رهبر جوانی كه سربلند شد/طنین دوباره «نی‌نوا» در تالار وحدت

به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی ایرنا، قطعه «نی‌نوا» اثر جاودان حسین علیزاده طوری اجرا شد كه صدادهی اركستر تحسین بسیاری از حاضران را برانگیخت، قطعه ای ملی كه ساخت آن در یكی از غروبهای سال 60 اتفاق افتاد، زمانی كه جنگ تحمیلی بر سر این سرزمین سایه افكنده بود.
این قطعه بی نظیر همچون راوی می ماند كه دستش را به سویت دراز می كند و تو را به دنیاهای ناشناخته می برد، افق تیره ای كه رنگ قرمزش غالب است، می كشاندت به اندیشیدن، در فكر فرو رفتن.
ساعت از 21 شب گذشته است، نوازنده ها به ترتیب روی صحنه تالار وحدت می آیند و بر جای خود قرار می گیرند، تعداد نوازنده های اركستر به نظر كمتر از همیشه است، وجدانی بالاخره بر روی صحنه ظاهر می شود، چوب اركستر ملی را در دست می گیرد، قطعه اول با ملودی آرام با نام سوئیت دشتی با آهنگسازی جواد معروفی و تنظیم مازیار حیدری آغاز می شود.
وجدانی آرام است، لباس «فراك» بر تن دارد، لباس بلندی كه معمولا رهبران اركسترهای سمفونیك در دنیا بر تن می كنند و علی رهبری هم آن را هنگام رهبری اركستر سمفونیك بر تن می كرد و شاید رهبر مهمان جوان خواسته در این زمینه بدعت گذارد. چرا كه از بدو تاسیس اركستر ملی و اجراهای نخست آن به رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی محمدرضا شجریان سابقه نداشته كه رهبران اركستر ملی، «فراك» بپوشند.
كنسرت به قطعه «نی‌نوا» با آهنگسازی حسین علیزاده می رسد، قطعه ای كه قلب را از جا می كند، دیگر رهبر مهمان اركستر آرام نیست، وجدانی با تكان های شدید بدن خود، به اركستر هیجان می دهد، گاهی صورت به این سو می گردد گاهی بدن و صورت، دست در هوا می چرخد با تندی و اطمینان و چوب ه رلحظه گوشه ای از اركستر را نشانه می رود، شاید با نوع رفتار و هم صدادهی اركستر می خواهد توانایی خود را ثابت كند، به آنانی كه این روزها او را آماج انتقادهای شدید قرار دادند.
«نی‌نوا» را كه می نوازند، نی شروع به ناله می كند، اركستر ناله ای عمیق و اثرگذار دارد و آنگاه است كه نمی دانی چه كنی، می خواهی فریاد كشی، دست بر پیشانی بگذاری و بگریی، بایستی و با او همنوا شوی. بنشینی یا راه بروی، حالت حیرانی و سرگشتگی دست می دهد از آن حیرانی هایی كه مولانا بارها در اشعار خود از آن سخن گفته؛ قطعه ای سنگین و غمگین، اما نه از آن غمها كه سردر گریبان فرو بری، از آن غم هایی كه تو را به ورطه تفكر و اندیشه می كشاند.
و باید این را نیز گفت كه حضور پاشاه هنجنی، نی نواز باسابقه و نامی به عنوان تك نواز قطعه معروف «نی‌نوا» به بیشتر دیده شدن ماحصل اجرای دیشب كمك می كند.
«نی‌نوا» نام زیبایی است كه یك معنای چند بعدی می‌توان به آن داد؛ هم «نی نوا» است، هم «نوای نی» و هم قطعه‌ای كه این نی می‌نوازد در دستگاه نواست؛ به همین جهت «نی‌نوا» یك قطعه ملی است و هر كسی با هر عقیده‌ای با این قطعه ارتباط برقرار می كند. حسین علیزاده اینها را می گوید و اضافه می كند كه به سبب این قطعه، دوستان زیادی با عقاید مختلف پیدا كردم وخودم مدیون قطعه «نی‌نوا» هستم كه در یك زمان خاص در ذهن من اتفاق افتاد؛ زمانی كه جنگ شروع شده بود و همه داشتند در زمینه موسیقی برداشت خودشان را می‌كردند.
آلبوم «نی‌نوا» از كارهای منحصر به فرد و اركسترال استاد حسین علیزاده هست. خالق قطعه مشهور «نی‌نوا» می‌گوید كه زاده روز عاشوراست و همیشه نامش را كه مادرش به همین مناسبت بر او نهاده دوست می‌دارد و خلق این قطعه به سالهای كودكی‌اش باز می‌گردد.
خالق قطعه «نی‌نوا» پیش از این اجرا در خصوص انتقادها گفته بود: به‌هرحال، اركستر ملی و اركستر سمفونیك اركسترهای رسمی ایران هستند و بعید می‌دانم این اجرا از «نی‌نوا» با اركستر ملی و رهبری وی(وجدانی)، اجرای عجیب ‌وغریب یا بدی از آب دربیاید. به‌ هرحال، اركستر ملی رهبر دائمی دارد كه تمامی فعالیت‌های اركستر زیر نظر اوست و حتما آقای شهبازیان با حضور این رهبر میهمان موافقت داشته‌اند و خود هم نظارت دارند.
از او پرسیده شده بود از انتقاد‌هایی كه به حضور این رهبر جوان و گمنام شد، مطلع شده اید؟ كه پاسخ داده بود: «من دیدم كه جاهایی چیزهایی نوشته‌اند. متاسفانه روزنامه‌ها بسیار بد نوشته بودند كه مثلا رهبر دست‌پنجم و این نوع صحبت‌ها كه باید به آنها گفت شما اول نتیجه را ببینید، بعد قضاوت كنید. نمی‌شود ندیده قضاوت كرد. به‌هرحال، این قطعه در آرشیو وجود داشت؛ اما باز هم به من اطلاع دادند و از روی ادب و احترام برای اجرای آن با من تماس گرفتند.»
قطعه آخر اجرای شنبه شب اركستر ملی ایران «مرثیه» بود با آهنگسازی مهدی وجدانی.
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص به خبرنگاران ایرنا و روزنامه ایران گفت: تمام سخن من این است كه همیشه جوانان به كار گرفته شوند، امیدوارم این اتفاقی كه افتاد سرآغاز كاری باشد تا در آینده بتوانیم هرچه بیشتر از وجود جوانانی استفاده كنیم كه باید آینده كشور را بسازند، جایگزین شوند و بتوانند در آینده كارهای خوبی هم ارایه كنند.
علی مرادخانی اظهار داشت: بر این اساس تلاش خود را به كار گرفتیم، از همه ممنون هستم به ویژه از آقای علیزاده، او در این قضیه بسیار خوب ظاهر شد، با وی گفت وگو كردم، او اظهار داشت این قطعه كه در اختیار آرشیو است اما همین كه به من اطلاع دادید و از روی ادب و احترام برای اجرای آن با من تماس گرفتید و چون طرفدار بكارگیری جوانان هستم، با این موضوع موافقم و كار بسسیار خوبی است.
مرادخانی اضافه كرد: همراهی استاد علیزاده در این زمینه فوق العاده بود و امیدوارم دیگران هم مقداری از این مشی وی بیاموزند، آن را انجام و ادامه دهند.
وی ادامه داد: آینده خواه ناخواه در اختیار جوانان مان است و این اركستر (شب گذشته) با همه پیش داوری هایی كه شده بود نمره قابل قبولی می گیرد و خب طبیعی است كه بیشتر باید كار كند و بهتر هم خواهد شد.
معاون امور هنری در پاسخ به اینكه با این اتفاق انتظار هست كه باز هم رهبران میهمان در آیین اركستر حضور داشته باشند؟ گفت: حتما همینطور است.
مدیرعامل خانه موسیقی نیز در مورد انتقادهای پیش از اجرای این كنسرت به خبرنگار ایرنا گفت: معتقدم به وجود آمدن این پرسش ها طبیعی است. شخصی همچون آقای وجدانی كمتر ظهور و بروز موسیقیایی داشته، گرچه وی موزیسین است.
حمیدرضا نوربخش اظهار داشت: تجربه رهبری اركستر آن هم در این مقیاس شاید كمتر دیده شده یا دیده نشده باشد، به هر حال این پرسش طبیعی است كه به وجود آید، اما اجرایی كه شب گذشته انجام شد به هر صورت اجرای قابل قبولی بود.
وی افزود: اثر «نی‌نوا» را خوب اجرا كردند، هم رهبری مهدی وجدانی، هم صدای دهی اركستر و هم تك نوازی نی آقای هنجنی فوق العاده بود.
علی مرادخانی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمیدرضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی، علی اكبر صفی پور مدیر عامل بنیاد رودكی و سیدنظام الدین موسوی مدیر عامل خبرگزاری فارس از جمله مهمانان دیشب اركستر ملی ایران بودند.
فراهنگ ** 9012 ** گزارش از: زهرا امیری، خبرنگار موسیقی * انتشار: امید غیاثوند