رفته و مقداری شیرینی و خوراكی های سفره هفت سین را به آنجا می برند و زمان كوتاهی را نزد مردگان خود می گذرانند كه این فرهنگ از دیرباز بین مردم مازندران هم وجود داشت. مردم در نخستین روزهای جشن فردینه ما به دلیل پیروزی فریدون بر ضحاك ماردوش، سر خاك مردگان خود رفته و در آنجا مراسم متعددی برگزار می كردند.
وی با بیان اینكه این مراسم در شرق مازندران ماندگار شد، ادامه داد: مراسمی دیگر مانند جشن «نارناركا» (آوازی كه كودكان و نوجوانان می خواندند و صله دریافت می كردند) و كشتی های متعدد و رسوم زیبای دیگر در غرب مازندران مانند كجور و كندلوس ماندگار شد.
جلالی كندلوسی خاطرنشان كرد: مردم مازندران در هر روز از این پنج روز تا اول فردینه ما جشن می گرفتند، كه در برخی نقاط غرب مازندران مانند كندلوس و كجور و روستاهایی از توابع سراسب نور و بلده و چتن و بعضی روستاهای كجور جشن فردینه ماه را مجددا در قالب فردینه ما در حال احیا شدن است.
به گزارش ایرنا، مبدا تقویم مازندران مرگ یزدگرد سوم در سال 31 هجری بوده و به وسیله اسپهبد «گیل ژاماسپی» از اسپهبدان طبرستان رواج یافته‌ است.هر سال باستانی مازندرانی یا تبری از آنجا كه دوازده ماه سی روزه برابر سیصد و شصت روز خواهد شد، پنج روز اضافه محاسبه نمی‌شود. پنج روز اضافه هر سال پتِك نامیده شده و به آخر سال اضافه می‌شود.
اهالی سعی می‌كنند كه این پنج روز را در دامان طبیعت به استراحت بگذرانند. به 6 روز اضافه سال‌های كبیسه ششك یا ششگاه گفته می‌شود. مردمان كوهستان، جنگل و جلگه های مازندران 12 ماه سال را زمینی و ماه‌های قمری را آسمانی نامگذاری كردند و در كنار برگزاری آئین‌های ملی و باستانی، فرایض دینی و اسلامی را انجام می‌دادند.
اجتمام** 7329**1823
خبرنگار: لیلا اسماعیل نژاد** انتشار: طاهره نبی اللهی