اشتغال موتوري

در ادامه اين گزارش مي خوانيم: اين ژست آتليه‌اي، براي يك آگهي در يكي از اپليكيشن‌هاي مبادله اينترنتي است كه زير آن نوشته شده: «با عرض سلام، پيك موتوري هستم براي سرويس دهي همه جاي تهران و حومه، جابه‌جايي بسته، مسافر، بار و هر كار ديگري با موتور.» در آگهي ديگري، تصوير يك فروشگاه 15 متري ديده مي‌شود كه زير آن نوشته شده است: «پيك موتوري با مجوز از اتحاديه، مغازه 15 متري با كليه امكانات، هم شراكت مي‌كنم، هم مي‌فروشم و اجاره هم مي‌دهم، به دليل مسافرت، زنگ خور 80 تا. با تشكر» فرد آگهي دهنده، مردي ميانسال و حدوداً 50 ساله است كه 17 سال است با پيك موتوري كار مي‌كند. او مي‌گويد:«يك سال بالاي سر كارم نبودم و از 300 زنگ خور، به 80 تا رسيد. با اين 80 تا روزانه بين 200 تا 300 تومان درآمدش مي‌شود. هزينه مغازه و لوازم را كه در نظر بگيريد، براي فروش حدود 250 ميليون مي‌فروشم. اجاره هم بخواهيد، 3 ميليون ماهانه و براي پول پيش هم چانه مي‌زنيم. خودم ديگر از اين كار خسته شده‌ام و مي‌خواهم شغلم را عوض كنم.»

آمارهايي كه پليس و شوراي شهري‌ها اعلام كرده‌اند، نشان مي‌دهد كه حدود 3.5 ميليون موتورسيكلت در پايتخت تردد مي‌كنند و تنها 600 هزار موتور هر روز به منطقه 12 يعني محدوده بازار تهران، رفت و آمد دارند. موتورسوارها به شكل‌هاي گوناگون در تمام شهر ديده مي‌شوند؛ كنار معابر شلوغ براي مسافرگيري ايستاده‌اند، در حوالي بازار، بارهاي سنگين جابه‌جا مي‌كنند و بعضي‌ها نيز جعبه‌هاي كوچك بسته‌بندي را پشت موتورهايشان قرار داده‌اند. چند وقتي هم مي‌شود كه موتورسوارهايي با جليقه آبي رنگ، در هر ساعتي در خيابان‌هاي مختلف پايتخت ديده مي‌شوند. مهدي نايبي، جواني حدوداً 35 ساله است كه استارت آپ الوپيك را راه‌اندازي كرده و برنامه موبايلي آن، بيشتر از 100 هزار بار دانلود شده است. او به روزنامه ايران مي‌گويد:«در حال حاضر حدود 20 هزار موتور سوار با ما همكاري مي‌كنند. حدود 50 هزار مورد هم ميانگين درخواست روزانه براي خدمات است و برنامه داريم تا نوروز 97، به ساماندهي 50 هزار موتورسوار رسيده باشيم.» با استناد به حرف‌هاي او، روزانه 500 ميليون تومان در تهران تنها توسط يك پيك موتوري آنلاين پول گردش مي‌شود.

** سود از حمل بار سنگين تا مسافر
از ابتدا تا انتهاي خيابان طويل وحدت اسلامي، مغازه‌هايي مختلف با سردرهاي يك شكل كنار هم قرار گرفته‌اند و در نخستين روزهاي مهرماه، جنب و جوش زيادي در داخل و بيرون آنها جريان دارد. كمي دورتر از مغازه‌ها و در قلب بازار تهران، مردان پيرو جوان نحيف زيادي، بارهاي سنگين را روي دوش خود حمل مي‌كنند و با سرعت جابه‌جا مي‌شوند. اما آنها، تنها باربرهاي بازار نيستند. در خيابان‌هاي مختلف بازار، موتورهاي كوچك، زير بارِ بارهايي سنگين رفته‌اند و راننده موتور، در مقابل آنها گم شده است. يكي از اين موتورسواران مي‌گويد:«كار ما سخت است. خودمان مي‌دانيم خطر زيادي دارد، تا به حال خدا را شكر اتفاقي نيفتاده است. اما اگر اين كار را نكنيم، چه كنيم؟»

محمد حقاني، عضو سابق شوراي شهر تهران، آذرماه سال گذشته درباره حضور موتورسواران در تهران گفته بود: «روزانه حدود ٦٠٠‌ هزار موتورسيكلت فقط به منطقه ١٢ شهر تهران(محدوده بازار) وارد مي‌شود، سهم موتورسيكلت بيشتر از همه وسايل نقليه ديگر شهر است.» يك موتورسيكلت معمولي و كارنكرده، حدود 3 تا 4 ميليون تومان قيمت دارد و موتورسيكلت‌هاي دسته دوم در سايت‌هاي تبادل آنلاين، در حدود يك ميليون تومان هم پيدا مي‌شود. به اين ترتيب، تنها با مهارت راندن موتور، شغل‌هاي مختلفي شكل گرفته‌اند كه بررسي‌هاي ميداني «ايران» نشان مي‌دهد درآمد آنها بسته به حوزه‌هاي كاري، از يك تا 5 ميليون تومان متغير است.

** پيك موتوري‌ها چقدر پول درمي‌آورند؟
گزارش بانك مركزي از بودجه خانوار نشان مي‌دهد، 17.4 درصد از خانواده‌هاي شهري ايران، موتورسيكلت در اختيار دارند. با اين حساب، حدود 4 ميليون و 250 هزار خانواده ايراني، صاحب موتور هستند و روزگار بخشي از آنها، از طريق همين موتورها مي‌گردد.

مهدي نايبي، مديرعامل يك پيك موتوري آنلاين كه از آذرماه سال گذشته راه‌اندازي شده است، مي‌گويد: «در شهر تهران به غير از بحث ترافيك هميشگي، موتوري‌ها هميشه روي بورس بوده و كار كرده‌اند. آنها چه براي ارسال بسته و مرسوله و چه براي بارگيري مسافر كارهاي مختلفي انجام مي‌دهند. هر كسب و كاري در اين زمينه شروع به كار كند، رونق خواهد داشت. براي راه انداختن هر كاري، بايد پيش نيازهاي آن را در نظر گرفت. مردم تهران همه خوب مي‌دانند كه حمل و نقل موتوري، چقدر براي سرعت و زمان زندگي در اين شهر مهم است. از طرفي در دو سه سال اخير، اقبال مردم به كارهاي موبايلي خيلي زياد شده است و ما هم از همين مؤلفه‌ها استفاده كرديم.»

او مي‌گويد 20 هزار موتورسوار با آنها همكاري مي‌كنند و ادامه مي‌دهد:«فردي كه كار پيك موتوري انجام مي‌دهد، حالا چه نوع سنتي و چه نوع آنلاين آن، مي‌تواند درآمد چند ميليوني خوبي كسب كند. اما اين‌طور هم نيست كه فردي خيلي ساده و راحت كار كند و پول به جيب بزند. آن‌هايي كه درآمد بالا دارند، از ساعت 5، 6 صبح شروع به كار مي‌كنند و حتي تا ساعت 10 شب هم مشغول هستند. ضعف سنتي كار پيك اين بود كه عصر تعطيل مي‌شدند و اگر شب درخواست جابه‌جايي داشتيد، انجام نمي‌شد. اما حالا اين مانع هم ديگر نيست.»

به گفته نايبي، ميانگين درآمد روزانه پيك موتوري‌هاي آنلاين در صورت 8ساعت كار، حدود 100 هزار تومان است. با اين حساب، يك فرد شاغل در اين حوزه مي‌تواند ماهي حدود سه ميليون تومان درآمد داشته باشد. بررسي شيوه فعاليت يك كسب و كار آنلاين، نشان مي‌دهد كه دولتي‌ها نيز فضاي كار را براي آنها ايجاد كرده‌اند. نايبي مي‌گويد:«ما از اتحاديه مربوط مجوز گرفتيم و هيچ مشكلي برايمان پيش نيامد. با شركت پست ايران نيز چند جلسه داشتيم و آنها براي پيشبرد كارها و هماهنگي‌هاي بيشتر، با ما همفكري كردند.»


*منبع: روزنامه ايران؛ 1396،7،4
**گروه اطلاع رساني**1699**9131**انتشاردهنده: شهربانو جمعه