بهار خشك در مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا ، تحلیل آماری دفتر مطالعات اقلیمی و اقلیم دریا و ساحل اداره كل هواشناسی مازندران نشان می دهد كه روند رو به رشد تبخیر آب بهار امسال در این استان چهار برابر بیشتر از میزان بارندگی بوده است.
بر اساس آمار این دفتر ، در حالی كه میانگین بارش استان در بهار امسال 92.7 میلی متر بود ، تبخیر آب بیشتر از چهار برابر آن یعنی 369.5 میلی متر ثبت شده است .
همچنین اختلاف بارش بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته 42.7 كاهش داشت و برای دوره آماری هم كاهش 16.6 درصدی را نشان می دهد.
همچنین میزان تبخیر آب در بهار سال جاری نسبت به بهار پارسال 8.9 درصد و نسبت به دوره آماری 9.6 درصد افزایش داشته است كه موید خشك شدن فصل بهار در این استان است .
میانگین دمای هوای استان هم در فصل بهار امسال 17.4 درجه سانتی گراد بود كه اگر چه نسبت به پارسال یك دهم درجه سانتی گراد كاهش دارد ولی نسبت به دوره آماری هفت دهم درجه سانتی گراد افزایش داشته است.
** بهار خشك
كارشناس ارشد مطالعات اقلیمی و اقلیم دریا و ساحل اداره كل هواشناسی مازندران در باره وضعیت بارندگی بهاری امسال مازندران و افزایش میزان تبخیر به خبرنگار ایرنا گفت : مقدار بارش در فصل بهار سال جاری نسبت به سال گذشته بین 20 تا 67 درصد و نسبت به دوره آماری بین 2 تا 39 درصد كاهش داشته است.
رحیم یوسفی زاده با بیان اینكه بیشترین كاهش بارش استان در فصل بهار در نواحی شرقی استان رخ داده، افزود: شرایط خشكسالی در فصل بهار مازندران بین نرمال تا خشكسالی متوسط است.
وی افزود : تحلیل آمارهای 6 ماهه استان حكایت از شرایط میان ترسالی ضعیف تا خشكسالی شدید دارد و آمارهای 12 ماهه ترسالی شدید تا خشكسالی شدید را نشان می دهد در حالی كه آمارهای 36 ماهه نشانگر شرایط بین ترسالی متوسط تا خشكسالی شدید است.
بر اساس تحلیل های كارشناسی هواشناسی، خشكسالی 1 تا 3 ماهه نشانگر خشكسالی هواشناسی، 3 تا 12 ماهه خشكسالی كشاورزی و 12 تا 24 ماهه هم نشانگر خشكسالی آب های سطحی است.
خشكسالی های با مدت دوره بیش از 36 ماه نشانگر خشكسالی های اندوخته و تجمیع یافته ای است كه در بستر طبیعت باقی مانده است. به عبارتی شاخص های بلندمدت می توانند بیانگر انعكاس كلی از شرایط ذخیره آبی مناطق تحت تاثیر باشند.
**حركت گازانبری خشكسالی
یوسفی زاده توضیح داد : براساس شاخص 12 ماهه منتهی به خرداد ماه امسال ، در مجموع حدود 71.8 درصد از مساحت مازندران با شدت های مختلف خشكسالی مواجه بوده است به نحوی كه 53.3 درصد استان خشكسالی خفیف ، 15.2 درصد خشكسالی متوسط و 3.3 درصد هم خشكسالی شدید را تجربه كرده است .
وی افزود : همچنین در این مدت 21.5 درصد استان با شرایط نرمال، چهار درصد با ترسالی ضعیف ، 2.3 درصد با ترسالی متوسط و چهار دهم درصد با ترسالی شدید رو به رو بوده است.
كارشناس ارشد مطالعات اقلیمی و اقلیم دریا و ساحل اداره كل هواشناسی مازندران روند خشكسالی استان در سه دهه اخیر یعنی از سال 1365 تا 1394 را هم مورد تحلیل قرار داد و گفت : بر اساس داده های مركز ملی خشكسالی و با توجه به نمودار و نقشه های تهیه شده ، فراوانی و شدت وقوع خشكسالی در استان مازندران رو به افزایش است.
وی اظهار داشت : تحلیل‏ها نشان می دهد طی 10 سال اخیر نسبت به دوره‏های آماری 30 سال گذشته ، شدت و فراوانی خشكسالی افزایش پیدا كرده است ، به طوری كه طی یك دوره 30 ساله ، 13 سال آن با انواع خشكسالی ، 9 سال با شرایط نرمال و تنها 8 سال با شرایط ترسالی مواجه بوده است.
یوسفی زاده گفت : استان مازندران در 10 سال اخیر ، هفت بار انواع خشكسالی ، یك سال تر سالی و 2 سال وضعیت نرمال را تجربه كرده است و طی دوره اخیر تعداد دوره های نرمال رو به كاهش بوده است.
** مدیریت آب ، ضروری ولی ناپیدا
به گزارش ایرنا ، خشكسالی ، یك رویداد و یا واقعه اقلیمی است كه خصوصیات آن بستگی به مدت ، استمرار ، شدت و وسعت منطقه تحت تاثیر و تسلط آن دارد كه می تواند كوتاه و كمتر زیانبخش یا طویل المدت و كشنده باشد.
بدون شك ، خشكسالی یكی از بدترین دشمنان طبیعی زیست انسانی به شمار می آید كه به اعتقاد كارشناسنان ؛ آغاز آن غافلگیركننده ، پیشرفت آن موذیانه و اثرات آن می تواند بسیار مخرب باشد و به همین علت هم زلزله خاموش لقب گرفته است.
كارشناسان ، خشكسالی را به خشكسالی هواشناسی ، كشاورزی، هیدرولوژیكی (ذخیره آبهای سطحی و زیرزمینی)و خشكسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم بندی می كنند.
بسیاری معتقدند استان مازندران با تجربه كردن خشكسالی هواشناسی ، وارد خشكسالی كشاورزی شده و بزودی شاهد خشكسالی هیدرولوژیكی خواهد شد.
مازندران از مناطق پربارش ایران است و پراكندگی بارندگی آن در فصول مختلف سال اگر با برنامه ریزی و مدیریت آب همراه شود ، می تواند از روند فزاینده تبخیر و خشكسالی جلوگیری كند.
بر اساس آمارهای رسمی ، توان بالقوه آب مازندران در حد 6 میلیارد و ‎ 600میلیون مترمكعب است كه از این مقدار چهار میلیارد و ‎ 900میلیون مترمكعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است.
به طور میانگین سالانه حدود یك میلیارد و ‎ 550میلیون مترمكعب آب در بخش آب های سطحی و یك میلیارد و ‎ 350میلیون مترمكعب در بخش آب زیرزمینی بهره برداری می شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می ریزد.
تاكنون 2 سد بزرگ شهید رجایی و البرز و هشت سد كوچك با ظرفیت 324 میلیون مترمكعب و 800 قطعه آببندان با ظرفیت 350 میلیون متر مكعب در مازندران ایجاد شد كه مهار آب های سطحی توسط سد ها كمتر از 11 درصد است.
با وجود اهمیت آب در فعالیت های كشاورزی ، به دلیل عدم مهار و كنترل این منبع و نیز یكپارچه نشدن این اراضی ، بخش مهمی از اراضی كشاورزی مازندران در پاییز و زمستان در وضعیت غرقاب است.
استان مازندران با داشتن 460 هزار هكتار زمین های زراعی و باغی سالانه 72 نوع محصول كشاورزی را تولید می كند كه با تولید بیش از 950 هزار تن برنج سفید ، 2 میلیون و 500 هزار تن مركبات و 80 هزار تن آبزیان رتبه نخست كشور را دارد.
خبرنگار : سید رضا هاشمی كروئی ** انتشار دهنده: حسن فلاحتی
6990/1654