در ادامه در گزيده اي از اين گفت وگو مي خوانيم: با اين‌حال، مقامات ايران هشدارهايي به آمريكا درباره نقض برجام و اعمال تحريم‌هاي جديد داده‌اند و اظهار كردند كه طرح اقدامات متقابل در برابر آمريكا را اجرا خواهند كرد. اين درحالي بوده كه برجام يك توافق هسته‌اي است و به مباحث غيرهستهاي مربوط نيست.
بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امورخارجه هم دراين‌باره مي‌گويد كه آمريكا براساس برجام تعهداتي دارد كه بايد انجام دهد و مصوبات و مقررات داخلي كشورها نمي‌تواند مستمسكي براي فرار از اصل مسئوليت بين‌المللي دولت‌ها قرار گيرد. قاسمي همچنين ضمن محكوميت اين اقدام غيرقانوني و توهين‌آميز اظهار كرد: مجلس نمايندگان آمريكا با تصويب اين تحريم‌هاي غيرهستهاي و در صورت نهايي و اجرايي‌شدن آن، اجراي موفقيت‌آميز برجام را كه يك توافق چند‌جانبه و بين‌المللي و حاصل تلاش چندين‌ساله بوده، ناديده انگاشته و آن را به خطر مي‌اندازد. او افزود: ايران در راستاي تأمين منافع ملي، اقدام متقابل و متناسبي را به انجام خواهد رساند.
علي‌اكبر ولايتي، رئيس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام در‌اين‌راستا اظهار كرد كه كميته نظارت بر برجام قطعا تصميمات جديدي را در مقابل تحريم‌هاي آمريكا اتخاذ مي‌كند.
فلاحت‌پيشه، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هم درباره تحريم‌هاي جديد معتقد است كه سياست آمريكا در اعمال تحريم‌هاي جديد ايجاد بار رواني عليه ايران در دنياست تا ساير كشورها مناسبات تجاري انجام ندهند؛ چون هدف آمريكا احياي تحريم‌هاي فرامرزي است.
تحريم‌هاي جديد اما حاشيه‌اي خارج از بحث هسته‌اي دارد. مهم‌ترين موضوعات مطرح‌شده در اين تحريم‌ها، بحث‌هاي حقوق بشر و مخصوصا آزمايش‌هاي موشكي و نقش ايران در معادلات سياسي در منطقه است؛ مباحثي كه خارج از حوزه توافق هسته‌اي محسوب مي‌شود. مذاكرات هسته‌اي توانست باور و اقدام اصلي ايرانيان درباره استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي را صريحا به گوش جهان برساند، درحالي‌كه تا پيش‌ازاين مذاكرات، آمريكايي‌ها بسياري از كشورهاي جهان را عليه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران متحد كرده بودند.
آنها گوش جهان را با اينكه ايران به دنبال توليد سلاح هسته‌اي است، پر كرده بودند اما با به‌نتيجه‌رسيدن مذاكرات نگاه جهان به ايران تغيير كرد. برجام توافقي بر پايه اتهاماتي در حوزه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران بود اما توانست راه‌هاي بسته اقتصادي و سياسي عليه ايران را باز كند، درحالي‌كه اگر برجام نبود احتمال اينكه موتور اصلي اقتصادي و توان كشور از كار بيفتد بسيار زياد بود.
اكنون بحث بر سر موضوعات ديگري است كه شايد نتوان بر سر آنها مذاكره كرد و به گفته مقامات عالي، مسئله موشكي خط قرمز كشور است و ايران فعاليت‌هاي موشكي را با تمام توان ادامه خواهد داد اما آيا آن‌طور كه توافق هسته‌اي توانست توهمات درباره حركت ايران به سمت سلاح هسته‌اي را از بين ببرد، مذاكره درباره مسئله موشكي و حقوق بشر امكان‌پذير است؟
محمدصالح جوكار، نماينده پيشين مجلس و كارشناس مسائل سياست خارجه در اظهار‌نظري منتقدانه به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: يكي از دستاوردهاي برجام اين بود كه فهميديم نمي‌توان به آمريكا اعتماد كرد و اگر به اين كشور اعتماد كنيم قطعا شكست خواهيم خورد.
اين كارشناس مي‌افزايد: آمريكايي‌ها به زعم خودشان مي‌گويند ما نقض برجام نكرده و در حوزه‌هاي ديگري كه جمهوري‌اسلامي از چارچوب‌هاي ما تبعيت نمي‌كند هم زمينه ورود پيدا كرده‌ايم. آمريكايي‌ها احساس كردند در معادله هزينه- فايده با زورگويي فايده بردند و به منافعشان نزديك شده‌اند.
جوكار تأكيد مي‌كند: طرح‌هايي كه در مجلس به آنها پرداخته مي‌شود كاري از پيش نمي‌برد. طرح‌هايي هم از پيش داشته‌ايم كه اجرايي نشده است، چه هيأت نظارت بر برجام و چه مجلس بايد طرح‌هايي را اجرا كنند كه هزينه‌هاي آمريكا را افزايش دهد. ما بايد كاري كنيم كه هزينه آمريكا در معادلات افزايش يابد و منافعش پايين بيايد. اگر با اقدامات و مصوباتمان توانستيم چنين كاري انجام دهيم، آمريكايي‌ها عقب‌نشيني خواهند كرد. در صورتي كه با اين روش به جلو برويم آمريكايي‌ها مطالبات بيشتري از ايران خواهند داشت.
اين در حالي است كه برخي ديگر از كارشناسان بر اينكه مذاكره مي‌تواند ايران را به اهداف برساند، تأكيد مي‌كنند؛ اينكه اين تعاملات مي‌تواند شرايط را براي ايران بهتر كند. در همين خصوص اميرعلي ابوالفتح، كارشناس مسائل آمريكا معتقد است كه هر كشوري در درجه اول براي بقا و همچنين به منظور پيشبرد اهداف و برنامه‌هاي خود نياز دارد كه با ديگر كشورهاي جهان تعامل برقرار كند.
ابوالفتح در گفت‌وگو با «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: هر كشوري بايد تعامل داشته باشد. اين‌گونه نيست كه كشوري دور خود ديوار بكشد، در خلأ زندگي كند و درباره ديدگاه ديگران نسبت به خود بي‌تفاوت باشد. او تأكيد مي‌كند: هر كشوري با مذاكره مي‌تواند ذهنيت‌هاي منفي نسبت به خود را كاهش دهد. ايران در چهار دهه بعد از انقلاب با پديده ايران‌ستيزي و ايران‌هراسي و تبليغات به شدت منفي عليه خود در سطح بخش عمده‌اي از افكار عمومي جهان مواجه بوده، به گونه‌اي كه ذهنيت‌ها كامل متفاوت است و بسياري از حقايق به اطلاع ديگران نمي‌رسد. در اين شرايط اعتماد‌سازي و كاهش نگرش منفي نسبت به ايران بايد جزء اولويت‌ها باشد و بخشي از ديپلماسي عمومي هم بر همين مبنا‌ست.
او اشاره مي‌كند: اينكه ايران بايد بتواند با ديگر كشورها بر سر موضوعاتي چون حقوق بشر مذاكره كند، بحث ديگري است اما بايد تلاش كرد كه نگرش‌هاي منفي را نسبت به ايران تغيير داد.
او با بيان اينكه در برخي موضوعات مي‌توان مذاكره كرد و مذاكراتي هم بوده، گفت: ايران و آمريكا در موضوعات خاص مذاكراتي داشته‌اند. مذاكراتي درباره موضوع افغانستان، موضوع عراق در بغداد، با اتحاديه اروپا درباره حقوق بشر و حتي همكاري‌هاي غيرمستقيم و بعضي اوقات مستقيم در مورد مقابله با تروريسم داشتيم. اين اتفاقات افتاده و دليلي ندارد كه به خاطر تصويب يك مصوبه توسط مجلس نمايندگان آمريكا، جمهوري‌اسلامي بخواهد درها را ببندد و بگويد با هيچ‌كسي صحبت نمي‌كنم.
او ادامه مي‌دهد: جامعه جهاني به هيچ نتيجه‌اي نرسيده كه ايران عهدشكني كرده و شرايط پيش‌آمده موجب شده است كه بيشتر آمريكا مورد پرسش اذهان قرار گيرد كه چرا بايد اقدامات خصمانه عليه ايراني را كه به تعهداتش عمل مي‌كند، دنبال كند. در اين شرايط به مصلحت نيست كه بگوييم ما در هيچ موضوع ديگري مذاكره نمي‌كنيم اما مذاكره ايران و آمريكا بر سر موضوعات ديگر، اولا جزء دستور كار نظام نيست و مقامات عالي‌رتبه نظام هم با اين موضوع موافقت ندارند، درعين‌حال فعلا ضرورتي هم ايجاد نمي‌كند كه ما در موضوعات حقوق بشر مذاكره‌اي كنيم. ايران همكاري و مذاكرات خود را با نهادهاي ذي‌ربط مانند شوراي حقوق بشر سازمان ملل، نهادهاي حقوق بشري و مبارزه با تروريسم هم دارد.
اين كارشناس مسائل آمريكا درباره تحريم‌هاي اخير آمريكا و نحوه واكنش ايران به آن مي‌گويد: اول بايد مشخص شود كه طرحي كه در مجلس نمايندگان آمريكا تصويب شد و احتمالا به قانون هم تبديل خواهد شد، نقض برجام هست يا نه؟
او معتقد است كه اين تحريم‌ها نقض برجام نيست. حداقل تجميع تحريم‌هاي پيشين غيرهستهاي عليه ايران در يك مصوبه جديد و اضافه‌كردن احتمالي افراد حقيقي و حقوقي در موضوع غيرهستهاي است. او ادامه مي‌دهد: اگر ما بپذيريم كه برجام يك توافق هسته‌اي براي برداشتن تحريم‌هاي هسته‌اي بود، تحريم‌هاي غيرهستهاي پابرجا بماند و حتي تشديد شود، نقض برجام نخواهد بود. اقدام اخير هم نه نقض نص برجام بلكه مي‌تواند نقض روح برجام باشد.
ابوالفتح درباره نحوه مقابله ايران با آمريكا مي‌گويد: اقدام متقابل ايران هم بايد در فضاي موضوعات غيربرجامي باشد. همان‌طور كه آمريكايي‌ها بازي غيربرجامي‌اي عليه ايران شروع كرده‌اند، ايران هم بايد پاسخي در فضاي غيربرجامي دهد.
*منبع: روزنامه وقايع اتفاقيه، 1396.5.5
**گروه اطلاع رساني**9370**1755** انتشار دهنده: پونه پورقاسمي
تاریخ انتشار: ۵ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۰:۰۵
تهران- ايرنا- روزنامه وقايع اتفاقيه در گفت وگو با كارشناسان نوشت: مجلس نمايندگان آمريكا پس از چند هفته بحث بر سر طرح تحريم‌هاي سه كشور ايران، روسيه و كره‌شمالي بالاخره تحريم‌هاي تازه‌اي عليه اين سه كشور تصويب كرد؛ اقدامي واكنش‌برانگيز كه به گفته برخي مي‌تواند ناقض برجام باشد.