نبرد درختان بلوط با معدن در قلب جنگل بانه

به گزارش خبرنگار ایرنا، استخراج معادن یكی از فعالیت هایی است كه بشر در راستای رفع نیازهای خود مجبور به انجام آن است اما بسیاری از فعالان زیست محیطی تاكید دارند در این كار باید توجه به زیست بوم در اولویت باشد.
استخراج معادن آسیب های زیست محیطی زیادی به همراه دارد و گاهی از استخراج به سبب ایجاد آلودگی های زیست محیطی و آبی جلوگیری می شود.
انجام عملیات اكتشافی در محدوده میان 2 روستای شوی و ساوان در شهرستان بانه برای ایجاد معدن سرب و روی موجب نگرانی برخی فعالان محیط زیستی در این شهرستان شده است.
پهنه این معدن 370 هكتار است كه به گفته فعالان زیست محیطی شهرستان بانه، استخراج از آن می تواند بخش زیادی از جنگل ها و منابع طبیعی منطقه را از بین ببرد.
انجمن مردمی پاژین بانه در راستای نگرانی های ایجاد شده اقدام به راه اندازی كمپینی با عنوان 'جنگل ها طلای سبز هستند با سرب و روی عوض شان نكنیم' كرده است.
این كمپین كه با هدف جلوگیری از ادامه فعالیت این معدن راه اندازی شده در مدت 2 روزی كه مجوز جمع آوری امضا در اماكن عمومی را داشت توانست بیش از 2 هزار امضا جمع كند.
در بخشی از بیانیه این كمپین در خصوص معدن منطقه شوی و ساوان آمده است: متاسفانه مطلع شدیم كه شخص بهره بردار این معدن با دور زدن قانون و بدون توجه به قوانین مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی با وجود اعلام مخالفت رسمی انجمن پاژین و مردم طبیعت دوست منطقه با این موضوع، كار حفاری و اكتشاف در این معدن را از سر گرفته است.
در این بیانیه با اشاره به اینكه صاحب مجوز با استفاده از عدم اطلاع كافی برخی از مسئولان اقدام به اخذ مجوز مشروط معدن 'سرب و روی' در منطقه كرده، آمده است بر اساس اطلاعات واصله، بهره برداری از این معدن فاقد توجیه زیست محیطی است و به نظر می رسد بدون نظر كارشناسی اقدام به حفاری كرده اند و بر اساس هر گونه نگرش و الگوی توسعه منطقه ای اعطای مجوز ایشان و فعالیت معدن در این ناحیه، منطقی به نظر نمی رسد.
در بخش دیگری از این بیانیه به وجود پوشش گیاهی انبوه درختان جنگلی با قدمت زیاد و پوشش عظیم گیاهی از یك طرف و از طرفی دیگر تفریحی بودن منطقه مورد نظر كه یكی از تفرجگاه های مردم شهرستان و حتی شهرهای همجوار در ایام هفته است، اشاره شده كه این موضوع ها فعالیت معدن در منطقه را منتفی می كند.
در بیانیه منتسب به این كمپین آمده است: اجرای طرح های كارشناسی نشده و فاقد توجیه زیست محیطی در این منطقه مسبوق به سابقه است و می توان گفت كه در مجموع خسارت وارده بیشتر از منافع و توسعه آن ارزیابی می شود لذا خواستار اجرایی شدن مواردی زیر هستیم.
قرار گرفتن آمار به روز و واقعی میزان خسارت وارده این معدن به منظور شفافیت و اطلاع عموم مردم، اطلاعیه رسمی و عمومی شرایط و نحوه اجرای معدن، تشكیل تیم متشكل از كارشناسان و متخصصین مستقل زیست محیطی برای اظهار نظر و توجیه زیست محیطی آن و اعلام الگوی ارزیابی علمی این ناحیه مبنی بر فعالیت معدن و توجیه منطقی آن توسط مسئولان منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست از جمله این موارد است.
یكی از سرمایه گذاران معدن سرب و روی روستای شوی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: كارها و اقدامات انجام شده كاملا قانونی است اما افرادی با كار ما مخالفت می كنند و اجاره نمی دهند كار اكتشاف و استخراج انجام دهیم.
علی علی پور افزود: با توجه به شرایطی كه سرمایه گذار این معدن داشته و از سال 81 در این معدن سرمایه گذاری كرده است ضروری دانستیم كه با وی همكاری كنیم تا ما هم سهمی در اشتغالزایی جوانان منطقه داشته باشیم.
وی تاكید كرد: حدود 2 ماه قبل به عنوان سرمایه گذار با سرمایه گذار اصلی این طرح قرارداد منعقد كردیم كه به صورت مشاركتی به استخراج از این معدن بپردازیم.
علی پور با بیان اینكه منابع طبیعی در ابتدا مجوز تخریب 399 درخت را برای ما صادر كرد، یادآور شد: نامه های مبنی بر عدم موافقت منابع طبیعی وجود داشت كه از طریق دادسرا پیگیر شدیم و در دفترخانه تعهد دادیم كه هر نوع خسارت و تخریبی در این منطقه ایجاد شود طبق قانون خسارت وارده را جبران كنیم.
وی هدف خود را از فعالیت این معدن ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای جوانان شهرستان بانه اعلام كرد و گفت: برای اكتشاف دستگاه ژئوفیزیك در محل راه اندازی شد و جاده دسترسی به محل نیز در دست اجرا است.
این سرمایه گذار با بیان اینكه بیش از 80 درصد بانه جنگل و منابع طبیعی است، اضافه كرد: در جاهای دیگر شهر بانه سرمایه گذارانی در حال استخراج معدن هستند اما تاكنون كسی مانع فعالیت آنها نشده است.
علی پور افزود: برای گرفتن نظر ادارات منابع طبیعی و محیط زیست تنها یك بار استعلام انجام می شود ولی هر سال برای تمدید مجوز قبلی، مبلغی به این ادارات پرداخت می شود.
مدیر عامل انجمن پاژین نیز با اشاره به ضرورت حفظ محیط زیست گفت: این انجمن در راستای حفظ جنگل های زاگراس 'ساوان و شوی' كمپینی را با هدف افزایش آگاهی اقشار مختلف جامعه نسبت به اهمیت حفظ محیط زیست بویژه جنگل های زاگراس تشكیل داد.
حامد اسراری جمع آوری بیش از 2 هزار امضا را بیانگر آگاهی بالای مردم نسبت به حفظ محیط زیست دانست و افزود: طومار امضاهای جمع آوری شده برای اطلاع و آگاهی از نظرات مردم به فرماندار بانه، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت، مدیركل حفاظت محیط زیست و مدیركل منابع طبیعی استان كردستان ارائه شده است.
وی اظهار كرد: همچنین در دیداری كه چندی پیش با استاندار كردستان در همین ارتباط داشتیم خواستار پیگیری آن از طریق مراجع قانونی شدیم.
اسراری با اشاره به اهمیت درختان بلوط در منطقه زاگرس تاكید كرد: بسیاری از این درختان 200 سال به بالا قدمت دارند و زمان زیادی برای اینكه یك درخت به این رشد برسد نیاز است بنابراین نمی توان یك شبه درخت ایجاد كرد.
یك كارشناس منابع طبیعی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: استخراج همه انواع مواد معدنی می ‌تواند باعث آلوده شدن آب، خاك و حتی هوا به‌ صورت ذرات، با سرب و دیگر مواد معدنی شود.
سعدالله سنگینی افزود: تماس مزمن با سطوح پایین فلزات سنگین اثرات مخرب زیادی روی انسان و دیگر جانداران دارد ضمن اینكه مكانیسم و روش مؤثری برای حذف این مواد وجود ندارد.
وی با بیان اینكه فلزاتی مانند سرب، جیوه، كادمیوم و مس دارای اثرات سمی تجمعی هستند و اینكه آسیب ها و تخریب جدی منابع طبیعی منطقه ناشی از استخراج این معدن است، یادآور شد: معدن سرب و روی روستای شوی و ساوان در محدوده 2 روستا واقع شده كه ساكنان آن به طور مستقیم تحت تاثیر اثرات سوء آن هستند.
سنگینی ادامه داد: علاوه بر اثرات سمی آن، تخریب 350 هكتار از جنگل های با ارزش بلوط كه مردم منطقه از آن بهره می برند به طریقی دیگر به مردم آسیب می زند.
وی اضافه كرد: اثرات این تخریب ها به همین محدود نمی شود به طوری كه در آینده موجب به وجود آمدن تهدیدات جدی از جمله گرد و غبار سمی، آلودگی منابع آب و همچنین فرسایش و لغزش در منطقه می شود.
وی با بیان اینكه استخراج معدن بر آب های منطقه اثر مخربی دارد، گفت: پساپ های تولید شده در معدن حاوی مواد شیمیایی خطرناكی است كه باعث آلودگی آب می شود.
این كارشناس منابع طبیعی با اشاره به زیان های زیست محیطی ناشی از استخراج معدن افزود: انباشت باطله های معدنی در محیط اطراف معدن به صورت آزاد سبب ایجاد گرد و غبار، فرسایش عنصری، آزاد شدن یون ها و در نتیجه افزایش آلودگی محیط می شود.
سنگینی با بیان اینكه توانایی خاك برای رشد گیاهان پس از معدن كاری در محل ضعیف می شود، اظهار كرد: در خاك های كه در آنجا فعالیت معادن وجود دارد اغلب از نظر شیمیایی فعال می شوند و تبادلات شیمیایی در محیط خاك افزایش یافته و این خود بر آلودگی آب و هوای منطقه موثر است.
فرماندار بانه هم به خبرنگار ایرنا گفت: مجوز این معدن در سال 81 صادر شده اما اداره منابع طبیعی به دلایلی با شكایت از بهره بردار بدنبال لغو این مجوز بر آمده است.
محمد فلاحی افزود: با توجه به اینكه بهره بردار موارد قانونی را رعایت كرده دادگاه رای به نفع بهره بردار صادر كرده است.
وی با اشاره به قرارداد بین بهره بردار و سازمان های مختلف در استان و شهرستان افزود: تاكنون در این منطقه تخریبی صورت نگرفته و در صورتی كه منابع طبیعی منطقه تخریب شود ما از بهره بردار شكایت می كنیم و طبق قرارداد باید جبران خسارت كند.
فلاحی اضافه كرد: اداره منابع طبیعی بر اجرای كار بهره بردار نظارت می كند و نیازی به رضایت بهره برداران محلی (مالكان عرفی) ندارد چون این منطقه متعلق به منابع طبیعی است و اراضی ملی محسوب می شود.
معاون امور معادن و اكتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كردستان هم گفت: پرونده این معدن مربوط به قبل از سال 92 است و تا زمانی كه موافقت سازمان های استعلام شونده، اخذ نشود پروانه بهره برداری صادر نخواهد شد.
مهدی مرادی افزود: برای استخراج معادن باید از سازمان های حفاظت محیط زیست، میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و منابع طبیعی مجوز گرفت كه در سال 81 موافقت این سازمان ها برای فعالیت این معدن، اخذ شده است.
وی با اشاره به اینكه سازمان صنعت، معدن و تجارت مكلف است كه پیش از ارائه پروانه از محیط زیست استعلام كند، تاكید كرد: معدن سرب و روی روستای شوی و ساوان قبل از سال 93 از سازمان حفاظت محیط زیست استعلام دارد.
مرادی افزود: در رابطه با تخریب منابع طبیعی و محیط زیست منطقه باید دستگاه های متولی مخالفت خود را برای ادامه كار اعلام كنند.
وی با اشاره به اینكه معدن 375 هكتار است و پهنه كار تنها یك هكتار است، یادآور شد: در این معدن تخریبی صورت نمی گیرد چرا كه به صورت فاز بندی با ایجاد تونل اكتشاف انجام می شود و با این كار منابع طبیعی هم تخریب نمی شود.
مرادی با بیان اینكه باید از روش استخراجی بهینه استفاده شود، ادامه داد: باید استخراج معدن صرفه اقتصادی داشته باشد در صورتی كه به صرفه نباشد كار متوقف خواهد شد.
معاون امور معادن و اكتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كردستان با اشاره به اینكه شهروندان دیدگاه كارشناسانه به این موضوع ندارند، گفت: دستگاه های متولی دیدگاه كارشناسانه به موضوع دارند و در صورتی كه تشخیص دهند استخراج معدن مشكل ایجاد می كند، مانع ادامه كار می شوند.
وی میزان كل معادن استان را 384 معدن اعلام كرد و ادامه داد: معادن استان شامل طلا، آهن، منگنز، سنگ های تزینی مانند مرمر و مرمریت، پوكه، سیلیس، بارید و فلدسپات است.
در حالیكه معاون امور معادن و اكتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كردستان مدعی است از اداره محیط زیست در رابطه با این معدن استعلام شده است اداره كل حفاظت محیط زیست كردستان هر گونه استعلام و صدور مجوز را تكذیب كرد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان كردستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طبق قانون انجام هر گونه واگذاری و فعالیت در مناطق جنگلی ممنوع است.
پیمان باباپیری با اشاره به رای دادگاه بدوی كه به نفع بهره بردار بوده است، افزود: اداره كل منابع طبیعی درخواست تجدید نظر خواهی داده و منتظر رای دادگاه در این رابطه هستیم.
به گفته فعالان زیست محیطی در انجمن پاژین بانه، پروانه اكتشاف این معدن در سال 1382 داده شده است اما در سال 1396 و پس از گذشت 14 سال از زمان اخذ مجوز، فعالیت بهره بردار آغاز شده است.
آنها معتقد هستند طبق قوانین، پروانه اكتشاف بعد از گذشت 10 سال از عدم فعالیت قابل تمدید نیست.
البته به نظر می رسد بخشی از مشكل نیز بدلیل تغییر قوانین در حوزه منابع طبیعی باشد كه با مجوزی كه بهره بردار قبل از این قانون گرفته و اما فعالیت خود را آغاز نكرده متفاوت است و تطابق ندارد.
در حال حاضر با توجه به مخالفت فعالان زیست محیطی و جلب توجه مردم، عدم رضایت منابع طبیعی و نبود مجوز از حفاظت محیط زیست به نظر می رسد امكان فعالیت این معدن فراهم نباشد و در مرحله اكتشاف بماند.
خبرنگاران: زینب طلایی و امید بهمنی ** انتشار دهنده: مجید سلیمانی
7469/6108/9102
**آگاهی از آخرین اخبار استان كردستان در كانال زیر:
@IRNASANANDAJ
https://telegram.me/joinchat/DHygAj7hzZXSBJmWuX3Bvg