پُركردن چاه هاي غيرمجازدر فارس و دغدغه بودن يا نبودن پول

همكاري قضايي و انتظامي ، مشاركت كشاورزان و بهره برداران و همراهي مسئولان سياسي از ديگر مولفه هاي موثر براي موفقيت و اجراي اين طرح حياتي در فارس است.
طرحي كه با اجراي آن گورستان ادوات كشاورزي ، تراكتورها ، تريلرها ، پيكورها ، كمپروسورها وموريانه هاي عصر تكنولوژي كه زمين را سوراخ سوراخ مي كردند جمع آوري شد و چاهايي كه آب را از دل ژرفاي 500 متري زمين مي مكيدند و سالها عامل آسيب ديدن ميراث آبهاي ماندگار در دل زمين بودند پُر كرد.
چاه هاي غير مجاز كه با موريانه هاي عصر تكنولوژي حفر مي شد سالها در گوشت و پوست و استخوان اين استان رسوخ كرده و جان مايه حيات را در سرزمين فارس مكيده است . حفاري ها در دل شب و پشت پرده تاريك شب آبهاي زير زميني را به يغما مي بردند، موريانه ها شب تا صبح يك چاه را حفر مي كردند و در مقابل سي ، چهل ميليون تومان عايدي يك شب ميراث آبهاي گرانبهاي اين سرزمين را در قالب يك چاه غير مجاز مي فروختند.
برخي از اين چاه ها درعمق پنج متري زمين درمنطقه كامفيروز شهرستان مرودشت به آب مي رسيدند و بعضي نيز در جهرم يا داراب در ژرفاي 500 متر هم به آب نمي رسند و باز بيشتر و بيشتر ژرفا مي گرفتند تا جان مايه دشت هاي فارس را بمكند و بيرون بكشند.
حفر چاه هاي غير مجاز در برخي از سالها در فارس چنان شدت گرفت كه اين استان بهشت حفاران ناميده شد، فارس سرزمين بهشت حفاران بوده است و 20 درصد از حفاري هاي كشور دراين بهشت حفاران رخ مي داد.
در همه اين سالها حفاران چاههاي غير مجاز شيوه ها و شگردهاي خاصي بكار مي بردند ، آنها ادواتي را پشت تراكتورها نصب مي كردند ، ادواتي كه با برق كار مي كند، ادواتي كه پشت خودروهاي وانت نصب مي شود، دستگاه هاي حفار كه چهره در زير پوست پمپ هاي مكنده مخفي مي كردند ، آنها ابتكارات و ابداعاتي هم انجام مي دادند تا آب را از دل زمين بمكند و به تاراج ببرند ، در همه اين سالها طرح تعادل بخشي منابع آب مقابل حفاران و چاههاي غير مجاز و موريانه هاي عصر تكنولوژي ايستاد و قد علم كرد تا از منابع آبي به تاراج رفته اين استان حفاظت كند.
حفاران غير مجاز براي فرار از دست قانون و براي مخفي شدن از چشم كساني كه در كمين به گير انداختن آنان بودند معمولا شبها به دل دشت هاي فارس مي زدند ، عمده كار آنها شبها و در دل تاريكي شب انجام مي شد آنها شب تا صبح با مته ها و كمپروسورهاي پر قدرت به دل زمين مي كوبيدند و آن را سوراخ مي كردند ، گاه مي توانستند آبي ولو اندك از زمين بجوشانند و گاه مته آنان به سنگ مي خورد.
حفاران آنقدرها عايدي داشتند كه قيد تراكتورها و همه ادوات را بزنند و با سر رسيدن ماموران قانون همه چيز را جا بگذارند و فرار كنند .برخي از اين ادوات حفاري ماه ها در گورستان جمع آوري ادوات غير مجاز مانده است و در حال پوسيدن است و برخي نيز با سماجت و پافشاري كشاورزان و حفاران و تحت فشار قرار دادن قانون دوباره آزاد شدند و دوباره به چرخه حفاري باز گشتند.
با همه موانعي كه سر راه اجراي طرح تعادل بخشي منابع آب و پر كردن چاه هاي غير مجاز وجود داشت اين طرح در سال هاي گذشته اجرا شد و به مقطع كنوني رسيد، از جمله اين موانع استفاده ابزاري از قانوني است كه به سازمان آب اجازه داده براي چاه هاي قبل از سال 1385 مجوز صادر كند اكنون همه كساني كه چاه غير مجاز دارند مدعي هستند كه چاه آنان قبل از اين تاريخ حفر شده است ولازم است قانون دراين زمينه نيز بازنگري شود.
در عين حال نهضت پركردن چاه هاي غير مجاز در فارس شكل گرفت،طرح تعادل بخشي تا حدودي جلو تجاوز به حريم رودخانه ها براي توسعه باغ ها و كشت شلتوك را گرفت، باغ هايي بيست ساله و پانزده ساله به نيشتر لودرها با اجراي اين طرح ريشه كن شدند، از درخت هايي كه بستر رودخانه قره آغاج را تسخير كرده بودند از بيخ و بن كنده شدند تا اميدي به احياي سفره هاي آب زير زميني در فارس جان گيرد ، جوانه زند و رشد كند.
پركردن چاههاي غيرمجاز در استان فارس به مرحله اي رسيد كه تعطيل بردار نبود،حتي در ماه مبارك رمضان هم اين رويكرد تداوم داشت و چاه هاي غير مجاز بسياري از مناطق پر شد و بسياري از چاه ها نيز در نوبت قرار گرفتند كه امروز و فردا ماموران با حكم قضايي از راه برسند و براي پر كردن آن اقدام كنند.
همكاري دستگاه قضايي و انتظامي براي پر كردن چاه ها و همراهي فرمانداران و بخشداران براي پر كردن چاه هاي غير مجاز تداوم داشت، بسياري از افرادي كه سالها از اين راه امرار معاش كرده اند ، سالها از اين راه معيشت خود را گذرانده اند هر چند راه آنان اشتباه است و به تباهي آينده فرزندان خودشان و سرزمين خودشان مي انجاميد و در برابر پر كردن مجراي امرار معاششان مقاومت مي كردند، توجيه شدند و آنها نيز پذيرفتند كه راهي به جز گردن نهادن به قانون نخواهند داشت و دريافتند كه استفاده از چاه غير مجاز و برداشت بي رويه از آبهاي زيرزميني قطعا به هلاكت زمين و هلاكت همه داشته هاي آب مي انجامد.
70 هزار چاه مجاز و 22 هزار چاه غيرمجاز در استان فارس وجود داشت ، در سالهاي گذشته بسياري از چاههاي غير مجاز پر شدند، اين روند اگر تداوم يابد و اگر دچار افت و خيز نشود و اگر حمايت هاي ملي را به همراه داشته باشد و خواست همگاني براي تداوم آن شكل گيرد مي تواند اميد براي احياي دشت هاي خشكيده فارس را دوباره زنده كند.
مدير گروه نظارت و بازرسي منابع آب شركت آب منطقه اي فارس، تداوم اجراي اين طرح را در گرو تامين اعتبار و تخصيص بودجه مي داند و با بيان اينكه امسال تا كنون ريالي به اين طرح اختصاص نيافته است اظهار داشت: برنامه امسال براي پر كردن چاه هاي غير مجاز دراستان فارس براي 2 هزار و 250 چاه در نظر گرفته شده است در حالي كه با گذشت حدود پنج ماه از سال فقط 217 حلقه چاه پر شده است ، عدم تخصيص بودجه يكي از عوامل كند شدن روند اجراي اين طرح است .
اميد رشيدي چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اضافه كرد: سال گذشته 2 هزار و 948 حلقه چاه غير مجاز دراستان فارس پر شد كه از اين محل 236 ميليون متر مكعب در تامين آب صرفه جويي شده است ، طي 10 سال اجراي اين طرح نيز 12هزار و 420 جلقه چاه پر شده است.
مدير گروه نظارت و بازرسي منابع آب شركت آب منطقه اي فارس ادامه داد: اگر برنامه امسال براي پر كردن چاه هاي غير مجاز به درستي و بطور كامل اجرا شود 205 ميليون متر مكعب در برداشت آب از منابع زير زميني صرفه جويي شده است.
رشيدي با بيان اينكه بزرگترين مانع دراجراي اين طرح در حال حاضر عدم تخصيص اعتبار است گفت : طرح تعادل بخشي منابع آب در قالب 14 پروژه اجرا مي شود كه يك پروژه آن پر كردن چاه هاي غير مجاز است ، اين پروژه نياز به تخصيص اعتبار دارد، سال گذشته 375 ميليارد ريال براي اين طرح در نظر گرفتند كه فقط 15 درصد آن اختصاص يافت ، همه اين 15 درصد صرف پرداخت بدهي به پيمانكاران شد و امسال تا كنون حتي يك ريال به اين طرح اختصاص نيافته است.
وي با بيان اينكه مجريان طرح همچنان به برخي از پيمانكاران بدهكارند و نياز است تا با تامين بودجه مناسب به طرح پركردن چاه ها شتاب بيشتري داد گفت : در صورت تخصيص اعتبار براي كل شهرستان هاي استان فارس پر كردن چاه هاي غير مجاز اجرايي مي شود ، شهرستان هاي مرودشت ، داراب و اقليد بيشترين چاه ها را داشته اند كه در سالهاي گذشته پر شده است اما همچنان مناطقي وجود دارد كه چاه هاي غير مجاز در آن فعال است .
مدير گروه نظارت و بازرسي منابع آب شركت آب منطقه اي فارس اضافه كرد : ما در برخي از شهرستان ها از جمله شهرستان جهرم كه شمار چاه هاي غير مجاز آن هم كم نيست با برخي فشارهاي سياسي هم مواجه هستيم ، لازم است مسئولان شهرستان و تصميم گيران اجرايي و سياسي در استان فارس به طور هماهنگ و با نگاهي همه جانبه به اين موضوع بنگرند و براي اجراي طرح همكاري كنند ، فشار سياسي براي جلوگيري از پر كردن چاه هاي غير مجاز به زيان استان و به زيان مردم همان مناطق است.
رشيدي با تقدير از همكاري قضايي و انتظامي در اجراي اين طرح گفت:دربرخي از شهرستان ها از جمله كازرون و قير و كارزين مسئولان قضايي شخصا بر اجراي طرح نظارت داشتند و در محل اجراي طرح حضور مي يافتند ، اين اقدامات موجب دلگرمي و ايجاد انگيزه براي مجريان طرح پر كردن چاه هاي غير مجاز است.
درهرحال تداوم اجراي اين طرح و پر كردن چاه ها نياز به حمايت هاي همه جانبه دارد ، حمايت هايي از اختصاص بودجه و تامين اعتبار تا پشتيباني سياسي و قضايي و انتظامي.
اگر قانون جايگزين چانه زني در برداشت بي رويه آب در دشت هاي فارس و فشارهاي سياسي شود و روزي قانون پشت مديران دلسوز و خدوم درآيد و آنها را تنها نگذارد، ‌طرح پركردن چاه هاي غير مجاز با قدرت تداوم خواهد يافت.
گزارش : نيكنام خشنودي ** انتشاردهنده:‌غلامرضا مالك زاده
6113 /1876