الگوی توسعه مشاغل خانگی یزد با رشد تسهیلات قرض الحسنه

در تعریف طرح ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در سایت وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی این نوع كسب و كار به عنوان راهكاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان معرفی شده است.
همچنین درباره مزایای این نوع شغل ها به ایجاد توازن بین مسئولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، حذف هزینه های مربوط به خرید، رهن و اجاره كارگاه و ایاب و ذهاب، استفاده از نیروی كار سایر اعضای خانواده و ایجاد زمینه های كار خانوادگی، امكان انتقال تجارب از طریق آموزش غیررسمی به شیوه استاد و شاگردی بین اعضای خانواده اشاره شده است.
در برخی كشورها حتی فعالیت های حوزه آی تی و آی سی تی نیز در كنار صنایع دستی و صنعتی كوچك وارد منازل شد و مورد استقبال خانواده ها قرار گرفت كه نمونه آن جمهوری خلق چین است.
در واقع بعد از آنكه قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در سال 1390 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید بر اساس آن اگر اشخاصی فعالیت های منطبق بر تعریف این مشاغل را داشته باشند به عنوان پشتیبان چند نفر را زیر پوشش قرار داده و در منزل مشغول كار كنند تا سقف یك میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه می گیرند.
در این خصوص در استان یزد فعالیت های گسترده ای آغاز شد به گونه ای كه در برخی محلات تابلوی مشاغل خانگی همچون قالی بافی و صنایع دستی دیده می شود.
این رشته ها در زمینه فعالیت‌های صنایع دستی، فرش دستباف، تولیدی (صنعت و خدمات)، تجارت الكترونیك، امور تولیدات دامی، شیلات، صنایع تبدیلی و تكمیلی كشاورزی، عشایری، امور تولیدات گیاهی، فعالیت های فرهنگی و هنری به صورت مستقل و پشتیبان است.
از ابتدای اجرای طرح تاكنون سالانه با توجه به موقعیت ها و منابع بومی استان رشته ‌های جدید مشاغل خانگی به صورت سالانه در استان شناسایی می‌شود .
در این خصوص مدیر كارآفرینی و اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان یزد گفت: از سال 90 كه این طرح اجرا شد تا كنون 112 میلیارد تومان اعتبار برای ایجاد مشاغل خانگی به یزد اختصاص داده شد.
فریبا آیت اللهی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: 22 هزار و 552 مجوز مشاغل خانگی صادر شد كه 21 هزار و 120 نفر از متقاضیان به بانك ها معرفی شده اند.
وی اضافه كرد: از این تعداد 14 هزار و 700 نفر با همراهی بانك ها حدود 52 میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه مشاغل خانگی معادل 46درصد اعتبار اختصاص داده شده دریافت كرده اند.
مدیر كارآفرینی و اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان یزد تاكید كرد: در سال جاری نیز برای متقاضیان مشاغل خانگی در قالب 305رشته مجوز فعالیت صادر و 16میلیارد تومان اعتبار به عاملیت بانك های صادرات و رفاه كارگران اختصاص داده شده است.
آیت اللهی با بیان اینكه عمده مشاغل خانگی ایجاد شده در سال های اخیر برای بانوان بود كه بیش از نیمی از جمعیت استان یزد را تشكیل می دهد، یادآور شد: بر این اساس حدود 80درصد مشاغل مربوط به بانوان است ولی استقبال آقایان نیز در حال افزایش است.
وی در عین حال از افزایش چهار برابری سقف فردی تسهیلات مشاغال خانگی خبر داد و افزود: با تصویب شورای پول و اعتبار ، سقف فردی تسهیلات در سال جاری از مبلغ 50 میلیون ریال به مبلغ 200 میلیون ریال افزایش یافته است.
به گفته این مسئول ،سهمیه تخصیصی بابت تسهیلات قرض الحسنه ساماندهی شده است و حمایت از مشاغل خانگی نیز هشت برابر شد و از سقف كلی یكهزار میلیارد ریال در سال گذشته به مبلغ 8 هزار میلیارد ریال در سال 96 افزایش یافته است.
مدیر كارآفرینی و اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان یزد در باره نوع شغل های پرطرفدار در مشاغل خانگی نیز گفت: عمدتا از فرش دستباف و قالی بافی استقبال شده است.
آیت اللهی افزود: با این حال اخیرا در جلسه الگوی توسعه مشاغل خانگی و سهمیه تسهیلات قرض الحسنه سال 96 مشاغل خانگی استان بر شناسایی و معرفی رشته فعالیت های اولویت دار بر مبنای مزیت سنجی و توجه به رشته های مورد توجه بازار از سوی دستگاهها تأكید شده است.
وی ادامه داد: دستگاه های اجرایی در مدت یك ماه آینده فرصت دارند 100 متقاضی زیر پوشش خود را به این اداره كل معرفی كنند.
این مسئول در عین حال ثبت در سامانه را ملاك تایید و دریافت این تسهیلات عنوان كرد و یادآور شد: متقاضیان اخذر مجوز و تسهیلات مشاغل خانگی با مراجعه به سامانه به نشانی www.mashaghelkhanegi.ir ثبت نام و پس از دریافت كد رهگیری بر اساس رشته مورد نظر به دستگاه اجرایی مربوط مراجعه ‌كنند.
در اغلب موارد به دلیل هدایت نامناسب تسهیلات مشاغل خانگی و همسو نبودن آنها با اقتصاد هر منطقه ، درآمدهای كافی نصیب شاغل نشده و در نتیجه ناپایداری شغل را به همراه دارد از این رو الگوی توسعه مشاغل خانگی مدنظر قرار گرفته است .
در این خصوص نیز كارشناس اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان یزد معتقد است در شرایط و شیوه كنونی، اقدام موثری به منظور هدایت، مشاوره متقاضیان و همسویی طرح های آنان با اقتصاد منطقه صورت نمی گیرد.
مجید هزاردستان نبود توجه كافی به ظرفیت‌های مناطق و پیش بینی نكردن مشاغل خانگی جدید بویژه در حوزه فناوری اطلاعات ، نبود برنامه ریزی آموزشی مناسب برای توانمندسازی متقاضیان، كمرنگ بودن فعالیت های پشتیبانی به نسبت فعالیت های مستقل، عدم توجه كافی به بازار و آمادگی نداشتن اغلب متقاضیان برای حضور در بازار از جمله چالش های مشاغل خانگی عنوان كرد.
وی افزود: در الگوی توسعه مشاغل خانگی ، شناسایی پتانسیل ها و مزیت های نسبی و رقابتی مناطق و جلب مشاركت فعالان و اشخاص حقیقی و حقوقی بخش خصوصی و غیردولتی و نیز مداخله توسعه ای دستگاههای و مشاوره و توانمندسازی افراد قبل از معرفی به نهادهای مالی اجرایی مورد توجه است .
این كارشناس تصریح كرد: در این طرح ، تسهیلات و وام ها بر اساس موضوعاتی همچون تأمین مواد اولیه مناسب، كیفیت و مهارت و در قالب اتصال به بازار بزرگتر و با ارزش تر ارائه خواهد شد تا بتوان بر نحوه هزینه كرد آن نظارت داشت ضمن آنكه نظارت عالی بر فرآیند اجرا بر عهده كارگروه اشتغال استان خواهد بود.
به نظر می رسد برای رسیدن به اشتغال پایدار در بخش های مختلف به منظور كاهش آمار بیكاری نیازمند توجه بیشتر به فعالیت های زودبازده و مشاغل خانگی باشد در عین حالی كه پرداخت تسهیلات به این بخش ها نیز نیاز به نظارت جدی تر مسئولان دارد تا بعد از مدتی شاغل دو باره به خیل بیكاران بازنگردد.
استان یزد یك میلیون و 138هزار نفر جمعیت دارد كه 85درصد در شهرها و بقیه در مناطق روستایی زندگی می كنند.
1968*2047* گزارش از : محمودرضا رحمانی ** انتشار : عباسقلی اشكورجیری*