بشارت يزد: رنگ بدعت و غربت بر تن محرم يزد

ادامه مطلب به اين شرح است: محرم كه به دروازه يزد مي رسد رخت و لباس هاي تاخورده در گنجه ها را بر تن شهر و مردمانش مي كند و دارالعباده را عزادار سومين امام شيعيان مي سازد.
شهري كه به قدمت تاريخش، سابقه و سبك هاي خاص در برگزاري آيين هاي محرم دارد و اين جلوه هاي يگانه عزاداري در يزد تنها تكراري است كه گَرد كهنگي و دلزدگي به خود نمي گيرد هرچند آفت نوآوري و تغيير چند سالي است كه به تهديدي براي اين مناسك تبديل شده است.
تغييري كه متهم رديف اول آن را جوانان شهر مي دانند، اما از جوانگي و شور عاشورايي در آن خبري نيست.
غروب پنجشنبه شب گذشته حوالي امامزاده جعفر(ع) يزد ترافيكي سنگيني بوجود آمده بود و مشابه آن در بلوار امامت آزادشهر هم به چشم مي خورد.
آنچه در ابتدا براي ترافيك در يزد مي توان تصور كرد، وقوع تصادف، عمليات عمراني شهرداري و يا پخش شيريني و شربت به مناسبت اعياد مذهبي است.
اما هنوز 2 شب مانده به محرم راه اندازي كارواني از تريلي و ماشين هاي سنگين كه با نمادهاي عاشورا آذين بندي شده، عبور و مرور مردم را مختل كرده بود.
مراسمي كه به طور معمول در روز عاشورا در يزد انجام مي شد.
چند سالي است كه مراسمي به نام «استقبال از محرم» در حال باب شدن است و در كنار برخي ديگر انحرافات و رفتارهاي دور از شان محرم مورد انتقاد و اعتراض علما و دلسوزان مذهبي قرار گرفته است.
حجت ‌الاسلام و المسلمين قرائتي در انتقاد از اين مراسم گفته است: « در هيچ كجاي اسلام، استقبال از محرم وجود ندارد. جايي ديدم كه نوشته 80 روز به محرم، 79 روز به محرم،… يعني اصل براي ما گريه نيست. ما گريه و خنده‌مان با هم است.
آيا به استقبال عاشورا رفتن واجب است؟ كسي گفته؟ هيچ كس نگفته به استقبال عاشورا برويم. در اسلام استقبال از عاشورا نداريم.»
حال و هواي يزد به تاسي از آغاز ماه محرم دگرگون شده و شهر همچون مردمانش سياه پوش است.
برپايي ايستگاه هاي چايي صلواتي نيز يكي از رسوم تازه باب شده در ايام محرم سالهاي اخير است و عمدتا جوانان در محله ها و گذرها و يا كسبه در معابر و خيابان ها با نصب داربست و شمايل و پارچه نوشته هايي با مضامين عاشورايي، به اهل محل و عابرين چاي صلواتي مي دهند و به نوعي جايزين سقايي در محرم شده است.
هرچند برپايي چنين ايستگاه هاي صلواتي شور و حال خاصي به شهر داده و اشتياقي در جوانان ايجاد كرده اما پخش نوحه هاي رنگارنگ آنهم با صدايي بيش از تحمل سيستم شنوايي انسان از معنويت چنين فضاهايي كاسته و بيشتر موجب آزار صوتي شهروندان شده است .
خصوصا آنكه در برخي معابر و محلات به فاصله چند متر از هم چنين ايستگاه هايي برپا شده و تداخل صداي نوحه هاي پخش شده از آنها گوش خراش است.
انتقاد ديگري كه نه تنها به محتواي نوحه هاي اين ايستگاه هاي صلواتي بلكه اصولا به رواج يافتن پخش نوحه هاي غير بومي و عمدتا مربوط به مداحان مشهور ساكن تهران در يزد در سالهاي اخير شده كم توجهي به نوحه هاي اصيل و پرمحتواي مداحان و نوحه خوانان يزدي همچون مرحوم حسين سعادتمند است.
در سالهاي اخير نوحه خواني محلات يزد همچون هيات بعثت در سطح كشور بازتاب وسيعي داشته و با استقبال كم نظير مردم استان هاي ديگر مواجه شده است اما به اغلب ايستگاه هاي صلواتي چايي در يزد كه سري بزنيد نوحه هاي در حال پخش قرابتي با سبك عزاداري اين ديار ندارد.
گرايش برخي هيات ها و دسته جات عزاداري يزد به نوحه هاي كم محتوا و سبك هاي اجرايي سخيف در سالهاي اخير باعث انتقاد امام جمعه يزد نيز شده است.
آيت الله ناصري در اين باره گفت: « محرم، ماه گريه بر مظلوميت اهل بيت عليهم السلام خاصه سربازان با وفاي كربلاست و اين گريه ها، بقاي اسلام و تشيع را بيمه مي كند و ضامن تداوم اسلام علوي و حسيني است؛اما آنچه كه اين مهم را تهديد مي كند افراطي عمل كردن در نوحه سرايي و عزاداري هاست.
اشعار بي محتوا، ملودي هاي كم ارزش عاريتي،‌ پيرايش در وضعيت ظاهر بعضي از هيئات و از شكل سنتي و اصيل عزاداري خارج شدن و به اصطلاح روي آوردن به نوآوري هاي كاذب، اين ها همه براي عزاداري سالار شهيدان نه تنها وهن بلكه به بيراهه رفتن و مسير را عوض كردن است.»
موضوع ديگري كه در يزدگردي ايام محرم به چشم مي آيد، مظلوميت و مهجوريت مساجد محلات شهر در برپايي مراسم عزاداري امام سوم شيعيان است.
هرچند مسجد مهمترين پايگاه اجتماعي اسلام بوده و تاكيد فراواني بر محوريت آن شده است و در سالهاي ابتدايي انقلاب نيز عمده فعاليت هاي فرهنگي، عبادي و حتي اجتماعي محلات در مساجد صورت مي گرفته اما اگر در محلات امروز يزد قدم بگذاريد با درب هاي بسته اغلب مساجد در ايام محرم مواجه مي شويد.
موضوعي كه امام جمعه ابركوه در خصوص آن گفته است: « در روز قيامت مسجد از خالي بودن، قرآن از مهجور بودن اهل بيت (ع) از مظلوم بودن خويش شكايت خواهند كرد.»
روضه هاي يزد كه اغلب در خانه هاي آبا و اجدادي برگزار شده و بانيان آن به تاسي از گذشتگان خود و با ياد آنها اقدام به روضه خواني مي كنند و يا در حسينيه ها و تكاياي محلات برپا مي شود، از قدمت و شهرت خاصي برخوردار است.
محرم كه به يزد مي آيد بنرها و پارچه نوشته هايي در تبليغ برپايي مراسم روضه شهر را فرا مي گيرد كه هركدام تلاش مي كنند با استفاده از رنگ و لعاب و تكنيك هاي تبليغاتي و برجسته كردن اهميت سخنران يا معروفيت مداح، مردم را به مراسم خود دعوت كنند.
آنچه در اين ميان بارها مورد انتقاد قرار گرفته اصرار بر دعوت از روحانيون غير يزدي و مداحان شهرهاي ديگر براي حضور در روضه هاي محرم يزد است.
بي شك در ميان روحانيون و مداحان يزدي چهره هاي باسواد و متبحري وجود دارند كه مي توانند با لهجه شيرين يزدي پاسدار فرهنگ و سنت هاي ناب عاشورايي يزد باشند.
7532*2047* دريافت كننده: سعيد صادقي مقدم - انتشار- عباسقلي اشكورجيري
irnayazdd@