حجاب، الزام يا اختيار

اكنون با گذشت حدود چهار دهه از عمر انقلاب اسلامي، هنوز نحوه عمل در خصوص اين موضوع فرهنگي و اجتماعي چهارچوب و قالب ثابتي نيافته و صاحبنظران در مورد نوع مواجهه با مقوله حجاب و عفاف و الزامي يا اختياري بودن آن نظراتي مختلف و گاه ضد و نقيض دارند.
يك استاد درس خارج حوزه علميه خراسان در اين خصوص مي گويد: حجاب و عفاف متلازم يكديگرند نه اينكه يكي در مقابل ديگري باشد كه در مقام ترجيح مقايسه شوند و موضوع اخلاق و ادب نيز امر جداگانه اي است كه ربطي به بدحجابي ندارد بلكه عفت زن كه يكي از بهترين صفات و اخلاق است، برخاسته از حياي او است كه متاسفانه بي حجابي يا بدحجابي عامل زدوده شدن يا كم شدن حيا است.
آيت الله مصطفي اشرفي شاهرودي با بيان اينكه بسياري از دانشمندان متفكر و حقيقت جو دريافته اند كه كامل ترين و سازنده ترين قانون، قانوني است كه خالق جهانِ منظم و دقيق هستي با تمام شرائط اقليمي و تحولات فصلي و سنواتي ايجاد كرده است، افزود: خدايي كه انسان را با جسم كالبدي و روح ملكوتي با رفع نيازهاي هر يك از آن 2 آفريده، يقينا سعادت و خوشبختي مخلوق خود را مي خواهد.
وي اظهار كرد: خدايي كه عفاف را بر زنان واجب كرده، حجاب را براي مصونيّت آنان و بالا بردن عفت آنان و حفظ از خطرات هوسبازان و تامين خانواده مطلوب لازم شمرده است؛ آيات كريمه قرآن و آموزه هاي رسول گرامي اسلام(ص) و اوصياي برحقش در حدي است كه براي هيچ مسلماني جاي شك و ترديد در اين خصوص باقي نمي ماند.
وي افزود: اجراي هر قانوني در جامعه نياز به برخورد با متخلفان دارد زيرا قانوني كه كه ضامن اجرا نداشته باشد، وجود و عدمش برابر است، بنابراين اگر قانون بر اساس عقل و انديشه صحيح و كامل تدوين شده باشد و مصلحت نوع افراد جامعه مورد نظر قرار گيرد، حتما بايد جلو متخلف را گرفت تا به قول قرآن مجيد اشاعه فحشا و خلاف در جامعه رخ ندهد.
استاد درس خارج حوزه علميه خراسان ادامه داد: يكي از اشتباهات در سخنان بعضي افراد اين است كه تنها بايد كار فرهنگي كرد، كار فرهنگي لازم است ولي اكتفاي به كار فرهنگي طفره رفتن از اجراي قانون است بنا براين از مجازات متخلف، همانند تخلف از قانون نبايد غفلت شود.

* از مباني شرعي، حجاب با شدت امروزي دريافت نمي شود
يك استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر ديني اما عقيده دارد: از مباني ديني و شرعي نمي توان حجابي را كه اكنون با شدت و غلظت در جامعه ترويج مي شود استنباط كرد؛ بدان صورت كه منكر حجاب، منكر ضروري دين شمرده شود.
حجت الاسلام علي شفيعي با بيان اينكه در موضوع حجاب و عفاف بايد به موارد قانوني يا شرعي توجه كنيم، افزود: هر موضوعي تبديل به قانون شود هر چند آن قانون اشتباه باشد بايد محترم شمرده شود و تغيير قانون اشتباه را نيز از راههاي خود تعقيب كرد زيرا بي قانوني يا نگاه فراقانوني به هرج و مرج يا استبداد مي انجامد.
وي اظهار كرد: چند احتمال وجود دارد كه حجاب زنها را به عفت برساند اما لزومي ندارد كه هر كس با حجاب است به عفت برسد به عبارتي بين حجاب و عفاف به اشتباه يكسان پنداري وجود دارد در حالي كه لزوما حجاب به عفت منجر نمي شود و بر عكس اين موضوع نيز صادق است.
اين پژوهشگر ديني ادامه داد: آنچه در شرع مقدس اسلام به آن توصيه شده، پوشش است و دليلي وجود ندارد كه اگر كسي به اين هنجار فقهي ديني ملتزم نشود از زمره دينداران يا شيعيان خارج شود.
حجت الاسلام شفيعي گفت: هر مقدار كه حكومتها در قالب هاي ديني كمتر دخالت كنند به نفع دين و حكومت است و ذات و ماهيت امور ديني نابتر و خالص تر باقي مي ماند؛ قالب هاي ديني براي اين ابلاغ شده است كه درون و باطن افراد را بيش از ظاهر و بيرون درست كند.
وي افزود: اگر فلسفه تشريع حجاب براي رسيدن به عفت باشد قطعا حجاب انتخابي به اين اثر خواهد رسيد و اگر حجاب بر اثر اجبار محيط، فرهنگ يا حكومت باشد به عفت منجر نمي شود.
وي تاكيد كرد: از گزاره هاي ديني، اجبار در حجاب فهم نمي شود و آيات قرآن نيز ابهام دارد كه آيا توصيه بايد عمومي باشد يا بخش خاصي از زنان را خطاب قرار داده است؛ آيه سوره نسا در خصوص حجاب و نيز ادبيات و شان نزول آن نكاتي دارد كه داراي ابهام است و آنچه در روايات نيز دريافت مي شود تنها توصيه و وعده و وعيدهايي در خصوص حجاب است نه بيش از آن.

*حجاب يك مقوله اجتماعي است
دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر خراسان رضوي نيز گفت: احكام الهي 2 جنبه اجتماعي و فردي دارند كه حجاب از جمله مقولات اجتماعي آن است.
سيدعبدالله ارجائي افزود: حجاب يك موضوع اجتماعي است و نه مقوله اي فردي، اجتماعي بودن حجاب نياز به اثبات ندارد اگر امري فردي باشد انسان بايد در زمان تنهايي نيز حجاب بگيرد در حالي كه هيچكس در تنهايي چادر و روسري بر سر نمي كند.
وي ادامه داد: ذات حكم حجاب اجتماعي است لذا بايد در قالب اجتماعي آنرا نگاه كنيم مانند قوانين راهنمايي و رانندگي و آلودگي هوا كسي نمي تواند مدعي شود كه چون فلان قانون راهنمايي را قبول ندارد پس اجرا نمي كند.
وي اظهار كرد: عفاف دامنه وسيعي را شامل مي شود كه حجاب هم جزئي از آن است و عدم رعايت حجاب فردي به اجتماع آسيب مي رساند.
دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر خراسان رضوي با بيان اينكه براي سنجش وضع حجاب به شاخص و مبنا نياز داريم، اظهار كرد: پژوهش خاصي از سوي مسئولان يا دستگاههاي متولي فرهنگي در خصوص وضع حجاب انجام نشده است.
ارجائي گفت: نتيجه گيري در خصوص بهتر يا بدتر شدن حجاب بانوان بستگي به مبناي مقايسه دارد يعني اگر مبنا را وضع حجاب قبل از انقلاب بگيريم و با 40 سال دوران انقلاب مقايسه كنيم يك نتيجه اي به دست مي آيد و اگر وضع حجاب شرعي و ديني را مبنا قرار دهيم و با پوشش ظاهري زنان و مردان در شرايط كنوني مقايسه كنيم نتيجه اي ديگر حاصل مي شود.

*در خصوص حجاب با اجبار نمي توان كاري انجام داد
يك پژوهشگر حوزه علميه نيز گفت: بايد عرف را در نظر گرفت، بايد اين مبحث در فضايي معقول، منطقي و بدون هر گونه تعصب مورد بررسي قرار گيرد. زماني رضاخان كشف حجاب كرد و با همه فشارها نتوانست كاري از پيش ببرد و اكنون نيز با اجبار نمي توان كاري را انجام داد.
حجت الاسلام علي اكبر عليزاده ادامه داد: موضوع حجاب اعتباري و عرفي و به تناسب زمان و مكان است، مسائلي مانند نماز، روزه، حجاب و ديگر فروعات دين در قالب نهاد و سازمان نمي گنجد و نه تنها كمكي نمي كند بلكه خود به مانعي بدل مي شود و بايد روحانيت، علما و انديشمندان با در نظر گرفتن همه جوانب به اين موضوع ورود پيدا كنند.
وي اظهار كرد: سياستگذاري و شرايط فعاليت در يك مجموعه اگر بر اساس اجبار باشد دورويي و نفاق حاكم مي شود و اشخاص رفتار دوگانه اي را در پيش مي گيرند كه نمونه آن پوشش يكي از مجريان تلويزيون است كه اخيرا عكس هاي او در خارج از كشور در فضاي مجازي منتشر شد.
وي گفت: بعد از چهار دهه تجربه در كشور همراه با انواع تجربه هاي كشورهاي جهان و منطقه ضرورت دارد حجاب و پوشش در يك فضاي جدي آسيب شناسي شود و يكي از جاهاي مناسب براي بحث در اين خصوص شوراي فرهنگ عمومي است كه از همه نهادها، سازمان ها و دستگاه هاي دخيل در آنجا عضويت دارند.
حجت الاسلام عليزاده افزود: از قرآن و روايات نوع پوشش خاصي نمي توان درآورد. پوششي كه در اين زمانه نيز وجود دارد برداشتي سليقه اي است كه به صورت نهادينه درآمده و به نماد تبديل شده است.
اين صاحبنظر حوزوي گفت: بايد توجه كرد كه پوشش هاي خاص مربوط به مكان هاي خاص است مانند پوشش نظاميان يا مهمانداران هواپيما و نظام اجتماعي ايراني، شرقي و اسلامي حرمت، حريم، نجابت و وقار خاصي دارد و نمي توان براي آن يك پوشش خاص ترسيم كرد.
كانال تلگرام ايرنا خراسان رضوي به نشاني telegram.me/irnamashhad براي دسترسي و دريافت سريع و فوري به اخبار منتخب در همه حوزه هاي خبري و تصويري فعال است.
7507/5132
خبرنگار: مصطفي نخعي ** انتشار دهنده: علي اصغر ايزدي