آشنایی با احزاب و فرایند انتخاباتی پارلمان آلمان

به گزارش ایرنا، درحالی كه تنها دو هفته تا انتخابات پارلمانی فدرال آلمان باقی است ، مناظره های انتخاباتی برگزار شده و تازه ترین نظرسنجی ها حاكی ازپیشتازی حزب آنگلا مركل صدراعظم این كشور است و بسیاری از ناظران سیاسی در آلمان بر این باورند كه او بدون مشكل خاصی برای چهارمین بار به مقام صدراعظمی می رسد هرچند ممكن است شریكان دولت ائتلافی تغییر كنند.
** اهمیت انتخابات آلمان
هر چند انتخابات آلمان به عنوان یكی از قدرت های اقتصادی و صنعتی جهان همواره در سطح جهانی حائز اهمیت بوده اما این انتخابات با توجه تحولات اخیر در عرصه بین المللی پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ با سیاستهای انزواگرایانه اش در آمریكا ، بیش از پیش مورد توجه است. آلمان به عنوان پرجمعیت ترین كشور اروپا و قدرت اول اقتصادی این قاره ، نقش مهمی در آینده اتحادیه اروپا دارد و اهمیت نقش آلمان بخصوص پس از خارج شدن انگلیس از اتحادیه اروپا در سال 2019 بیشتر هم خواهد شد. به همین علت ، صدر اعظم بعدی آلمان نقش مهمی در سرنوشت آینده پول واحد اروپایی (یورو) ، سیاست های دفاعی اروپا و روابط با آمریكا (روابط ترانس آتلانتیك) و بسیاری از موضوعات دیگر خواهد داشت.
** نگاهی به وضعیت احزاب
بلوك محافظه كار تحت ریاست مركل متشكل از دو حزب دمكرات مسیحی(CDU)وسوسیال مسیحی(CSU) (در ایالت بایرن) با حدود 15 درصد اختلاف درنظرسنجی ها پیش است . رقیب اصلی آنها نیز حزب چپ میانه سوسیال دمكرات (CDU) به رهبری مارتین شولتز رییس سابق پارلمان اروپا است . علاوه بر بلوك محافظه كارها و سوسیال دمكراتها، چهار حزب دیگر نیز هم اكنون در نظرسنجی ها بین 7 تا 10 درصد رای دارند و درصورتی كه در انتخابات بیش از5درصد آرا را به خود اختصاص دهند می توانند وارد پارلمان شوند.این احزاب عبارتند ازحزب لیبرال 'دمكرات های آزاد' (FDP)،حزب چپگرا و طرفدار محیط زیست 'سبزها' ، حزب چپ افراطی 'دی لینكه' (چپها) و حزب راست افراطی 'آلترناتیو برای آلمان' (AfD) .
درحال حاضر چهار حزب در پارلمان آلمان نماینده دارند. این احزاب عبارتند از بلوك دمكرات ‌مسیحی/سوسیال مسیحی (با 311 كرسی)، حزب سوسیال دمكرات آلمان (۱۹۳ كرسی)، حزب سبزها (۶۳ كرسی) و حزب چپ‌ها (۶۴ كرسی). اما با توجه به نظرسنجی های اخیر تعداد احزاب صاحب كرسی در پارلمان با انتخابات مهرماه امسال ممكن است به 6 حزب افزایش یابد.
به این ترتیب كه حزب دمكراتهای آزاد و حزب آلترناتیو برای آلمان نیز با عبور از مرز 5 درصد آرا بتوانند وارد پارلمان شوند. در این صورت احتمال های بیشتری برای دولت ائتلافی آینده آلمان مطرح خواهد شد. هم اكنون پارلمان آلمان 630 كرسی دارد.
**آشنایی با احزاب
* اتحاد حزب دمكرات مسیحی (CDU) و سوسیال مسیحی آلمان (CSU) : این بلوك حزبی با رنگ سیاه شناخته می شود؛ ریاست حزب دمكرات مسیحی با آنگلا مركل و ریاست حزب سوسیال مسیحی با 'هورست زی هوفر'است ومركل نامزد اصلی آنها درانتخابات سراسری است . این حزب حدود 430 هزار عضو دارد و در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ موفق به كسب حدود 41.5 درصد آرا شد و هم اكنون 311 كرسی از 630 كرسی را در پارلمان در اختیار دارد. دو حزب دمكرات مسیحی و سوسیال مسیحی تشكیل‌دهندگان فراكسیونی مشترك در پارلمان هستند. حزب دمكرات مسیحی آلمان در تمامی نقاط و ایالات این كشور فعالیت دارد، به غیر از ایالت بایرن. فعالیت‌های حزبی و انتخاباتی در این ایالت در انحصار حزب سوسیال مسیحی است.
طیف هواداران: وفادارترین رأی‌دهندگان به این دو حزب را مسیحیان مومن تشكیل می‌دهند كه اكثر آنها نیز بالای 60 سال سن دارند. كشاورزان و شاغلان مستقل ازجمله طیف‌هایی هستند كه آرای خود را به نفع این دو حزب به صندوق می‌ریزند. بسیاری از كسانی كه به احزاب دمكرات مسیحی و سوسیال مسیحی رأی می‌دهند از تحصیلاتی متوسط برخوردارند و شمار كمتری از آنان تحصیلات عالی دارند.
تاریخچه: حزب دمكرات مسیحی آلمان پس از جنگ جهانی دوم در سال 1945در آلمان غربی به عنوان میعادگاه تمام رای دهندگان محافظه كار مسیحی آلمان تاسیس شد. این حزب به نیروی سیاسی غالب آلمان در دوره پس از جنگ تبدیل شد كه وحدت آلمان را (در دوران صدر اعظمی هلموت كهل) مدیریت كرد و در 47 سال از 67 سال این دوران رهبری دولت را به همراه حزب تابعه (خواهرخوانده) خود - سوسیال مسیحی در ایالت بایرن - در دست داشت. این حزب در بین سال‌های ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۳ تحت رهبری 'كنراد آدنائر' صدراعظم آلمان زمام قدرت در این كشور را در دست داشت. آدنائر و 'لودویگ ارهارد' وزیر اقتصاد دولت او دو چهره‌ای بودند كه پدیده 'معجزه اقتصادی آلمان' با نام آنان پیوند خورده است. هلموت كهل كه در دهه‌های 80 و 90 میلادی رهبری این حزب را برعهده داشت، از لحاظ زمان صدارت گوی سبقت را از دیگران ربوده است. در سال ۱۹۹۰ در دوران دولت او بود كه وحدت دو آلمان تحقق یافت. كهل نیز به 'صدراعظم وحدت' شهرت یافته است. آنگلا مركل رئیس‌ كنونی این حزب نیز از سال ۲۰۰۵ به این سو صدراعظم آلمان است.
برنامه انتخاباتی: آنگلا مركل رهبر اتحاد دمكرات مسیحی چهره‌ای است كه درعین حفظ ارزش‌های سنتی این حزب، به دنبال نوآوری است. تصمیم او به پایان دادن به انرژی هسته ای در آلمان و همچنین موضع او در قبال مساله آوارگان و پناهجویان سبب شد كه محبوبیت او در بین رأی ‌دهندگان و هواداران سنتی این حزب كاهش یابد. پس ازفاجعه هسته ای فوكوشیما ژاپن درسال 2011، دولت مركل اعلام كرد كه تا سال 2022 تمام نیروگاه های هسته ای را تعطیل خواهد كرد.وزیر دارایی دردولت مركل كه مسئول اداره بودجه است، چهره‌ای است كه با قاطعیت، ریاضت و صرفه‌جویی اهداف خود را دنبال می‌كند. حزب دمكرات مسیحی و سوسیال مسیحی به طور معمول با احزاب سوسیال دمكرات و دمكرات آزاد و در مواردی نادر نیز با حزب سبزها ائتلاف می‌كنند.

* حزب سوسیال دمكرات آلمان (SPD) : این حزب با رنگ قرمز شناخته می شود و رییس و نامزد اصلی آن 'مارتین شولتز' رییس سابق پارلمان اروپا است و حدود ۴۴۰ هزار نفر عضو دارد. این حزب در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ حدود 25.7 درصد از آرا را كسب كرد و 193 كرسی از 630 كرسی پارلمان به این حزب تعلق گرفت.
طیف هواداران: رأی‌دهندگان اصلی به حزب سوسیال دمكرات آلمان را فعالان صنفی، و كارگران صنایع تشكیل می‌دهند. این حزب در بین قشر متوسط نیز محبوب است. سوسیال دمكرات‌ها به ویژه در شهر‌های واقع در مناطق صنعتی آلمان هواداران زیادی دارند.
تاریخچه: حزب سوسیال دموكرات آلمان در سال ۱۸۷۵ میلادی تاسیس شد و قدیمی‌ترین حزب سیاسی در آلمان محسوب می‌شود. این حزب در دهه های اول قرن بیستم به عنوان چتری برای شماری از جنبش های چپگرا ، اتحادیه های كارگری و كمونیستها عمل می كرد. تاسیس حزب كمونیست آلمان در سال ۱۹۱۹سبب شد كه حزب سوسیال دمكرات به پایگاهی برای نیروهای اصلاح‌طلب بدل شود. این حزب در دوران ناسیونال سوسیالیسم (نازی) ممنوع بود و بسیاری از اعضای آن در اردوگاه‌های نازی‌ها جان سپردند یا راهی تبعید شدند. حزب سوسیال دمكرات پس از بنیانگذاری آلمان فدرال مدت‌ها نقش اپوزیسیون را ایفا كرد تا اینكه در سال ۱۹۶۶ به همراه حزب دمكرات مسیحی ائتلاف تشكیل داد.
'ویلی برانت' نخستین صدراعظم سوسیال دمكرات آلمان بود كه در سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴ در رأس دولت قرار داشت. 'هلموت اشمیت' دیگر صدراعظم از این حزب بود كه جانشین برانت شد و همچنین 'گرهارد شرودر' صدراعظم سالهای 1998 تا 2005 نیز از این حزب بود. حزب سوسیال دمكرات در مجموع در 34 سال از 67 سال پس از جنگ در دولت ائتلافی بوده كه از این مدت 21 سال رهبری دولت ائتلافی را در دست داشته است.
برنامه انتخاباتی: عدالت اجتماعی و آموزش همگانی از موضوعات محوری برنامه‌ی انتخاباتی حزب سوسیال دمكرات آلمان محسوب می‌شوند.

* حزب چپ‌ها (Die Linke) : این حزب نیز با رنگ قرمز شناخته می شود اما در برگه های نظرسنجی اغلب برای تمایز آن از حزب سوسیال دمكرات از رنگ ارغوانی استفاده می شود. روسای این حزب 'كاتیا كیپینگ' و'برند ریكسینگر'و نامزدهای اصلی آن در انتخابات سراسری 'سارا واگن‌كنشت' و 'دیتمار بارچ' (Bartsch) هستند. این حزب حدود ۶۰ هزار نفر عضو دارد و در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ حدود 8.6 درصد از آرا را كسب كرد و 64 كرسی از 630 كرسی را به دست آورد.
طیف هواداران: رأی‌دهندگان اصلی حزب چپ‌ها در ایالات جدید آلمان (در خاك آلمان شرقی سابق) زندگی می‌كنند و معمولا به اقشار كارگری و كم‌درآمد تعلق دارند. این حزب در ایالات غربی آلمان بیشتر به عنوان 'حزب معترض' زبانزد است و توانسته شماری از رأی‌دهندگان جوان را جذب كند و اگر بتوان به نتایج نظرسنجی ها اعتماد كرد باید گفت كه در دو سال گذشته شماری از طرفداران این حزب حامی حزب راست افراطی 'آلترناتیو برای آلمان' شده اند. حزب چپ‌ها بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون در پارلمان كنونی آلمان محسوب می‌شود.
تاریخچه: حزب چپ‌ها اگر چه در سال 2007 تاسیس شد اما تاریخ و سابقه‌ای به مراتب طولانی‌تر دارد، چرا كه به‌گونه‌ای جانشین 'حزب اتحاد سوسیالیستی' آلمان (SED) است؛ حزبی كه تا برچیده شدن دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ حكومت در 'جمهوری دموكراتیك آلمان' (GDR) در آلمان شرقی را در دست داشت. این حزب در برخی از ایالات ‌شرقی آلمان نیز جزئی از دولت ائتلافی است و به این ترتیب نیز در سیاستگذاری‌ این ایالت‌ها نقش و سهم دارد.
برنامه انتخاباتی: حزب چپ‌ها تنها حزب حاضر در پارلمان آلمان است كه با مأموریت‌های نظامی ارتش این كشور در خارج مخالف است. این حزب خواهان انحلال پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) است. افزایش حداقل دستمزد در آلمان از 8.84 یورو به 10 یورو ، تعیین سیاست‌هایی برای تنظیم بازار و افزایش مالیات برای افراد پردرآمد و ثروتمند از جمله موضوعات مورد توجه حزب چپ‌ها است.

* حزب سبزها (Bündnis 90 / Die Grünen) : این حزب چنانكه از نامش پیداست با رنگ سبز شناخته می شود ؛ روسای آن 'سیمونه پتر' و 'جم اوزدمیر' و نامزدهای اصلی آن در انتخابات سراسری جم اوزدمیر و 'كاترین گورینگ − اكارت' هستند. حزب سبزها حدود ۶۰ هزار نفر عضو دارد و در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ با كسب 8.4 درصد آرا موفق شد 63 كرسی از 630 كرسی را به دست آورد.
طیف هواداران: رأی‌دهندگان اصلی حزب سبزها معمولا در مراكز شهری در ایالت‌های غربی آلمان زندگی می‌كنند و غالبا به قشر تحصیل‌كرده تعلق دارند. این حزب از این رو به ویژه در شهر‌های دانشگاهی آرای زیادی كسب می‌كند. میانگین سنی هواداران سبزها نیز در سال‌های اخیر افزایش یافته به طوری كه تنها ۱۰ درصد از رأی‌دهندگان به این حزب زیر ۳۵ سال سن دارند.
تاریخچه: حزب سبزهای آلمان را شاید بتوان موفق ترین جنبش سیاسی ـ اجتماعی در این كشور پس از جنگ جهانی دوم نامید . این جنبش خواهان پایان استفاده از انرژی هسته‌ای، پایان رقابت تسلیحاتی و همچنین خواستار حقوقی برابر برای همجنس‌گراها بود. حزب سبزهای آلمان در سال ۱۹۸۰ میلادی بنیانگذاری شد و پس از وحدت دو آلمان نیز با سبزهای آلمان شرقی سابق حزبی متحد تشكیل داد. حزب سبزها در اوایل قرن 21 و در دوران صدراعظمی 'گرهارد شرودر' در عرصه سیاست بین‌الملل نیز زبانزد شد چرا كه برخی از وزیران دولت ائتلافی شرودر از جمله 'یوشكا فیشر' كه در رأس وزارت خارجه آلمان قرار داشت از حزب سبزها بودند. شریكان احتمالی سبزها در تشكیل ائتلاف، حزب سوسیال دمكرات و حزب دمكرات مسیحی هستند.

*حزب لیبرال 'دموكراتهای آزاد' (FDP) : این حزب با رنگ زرد شناخته می شود و رییس آن 'كریستیان لیندنر' است و حدود 54هزار عضو دارد. این حزب در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ حدود 4.8 درصد از آرا را كسب كرد اما به علت نرسیدن به حدنصاب 5 درصدی از ورود به پارلمان باز ماند.
طیف هواداران: بسیاری از رأی‌دهندگان اصلی حزب دمكرات آزاد آلمان از شاغلان آزاد و مستقل، صاحبان شركت‌ها، دندانپزشكان، صاحبان داروخانه‌ها و همچنین وكلا تشكیل می‌شود. تنها شمار اندكی از هواداران این حزب به قشر كارگری تعلق دارند.
تاریخچه: حزب دمكراتهای آزاد آلمان در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد و از تأسیس آلمان فدرال در سال ۱۹۴۹ تا سال ۲۰۱۳ میلادی در پارلمان این كشور حضور داشت. این حزب با توجه ‌به نقش مهمی كه در تشكیل دولت‌های ائتلافی در آلمان داشته به 'شاه‌ساز' شهرت یافته كه اشاره به نفوذ بالای آن برای كمك به قدرت رساندن یك فرد یا گروهی سیاسی دارد. دمكرات‌های آزاد هر چند تا كنون رهبری دولت را در دست نداشته اند اما در مجموع ۴۱ سال جزئی از دولت بوده‌اند و به این عبارت بیش از دیگر احزاب در قدرت حاكم سهم داشته‌اند. یكی از چهره‌های برجسته این حزب 'هانس دیتریش گنشر' است كه در بین سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۹۲ میلادی بی‌وقفه در رأس وزارت خارجه آلمان در دولت هلموت كهل قرار داشت. حزب دمكرات آزاد آلمان در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ در این كشور ناكامی تلخی را تجربه كرد و از آنجایی كه تنها 4.8 درصد از آرا را به دست آورد، به خاطر وجود حدنصاب 5 درصدی نتوانست به پارلمان راه یابد. در دوران اخیر اما این حزب موفق شده محبوبیت سابق خود را تا اندازه‌ای بازیابد و حتی انتظار می رود از طریق ائتلاف با حزب دموكرات مسیحی بار دیگر به دولت راه یابد.
برنامه انتخاباتی: سیاست‌ها و برنامه‌های حزب دمكرات‌های آزاد بر محور آزادی‌های فردی و حقوق مدنی استوار است. كاهش مالیات نیز یكی از وعده‌های انتخاباتی این حزب است. دمكراتهای آزاد بطور سنتی از هواداران اروپایی متحد محسوب می‌شوند و خواهان گسترش و تعمیق مناسبات میان اعضای اتحادیه اروپا هستند. شریكان احتمالی حزب دموكرات آزاد در تشكیل ائتلاف: ترجیحا حزب دمكرات مسیحی و در صورت نیاز حزب سوسیال دمكرات هستند.

** حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD) : این حزب با رنگ آبی شناخته می شود؛ روسای آن 'فرائوكه پتری' و 'یورگ مویتن' و نامزهای اصلی آن در انتخابات سراسری 'الكساندر گاولند' و 'آلیس وایدل' هستند. این حزب حدود ۲۷ هزار نفر عضو دارد و در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ هر چند 4.7 درصد از آرا را كسب كرد اما به علت نرسیدن به حد نصاب 5 درصدی از راه یافتن به پارلمان باز ماند.
طیف هواداران: بسیاری از رأی‌دهندگان اصلی حزب آلترناتیو برای آلمان مردان جوان و كم‌درآمد هستند و ازسطح تحصیلات نسبتا پایینی برخور دارند. تنها ۱۵ درصد از اعضای این حزب را زنان تشكیل می‌دهند.
تاریخچه: آلترناتیو برای آلمان حزبی راستگرا و پوپولیستی است كه 5 ماه پیش از انتخابات سال ۲۰۱۳ تاسیس شد و در آن انتخابات با وجود عمر بسیار كوتاهش 4.7 درصد از آرا را به خود اختصاص داد. حزب آلترناتیو برای آلمان اما در دوران اخیر توانست در انتخابات ایالتی و انتخابات پارلمان اروپا موفقیت‌هایی كسب كند و به مجلس‌ها راه یابد. این حزب در آغاز فعالیتش توسط گروهی تحصیل‌كرده كه مخالف پشتیبانی مالی اتحادیه اروپا از یونان و نجات این كشور از بحرانی مالی بودند، راه‌اندازی شد اما با گذر زمان چهره‌ای كاملا متفاوت به خود گرفت. در سال ۲۰۱۵ بود كه پس از جنگ‌های درون‌حزبی، جناح راستگرا توانست قدرت را در دست گیرد. گرایش‌های ملی‌گرایانه و ضداسلامی به ویژه در زمانی كه بحران آوارگان و پناهجویان بر اروپا حاكم بود، سبب شد كه شماری جذب این حزب شوند. آلترناتیو برای آلمان تنها حزب بزرگ آلمان بود كه از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و همچنین از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا استقبال كرد.
برنامه انتخاباتی: حزب آلترناتیو برای آلمان خواستار بستن مرزهای خارجی اتحادیه اروپا ، كنترل‌های شدید مرزی برای شناسایی و تشخیص هویت افراد و همچنین ایجاد اردوگاه‌هایی در خارج از مرزهای آلمان برای جلوگیری از ورود مهاجران به این كشور است. این حزب همچنین قصد دارد با مشوق‌های مالی شهروندان خارجی‌تبار ساكن در آلمان را به بازگشت به زادگاهشان ترغیب كند. آلترناتیو برای آلمان ، اسلام را جزیی از جامعه این كشور نمی‌داند. این حزب همچنین در نقش انسان در پدیده گرمایش زمین تردید دارد و از این رو می‌خواهد روند استفاده‌ روزافزون از انرژی‌های تجدیدپذیر در آلمان را متوقف سازد.

** فرایند انتخاباتی در آلمان
انتخابات در آلمان نسبت به سایر دمكراسی های پارلمانی پیچیدگی بیشتری دارد . رای دهندگان در 299 منطقه یا حوزه انتخاباتی در سرتاسر آلمان دو برگ رای به صندوق می اندازند: با یك رای نماینده مورد نظر خود برای آن منطقه را انتخاب می كنند و با برگ رای دیگر حزب مورد نظرشان را انتخاب می كنند. در واقع نتیجه رای دوم در فردای انتخابات اهمیت بیشتری دارد زیرا تعیین كننده سهم هر حزب از كرسی های پارلمان است. احزابی كه در سرتاسر آلمان كمتر از 5 درصد آرا (یا كمتر از 3 كرسی از سهمیه مناطق) را به دست آورند حذف می شوند و سهم احزاب دیگر متناسب با آن تغییر می كند.
احزاب سیاسی با استفاده از سهمیه به دست آورده از طریق آرای حزبی مردم ، نمایندگانی را از میان فهرست مشخص شده توسط مقامات حزب برای فرستادن به پارلمان انتخاب می كنند و این نمایندگان منتخب حزبی در مجلس به نمایندگان منتخب مستقیم مردم می پیوندند.
مجلس آلمان (بوندستاگ) دستكم 598 كرسی دارد به این معنا كه 299 نماینده بطور مستقیم با رای مردم انتخاب می شوند و 299 نماینده هم پس از مشخص شدن سهمیه احزاب. اما ممكن است تعداد نهایی كل نمایندگان بیشتر از 598 بشود. زمانی كه سهم یك حزب از نمایندگان منتخب مستقیم (299 نماینده) بیشتر از درصد آرای حزبی (برگ رای دوم) آن حزب باشد ، این وضعیت منجر به كرسی های اضافه می شود. اما به منظور بر هم نخوردن تناسب آرای حزبی ، به احزاب دیگر نیز سهمیه ای از كرسی های اضافه تعلق می گیرد. بر اساس چنین محاسباتی بود كه پارلمان فعلی آلمان پس از انتخابات سال 2013 به تعداد 631 كرسی رسید.
در انتخابات دوم مهر ماه آلمان، 61.5 میلیون نفر افراد بالای 18 سال واجد شرایط رای دادن هستند و باید منتظر ماند و دید كه رای مردم آلمان و تركیب پارلمان آینده چه حزبی را به قدرت می رساند .
اروپام**1078** ترجمه و تنظیم از : بابك جعفری - انتشاردهنده: محمد حسن دوستارگان