«علی كاردر» مدیرعامل شركت ملی نفت در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره عرضه نفت خام در بورس، بیان داشت: اجرای این طرح را با عرضه میعانات گازی كه مشابه نفت خام است، آغاز خواهیم كرد.
وی با بیان اینكه شركت ملی نفت تمایل به عرضه نفت خام در بورس دارد، افزود: اما مسایلی وجود دارد كه باید رفع شود، از جمله بر اساس قانون، پول حاصل از فروش این اقلام باید به حساب بانك مركزی واریز شود.
مدیرعامل شركت ملی نفت ادامه داد: بانك مركزی اعلام كرده است كه شركت سپرده گذاری مركزی بورس را قبول ندارد، زیرا نمی شود به نهادی كه غیردولتی و خصوصی است، پول واریز كنیم.
كاردر خاطر نشان كرد: البته شركت ملی نفت، بانك مركزی و سازمان بورس در حال بررسی این موضوع و رفع موانع هستند.
معاون وزیر نفت با بیان اینكه ابتدا میعانات گازی و سپس نفت خام در بورس عرضه خواهد شد، گفت: عرضه میعانات و نفت خام دارای یك فرایند هستند، بنابراین هر گاه عرضه میعانات گازی كه راحت تر است به نتیجه برسد، می توان عرضه نفت خام را آغاز كرد.
به گزارش ایرنا، ایده راه اندازی بورس نفت نخستین بار در اواخر دهه 1370 و در چارچوب سیاست های برنامه سوم توسعه كشور مطرح شد.
هیات وزیران در سال 1386 ایجاد بورس نفت را به وزارت اقتصاد تكلیف كرد و به این ترتیب وزیر وقت اقتصاد كه همزمان دبیر شورای عالی بورس نیز بود، سازمان بورس را به واگذاری عرضه فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در بورس كالای ایران موظف كرد.
با وجود همه چالش ها، در بیست و دوم تیرماه 1390 نفت خام با حضور معاون اول رییس جمهوری روی تابلو معاملات بورس كالا رفت اما در همان آغاز با شكست روبرو شد. نفت خام در این بازار در 9 مرحله دیگر عرضه شد و فقط در یك مرحله به فروش رفت.
از هفدهم فروردین 1393 نیز شركت ملی نفت ایران با عرضه 2 هزار و 920 بشكه نفت خام در بورس انرژی به قیمت هر واحد سه میلیون و 60 هزار ریال، این طرح را دوباره آغاز كرد.
این عرضه برای مدتی با فراز و نشیب بسیار ادامه یافت تا اینكه به علت كاهش استقبال خریداران، به بن بست خورد و متوقف شد.
با شكست عرضه نفت خام، مسوولان وقت سازمان بورس و اوراق بهادار به فكر ایجاد بستر جدیدی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی افتادند.
مدیر پیشین امور بین الملل شركت ملی نفت پیش از این در گفت وگو با ایرنا از آماده شدن زیرساخت های عرضه روزانه 100 هزار بشكه نفت خام صادراتی در بورس خبر داده و گفته بود: اجرای این طرح در انتظار تایید سازمان بورس است.
وی یادآور شده بود: مقدمات و زیرساخت های عرضه نفت خام فراهم شده و فقط بخشی از مسائل مربوط به تعیین قیمت و شیوه پرداخت باقی مانده است.
به گفته محسن قمصری، حتی برای نرخ نفت خام عرضه شده در بورس نیز مدل قیمتی تهیه شده است و در اختیار سازمان بورس قرار دارد تا پس از تصویب این سازمان، اجرا شود.
** از سرگیری یك طرح شكست خورده
با وجود شكست چندین باره در عرضه نفت خام در بورس، بورس انرژی دوباره در حال رایزنی برای از سرگیری این طرح است.
پس از گذشت فراز و نشیب بسیار، سید علی حسینی مدیرعامل بورس انرژی در اوایل مهرماه امسال از مذاكرات جدی برای عرضه نفت خام خبر داد و گفت: فرآیند تفاهم با شركت ملی نفت برای عرضه نفت خام به طور جدی از اوایل مرداد تا به امروز دنبال شده و خوشبختانه روی بسیاری از موارد تفاهم وجود دارد.
به گفته وی، در این زمینه نیاز بود تا شركت سپرده گذاری مركزی از طریق بانك های عامل كه فعالیت های ارزی انجام می‌دهند، نسبت به انجام تسویه ارزی اعلام آمادگی كند كه اكنون این امر انجام شده است. از طرفی بخش زیادی از تعیین مفاد اطلاعیه عرضه یا شرایط فروش با شركت ملی نفت انجام شده است.
مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به تلاش های صورت گرفته از سوی رییس سازمان بورس برای پیگیری و حل مسایل باقیمانده بر سر عرضه نفت خام، ابراز امیدواری كرد: حداكثر تا پایان سال 96 عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی امكان پذیر می شود.
** ابهام ها در موفقیت عرضه نفت خام در بورس
به گزارش ایرنا، در گذشته، نفت خام در بورس انرژی برای مصارف پالایشگاه های داخل كشور عرضه می شد اما در طرح های جدید، قرار است نفت خام صادراتی به صورت ریالی و ارزی در بورس عرضه شود.
طبق این طرح، خریداران می توانند نفت خام صادراتی خریداری شده از بورس را در پایانه های صادراتی تحویل بگیرند و بر این اساس نباید آن را به كشور وارد كنند.
برخی كارشناسان می گویند با توجه به تجربه های پیشین عرضه نفت خام در بورس، موفقیت این طرح چندان روشن نیست؛ زیرا در گذشته، نفت خام عرضه شده در بورس، مشتری زیادی نداشت و نتوانست اهداف مورد نظر را تحقق ببخشد.
علت استقبال نكردن خریداران از نفت خام عرضه شده در بورس، قیمت بالای آن عنوان می شد.
به گفته تحلیلگران، اگر وزارت نفت با در پیش گرفتن شیوه دستوری و خارج از سازوكار عرضه و تقاضای مرسوم، حاضر نشود نفت را به قیمت‌های پایین‌تر عرضه كند كاركرد اصلی بورس زیر سوال می رود و باید این طرح را از اكنون شكست خورده دانست.
از سوی دیگر، برخی كارشناسان صنعت نفت می گویند، عرضه نفت خام در بورس باید به صادرات نفت كشور كمك كند. از این رو، تا زمانی كه برای نفت خام صادراتی در بازارهای جهانی مشتری وجود دارد و می توان با فروش نفت به قیمت روز برای كشور درآمدزایی كرد، چرا باید آن را با قیمت پایین تر به خریداران بورس عرضه كرد؟
برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
IRNAeco@
اقتصام**2022*2025*گزارش: میثم طاهری* انتشار: لیلا جودی
تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۶ - ۱۰:۲۲
تهران- ایرنا- طرح عرضه نفت خام در بورس كه تاكنون چندین بار شكست خورده، قرار است پس از رفع مشكلات مربوط به نقل و انتقال پول بین بورس و بانك مركزی از سرگرفته شود.