به گزارش ايرنا، 'احسان' به عنوان يكي از نمودهاي عزاداري ايام محرم در تبريز، ريشه چندين صد ساله دارد و قدمت آن به سال هاي نضج گرفتن تشيع در تبريز به عنوان 'پايتخت تشيع' در دوره صفوي ها برمي گردد.
اما آنچه كه اين سنت اسلامي و شيعي را رنگ و جلاي ديگر مي بخشد، علاوه بر مشاركت مردم در تقسيم داشته هايشان با ديگران به ويژه فقرا، خاطرات نوستالژيكي است كه از اوان كودكي در جسم و جان افراد از 'احسان' و 'نذري' نقش مي بندد و زمينه تلاش آنان براي تكرار اين تجربه اسلامي- انساني را به هنگام بزرگسالي فراهم مي كند.
به عبارت ديگر اغلب كساني كه در ماه محرم در تبريز و ديگر شهرها و روستاهاي خطه آذربايجان به 'احسان' و 'نذري' اقدام مي كنند، افرادي هستند كه خود سال ها در كودكي و نوجواني در اين روزهاي پربركت، بر سر خوان نعمت اباعبدالله نشسته و از آن متنعم شده اند.
همان گونه كه گفته شد هر چند صبغه اصلي سنت نيكوي 'احسان' و 'نذري'، مذهبي است، اما نمود اجتماعي اين پديده نيز بسيار چشمگير است، به گونه اي كه عبارت ' در اين روز{تاسوعا و عاشورا} كسي گرسنه نمي ماند' به يك مثل رايج در بين مردم تبريز و پيرامون در رابطه با احسان هاي محرم تبديل شده است و اين نشان دهنده ظرفيت هاي غيرقابل تصور مكتب عاشورا در اجراي عملي آموزه هاي دين مبين اسلام و مذهب تشيع است.
در هر حال از اصل مطلب دور نيافتيم؛ تبريز در روزهاي تاسوعا و عاشوراي هر سال، شاهد 'احسان' و 'نذري' در اقصي نقاط اين شهر است.
در اين روز به ويژه، در كوچه پس كوچه هاي تبريز و در انتهاي دالان هاي دراز به يادگار مانده از 'تبريز قديم'، مي توان درهاي زيادي را مشاهده كرد كه با نصب علم سياه يا نماد يكي از دسته هاي سينه زني، با گشاده رويي از ميهمانان سفره اباعبدالله الحسين(ع) ميزباني مي كنند و بانگ 'بفرماييد، بفرماييد' صاحب مجلس در صبح و ظهر و شام، فضايي آكنده از اميد را به وجود مي آورد.
نكته جالب توجه ديگر در ارتباط با اين بعد از عزاداري هاي محرم، سر و دست شكستن متقاضيان براي گرفتن غذاي نذري است؛ در شرايطي كه اكثريتي از آنان در مواقع ديگر حتي به قيمت گرسنه ماندن، حاضر نمي شوند دست نياز به سوي كسي دراز كنند، 'احسان' و 'نذري' آقا اباعبدالله، رد خور ندارد و مردم حاضرند زحمت طي مسافت هاي طولاني را براي برخورداري از اين نعمت آسماني متبرك، بر خود هموار كنند.
و باز امروز عاشورا است و درهاي زيادي از خانه ها، حسينيه ها و مساجد و تكيه گاه ها در مناطق مختلف تبريز مانند 'حيدرآباد'، 'ارم'، 'حكماوار'، 'دوه چي'، 'اهراب' و ... از اول صبح بازند تا قدم هاي ميهمانان و جان نثاران امام حسين (ع) و ياران باوفايش را گرامي دارند و به سفره نشاندن شان مفتخر شوند.
و من نيز امروز، قطره اي از اين دريايم كه اول صبح با شور و شوقي ريشه دوانده در كودكي ها و خاطرات توصيف ناپذير تقلا براي حضور در دسته هاي سينه زني و عزاداري، راهم را دركوچه پس كوچه هاي 'ميدان قطب'(قوت ميداني) اين سو و آن سو كج مي كنم تا از يكي از سفره هاي پرشمار پهن شده عاشورايي، لقمه ناني برچينم كه نشستن پاي اين سفره حلاوتي ديگر دارد.
و در اين بين است كه راهم به خانه هايي تاريخي مي افتد كه در كنج كوچه هاي هزارتوي محله تاريخي 'خيابان'( شما بخوانيد خياوان')، وجودشان را به سنت صدها ساله 'احسان' گره زده اند و هارموني عجيبي در هويت تاريخي كاهگلي شان با اين سنت نيكو به چشم مي خورد.
در مسير تلاش براي حضور در سفره احسان اباعبدالله الحسين (ع)، روبروي خيابان شهيد جديري در خيابان امام خميني، وارد كوچه تنگ و باريكي مي شوم كه بر در انتهايي آن علم سياه جلوه گر است؛ نزديك مي شوم، متوجه مي شوم احسان صبحانه دسته عزاداري قديمي 'ميرچوبان' محله 'خياوان' است كه تاريخ تاسيس ان به سال1290 شمسي برمي گردد.
و خانه محل برپايي سفره صبحانه سرور و سالار شهيدان و مراسم عزاداري آن بزرگوار نيز، بنايي تاريخي و ساده است كه خود به تنهايي عظمت و جلال و شكوه تاريخي دسته 'ميرچوبان' را به ايما و اشاره بيان مي كند و به تصوير مي كشد.
و يا در گذري ديگر، وارد كوچه تنگ و معوجي در جنب مسجد 'ميدان قطب' مي شوم كه در پايان به خانه اي قديمي با ديوارهاي كاهگلي يك متري، حياطي وسيع و گشاد و درختي حدود 100 ساله منتهي مي شود؛ اينجا نيز محفل و محمل ديگري براي دوستداران اهل بين عصمت و طهارت (ع) است كه براي سينه زني در صبح عاشورا و نشستن بر گرد سفره آقا امام حسين (ع) مانند دانه هاي زنجير، يكي يكي، به هم مي پيوندند.
و اين تنها گوشه اي از سفره بزرگ عاشورايي است كه گوشه هاي آن چهارسوي تبريز را در برگرفته است و دو دستاورد 'تلاش عمومي براي زنده نگهداشتن نام و ياد سرور و سالار شهيدان و 72 يار باوفايش' و ' گره خوردن اين نهضت انسان ساز با ضرورت احسان و ايثار'، مهم ترين پيام آن است.
خبرنگار و انتشار: عزيزي راد
518
تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۳۹۶ - ۱۰:۲۳
تبريز - ايرنا - ايام عزاداري سرور و سالار شهيدان و 72 تن يارش، هر چند سراسر زيبايي معنوي است، اما اين روزهاي بي بديل به ويژه تاسوعا و عاشورايش در كلان- كهن شهر تبريز، سنت حسنه اي به نام 'احسان' نيز دارد كه علاوه بر بعد مذهبي، اهميت و تاثيرگذاري اجتماعي نهضت عاشورا را دو چندان متبلور مي كند.