سینماهای لاله زار ثبت ملی می شود

فرهاد نظری در پاسخ به خبرنگارایرنا كه چرا سینماهای لاله زار و حتی خود خیابان لاله زار با جایگاه مهم فرهنگی و تاریخی كه در تاریخ معاصر ما دارند، ثبت ملی نمی شوند؟ اظهار كرد: به طور كلی خیابان لاله زار، نام و تاثیر شگرفی در آغاز دوره مدرن ایران داشته است.
وی افزود: بسیاری از نویسندگان، شاعران، هنرمندان و روشنفكران اینجا مراوداتی داشتند و آثار فرهنگی و هنری خود را در این خیابان ایجاد كردند؛ لاله زار لوكیشن (محل) فیلمبرداری فیلمهای زیادی بوده و بسیاری از سینماها و تئاترهای ایران برای اولین بار اینجا تاسیس شده است.
نظری تاكید كرد: بنابراین خیابان لاله زار از نظر من یك «فضاي فرهنگي» - cultural space -
تمام عیار است كه متاسفانه با گذر زمان، كاربرد آن دچار استحاله شده و گونه به گون گشته و به قول علما لباس به لباس شده یعنی آن لباس زیبای فرهنگی از تنش بیرون آمده و لباس تجاری به تن كرده است.
وی در پاسخ به اهمیت میراثی این مكان تاریخی تصریح كرد: مرحوم علی اكبرخان دهخدا در یادداشت های فرهنگی اش به وفور از خیابان لاله زار یاد می كند و رد پا و نام اینجا در یادداشتها و خاطرات بسیاری از تئاتری ها و سینماگران و مشاهیری چون مجتبی مینوی و صادق هدایت آمده است.
نظری ادامه داد: حتی حسین گل گلاب سرود «ای ایران» را كه بعدها غلامحسین بنان آن را اجرا كرد با تاثیرپذیری از حادثه برخورد نادرست و توهین آمیز یك سرباز انگلیسی نسبت به یك افسر ایرانی كه در همین لاله زار اتفاق افتاد، سرود.

** بازسازی لاله زار به شكل قدیم/ اینجا یك پیاده راه فرهنگی بی نظیر می شود
مدیركل ثبت آثارمیراث فرهنگی كشور در پاسخ به ضرورت حفظ و احیای فضای نوستالژیك (خاطره انگیز) بافت فرهنگی لاله زار گفت: اینجا یك محمل و فضای فرهنگی است كه از فرق سر تا نوك پا برای تهرانی ها و ایرانی ها خاطره است، پس خود این محور می تواند به طور كلی ثبت و بازسازی شود؛ به شكلی كه حیثیت فرهنگی اش به همان شكل قدیم، با سینماها و تئاترهایش برگردد.
وی تاكید كرد: امروز بخش مهمی از چیزهایی كه ما به عنوان میراث مستند دیداری - شنیداری می شناسیم از همین خیابان لاله زار تولید شده اند، اینها نه تنها میراث تهران بلكه میراث تمامی ایرانیان است چون آغازگر یك جریان روشنفكری و یك جریان هنری و فرهنگی مدرن در ایران بوده است.
نظری اضافه كرد: لاله زار این قابلیت را دارد كه به شكل اصیلش بازسازی و ساماندهی شده و به یك محور و پاتوق فرهنگی برای هنرمندان و مردم تبدیل شود.
وی ادامه داد: با ظرفیت فرهنگی و تاریخی كه لاله زار دارد، درصورت بازسازی می تواند محیط اطرافش را هم تحت تاثیر قرار داده و از یك منطقه فروش ابزار صنعتی و الكتریكی به یك خیابان ممتاز فرهنگی رخ عوض كند.
نظری عنوان كرد: این شان و منزلت لاله زار است كه سینماها، تئاترها، پاتوق های فرهنگی و كافه های آن باز شود تا سیما و منظر آنجا احیا شود و حتی می تواند فقط «پیاده راه» شود كه خوشبختانه اسناد تصویری زیادی هم برای احیای آن، از لاله زار قدیم باقی مانده كه برای تحقق این امر به ما كمك می كند.

** اهالی سینما مسئولیت پذیر و حساس باشند، كار سرعت می گیرد
مدیركل ثبت آثار میراث فرهنگی كشور در مقابل طرح این موضوع كه تخریب روز افزون سالن های سینما و تئاتر و كافه های برجامانده لاله زار، ثبت زنجیره ای آن را ضروری تر می كند، گفت: بی تردید مكان های مذكور و سینماها این قابلیت را دارند و ما باید نسبت به تاریخ سینمای ایران حساسیت داشته باشیم زیرا ایران جزء چند كشور محدود دنیا است كه از نظر هنر سینما دارای سبك مختص خود است و در سایه هالیوود و جریانهای سینمایی دنیا محو نشده است.
وی كه به مناسبت فرا رسیدن روز ملی سینما، 21 شهریورماه با خبرنگار ایرنا سخن می گفت، افزود: البته چیز عجیبی هم نیست كه جایگاه سینمای ما رفیع است چون ایران جزء اولین كشورهای دنیاست كه دو یا سه سال بعد از اختراع دوربین عكاسی، آن را در دوره قاجار در خدمت گرفته و آرشیو غنی عكاسی آن دوره هم موجود است، پس ایران در شمار كشورهای پیشگام در صنعت سینما و عكاسی است.
نظری تبیین كرد: كشوری كه چنین جایگاه و سابقه ای دارد باید میراث معماری و شهرسازی سینمایی اش را هم حفظ كند، این شانس نصیب كمتر كشوری شده كه سرمایه بزرگی مثل مخزن «آلبوم خانه» عكاسی كاخ گلستان را داشته باشد كه جزء دو سه مخزن عكس تاریخی دنیاست.
وی در پاسخ به این پرسش كه اگر قرار باشد لاله زار با احیا تبدیل به یك محور فرهنگی شود چه كسانی باید پیش قدم شوند؟ تصریح كرد: چون مدیریت این مكان یك مدیریت چندوجهی است، قطعا شهرداری تهران باید پیشگام باشد، میراث فرهنگی كمك می كند و خانه سینما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم هریك در حوزه وظایف شان پا پیش بگذارند.
نظری به این مساله كه مدیری مثل شما كه از دغدغه و بضاعت فرهنگی برخوردار است، اگر سینماگران جلو نیامدند و شهرداری بهانه تراشی كرد اینجا را رها می كند؟ پاسخ داد: بهتر است كه متولیان اصلی یعنی خانه سینما جلو بیایند و با بهره گیری از شهرت و جایگاه مردمی شان با مالكان خصوصی برای جلب رضایت یا علاقه مندی آنها صحبت كنند و این نشان از احساس مسئولیت سینماگران نسبت به میراث حوزه سینما دارد.
وی اضافه كرد: اما اگر آنها چنین كاری نكنند ما برای ثبت ملی زنجیره ای سینماهای لاله زار اقدام می كنیم اما باز هم تاكید می كنم كه مشاركت و پای كار بودن اهالی سینما نسبت به میراث فرهنگی خود و مردم، كار را بسیار تسریع خواهد كرد و ما هم از واكنش و حساسیت انها استقبال می كنیم.
لاله‌زار یكی از خیابان‌های قدیمی و مركزی شهر تهران است كه از جنوب به میدان امام خمینی (توپخانه) و از شمال به خیابان انقلاب اسلامی منتهی می‌شود.
این خیابان در سالهای پایانی دوره قاجار و آغاز دوره پهلوی، نماد نوگرایی و هنر ایران بود و «شانزه‌لیزهٔ تهران» لقب گرفته بود. بسیاری از كافه ها، تئاترها،سینماها، رستوران‌ها، تجارتخانه‌ها، و فروشگاه‌های معروف ایران در این خیابان قرار داشتند.
به گزارش ایرنا اماكن و بناهای تاریخی - فرهنگی خانه و باغ اتحادیه با شمارهٔ ثبت ۱۲۰۵۷، تئاتر نصر با شمارهٔ ثبت ۶۵۲۹، تئاتر پارس با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۰۲، گراند هتل با شماره 6528، سفارت دانمارك 7441، خانه مشیرالدوله پیرنیا با شماره 1899، ساختمان تجاری غریب با شماره 18675، مسجد هدایت با شماره 15785، مسافرخانه پارس با شماره 15783، مدرسه و كلیسای ژاندارك با شماره ثبت 2928، خانه معین التجار بوشهری با شماره 31273، به‌عنوان برخی از آثار ملی ایران در این خیابان به ثبت ملی رسیده است، اما خیابان لاله زار به عنوان یك بافت تاریخی واحد و 15 سینما و چند تئاتر تاریخی این خیابان كه بنیان تئاتر و سینمای كشور هستند، هنوز از ثبت ملی بی بهره اند.
فراهنگ**3079**1055
گفت و گو: علی اسدی**انتشار: زینب كارگر