چرا مساله حوادث رانندگي در ايران رفع نمي شود؟ علي حبيبي*

در اين حالت اگر ما سه مساله جاده، خودرو و انسان را در تصادفات رانندگي دخيل بدانيم، طبق آمار خطاي انساني بيشترين سهم را در بروز تصادفات رانندگي به خود اختصاص مي دهد.
هر چند دو مساله نخست يعني جاده و خودرو مي تواند در حوادث رانندگي نقش داشته باشد اما مثل عامل انساني در تصادفات نقش ندارد.
برابر يك آمار موثق، 70 تا 90 درصد علت مرگ ها و آسيب هاي تصادفات ناشي از خطاي انساني است، بي توجهي به جلو، صحبت كردن با موبايل، غذا خوردن و شوخي كردن هنگام رانندگي، سرعت بالا، انحراف به چپ از جمله مهمترين اين عوامل است.
يعني اگر موارد بالا را رعايت كنيم تا ميزان 90 درصد تلفات رانندگي كاهش خواهد يافت. بنابر اين، اين آمار و دلايل وقوع حوادث در ايران نشان مي دهد كه وضعيت رانندگي ما چندان مساعد نيست هر چند همواره در آموزش هاي رانندگي همه اين موارد ذكر مي شود.
به نظر مي رسد تفاوت چنداني در آموزش رانندگي ايران و ساير كشورها از جمله كشورهاي پيشرفته وجود ندارد زيرا اغلب اصول آموزش رانندگي ما برگرفته از قوانين و مقررات بين المللي راهنمايي و رانندگي است.
براي كاهش حوادث رانندگي در كشور، در كنار آموزش رانندگي به يك فرهنگ رانندگي نيازمنديم. به بيان ساده تر همه آموزش هاي رانندگي در كلاس هاي رانندگي ارائه مي شود اما در جاده ها شيوه ديگري اجرا مي شود و اين مساله نشان مي دهد كه هنوز فرهنگ رانندگي در درون افراد نهادينه نشده و اين مساله اصلي رانندگي در ايران است.
يك مثال ساده؛ كشورهاي پيشرفته بيشتر از ايران، وسيله نقليه دارند اما كمتر با حوادث رانندگي مواجه هستند زيرا به دلايلي كه در بالا گفته شده مثل بي توجهي به جلو، صحبت كردن با موبايل، غذا خوردن و شوخي كردن هنگام رانندگي، سرعت بالا، انحراف به چپ و.. در آنان كمتر ديده مي شود.
جاده ها و خودروها شايد فقط 10 درصد عامل تصادف رانندگي محسوب شوند كه اگر كمي در رانندگي در اين مناطق نيز دقت كنيم اين آمار پايين خواهد آمد بنابر اين اگر به همه مسايل انساني و جاده ها در بروز حوادث رانندگي توجه كنيم آمار تلفات رانندگي حداقل 90 درصد كاهش خواهد يافت.
رانندگي درست و رعايت فرهنگ رانندگي اين مزيت ها را براي ما دارد:
1-اگر عامل انساني، جاده ها و خودرو در كشور رفع شود آنگاه هر نيم ساعت شاهد مرگ يك نفر در حوادث رانندگي نخواهيم بود.
2-ديگر هر سال هفت درصد توليد ناخالص ملي صرف عوارض حوادث ترافيكي نمي شود يعني معادل 32 ميليارد دلار بر اثر اين حوادث از بين نمي رود.
3-اگر مقررات راهنمايي و رانندگي را رعايت كنيم ديگر از نظر حوادث رانندگي كشور هشتم دنيا نخواهيم بود. در حال حاضر فقط شش كشور آفريقايي و يك كشور آسيايي از ايران در خصوص حوادث رانندگي وضعيت بدتري دارند و اين اصلا وضعيت خوبي نيست.
اما در سال هاي اخير يك جاي اميدواري حاصل شده به طوري كه اين سال ها تعداد مرگ هاي ناشي از تصادفات قدري كاهش يافته و از حدود 27 هزار و 852 نفر در سال 1384 به 15 هزار و 932 نفر در سال 95 كاهش يافته است و در اين مدت حوادث ترافيكي از عامل دوم مرگ ايرانيان به عامل سوم نزول كرده است و اين نشان مي دهد كه ما مي توانيم با رعايت برخي مقررات و قوانين رانندگي اين تلفات را كاهش دهيم.
براي كاهش حوادث راهنمايي و رانندگي فقط پليس و دستگاه هاي حمل و نقل و راهنمايي و رانندگي مسئول نيستند بلكه ساير دستگاه ها ازجمله مدارس و دانشگاه هاي و مراكز آموزشي در اين زمينه نقش موثري دارند.
كاهش اين حوادث همانطور كه گفته شد نيازمند يك فرهنگسازي است كه اين آموزش و فرهنگسازي از دل آموزش هاي مدارس و دانشگاه و ساير مراكز آموزشي بيرون مي آيد.
هر چند طرح هايي مثل هميار پليس و دانش آموزان پليس در سال هاي گذشته در مدارس به اجرا در آمده اما كافي نيست. مدارس بايد به طور جدي گنجاندن مباحث تاثيرگذار درسي را در كتاب هاي پايه ها و دوره هاي مختلف تحصيلي در خصوص شيوه درست رانندگي و راهنمايي و رانندگي مد نظر قرار دهند.
ايجاد كارگاه هاي آموزشي در باره راهنمايي و رانندگي و دعوت از كارشناسان پليس و راهنمايي و رانندگي به مدارس از جمله راه هاي آموزش به نسل آينده در اين خصوص است.
آموزش و اشاعه فرهنگ صحيح رانندگي، بهره برداري صحيح از فناوري هاي مدرن و آموزش مردم درباره روش صحيح استفاده از خودرو، موبايل و ... و اصلاح قوانين به منظور افزايش بازدارندگي از جمله موضوعاتي است كه بايد به آن توجه كرد.
اگر همچنان بطور جدي به اين موارد و مباحثات توجه نكنيم همچنان شاهد آمار بالاي تلفات رانندگي و افزايش مصيبت ها به خانواده و تحميل خسارات فراوان به سيستم درماني كشور و بيت المال خواهيم بود.

**دبير اجتماعي ايرنا
انتشاردهنده:علي خورسندي