تكمیل طرح های توسعه ای گلستان در انتظار تامین اعتبار

مسئولان ارشد گلستان با داشتن برنامه توسعه برای استان، سالهاست كه بر شتاب بخشیدن به طرح های توسعه آفرین این خطه در حوزه های منابع آبی، راه های ارتباطی و ریلی، گردشگری، كشاورزی و صنعتی تاكید دارند تا از ظرفیت های بكر این خطه در توسعه اقتصادی استان، ساكنان و كشور بهره گرفته شود.
این درحالی بوده كه هم اینك طرح های نیمه تمام بسیاری در بخش های مختلف و از سوی دستگاه های استان در حال اجرا بوده كه به گفته حسن صادقلو استاندار سابق گلستان از میان آنها 30 طرح نیمه تمام توسعه آفرین است و تكمیل آنها با شتاب بیشتر در توسعه اقتصادی استان موثر است كه به برخی از آنها اشاره می شود.
* سد نرماب مینودشت با 72درصد پیشرفت
عملیات اجرایی سد نرماب چهل چای شهرستان مینودشت با ظرفیت 125 میلیون مترمكعب و توان تنظیم 190 میلیون متر مكعب در سال 1391 آغاز شد و قرار است آب مازاد سه رودخانه نرماب، چهل چای و خرمالو را ذخیره كند.
تامین آب شرب 4 شهر مینودشت، گالیكش، گنبدكاووس و مراوه تپه و ساكنان 130 روستای منطقه با ظرفیت 37 میلیون متر مكعب، پشتیبانی از سد وشمگیر، تامین آب زراعی 34 هزار هكتار با ایجاد شبكه پایاب از جمله اهداف اصلی ایجاد سد نرماب چهل چای مینودشت است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در سفر تابستان امسال به استان و بازدید از روند اجرای این طرح به اهالی شرق گلستان قول داد كه تا پایان سال 97 سد نرماب چهل چای شهرستان مینودشت به عنوان بزرگترین پروژه استان به بهره برداری برسد.
رحیم میدانی اظهار كرد: این پروژه دارای 72 درصد پیشرفت فیزیكی بوده و برای اجرای آن تاكنون دو هزار و 900 میلیارد ریال هزینه شده است.
وی؛ ویژگی این طرح ملی را تامین آب شرب، زراعی و صنعتی شرق استان گلستان اعلام كرد.
اما برای بهره برداری از سد نرماب چهل چای مینودشت 550 میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز است.

*راه آهن گرگان – مشهد
احداث راه آهن گرگان - بجنورد - مشهد یكی از طرح های ملی در استان گلستان به شمار می رود كه جزو آرزوهای چند دهه ای مردم این خطه بوده و هنوز جامه عمل به خود نپوشیده است.
با وجود پیگیری های عدیده كه سابقه آن به حدود سه دهه قبل بر می گردد و كلنگ زنی چند باره راه آهن گرگان - بجنورد -مشهد، اما هنوز از اجرایی شدن این طرح ملی به عنوان مطالبه عمومی مردم استان گلستان، خبری نیست.
بهره برداری از این طرح ملی، مزایای فراوانی از جمله توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و جا به جایی ایمن مسافر و بار داشته و تاكنون بارها از سوی مقامات اجرایی و حاكمیتی جمهوری اسلامی مورد تاكید قرار گرفته است.
علاوه بر مصوبه سفر ریاست جمهوری به گلستان درسال 93 برای اجرای راه آهن گرگان - گنبدكاووس (گرگان- بجنورد- مشهد)، دو سال قبل از آن رهبر معظم انقلاب در سفر به استان خراسان شمالی اجرای راه آهن مشهد - بجنورد - گرگان را مورد تاكید جدی قرار دادند.
همچنین وزیر راه و شهرسازی، مسئولان و اعضای هیات مدیره راه آهن جمهوری اسلامی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از سه استان گلستان، خراسان شمالی و رضوی و اعضای كمیسیون اصل 90 مجلس از دیگر مسئولانی بودند كه بارها بر اجرایی شدن این طرح ملی تاكید نمودند و حتی خبر از اختصاص ردیف بودجه 215 و ماده 62 (مسائل ارزی) و فاینانس، برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانكار می دادند اما باز هم خبری از اجرای این طرح نیست.
طرح بزرگ راه آهن گرگان ـ بجنورد ـ مشهد به طول 650 كیلومتر علاوه بر اینكه تاثیر بسزایی در بهبود و رونق شرایط اقتصادی و اشتغالزایی منطقه خواهد داشت، می تواند با اتصال به كریدور ریلی شمال - جنوب، موجبات افزایش ایمنی و رفاه مردم در سفرهای برون شهری و نیز جا به ‌جایی سریع و ایمن محصولات كشاورزی گلستان به دیگر نقاط كشور را به همراه داشته باشد.
نماینده مردم گنبدكاووس در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اجرایی شدن طرح راه آهن گرگان - گنبدكاووس را از مهمترین مطالبات جدی و عمومی مردم شرق گلستان دانست و گفت: با اجرایی شدن این طرح یكی از زیرساخت های مهم توسعه دراین منطقه تحقق می یابد.
قرجه طیار افزود: پیگیری لازم برای اجرایی شدن این طرح از سوی مجمع نمایندگان استان گلستان در دستور كار قرار دارد و قول های مساعدی نیز دراین خصوص از سوی وزیر راه و شهرسازی و مسئولان راه آهن جمهوری اسلامی داده شده است.

*طرح گردشگری آشوراده
براساس مصوبه دولت یازدهم و قول رییس جمهوری به مردم گلستان قرار است حدود 10 درصد جزیره آشوراده به منطقه ویژه گردشگری تبدیل شود.
معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این زمینه گفت: از اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده نمی توان چشم پوشی كرد ولی باید طرح نهایی همسو با محیط زیست باشد.
علی اصغر مونسان شهریور امسال در حاشیه بازدید از غرفه های صنایع دستی استانهای مختلف در جشنواره فرهنگ اقوام ایران زمین در گرگان افزود: جزیره آشوراده میراث گرانبها و با اهمیتی است و باید در هر طرحی كه تهیه می شود به ملاحظات محیط زیست با دقت نگاه كنیم و درغیر این صورت آشوراده از بین می‌رود.
وی ادامه داد: استفاده از فرصت آشوراده باید بدون آسیب رساندن به آن پیش رود و ما در آینده نشست مشتركی را به همراه استاندار گلستان با رییس سازمان محیط زیست خواهیم داشت و به این مقوله بصورت كامل خواهیم پرداخت.
آشوراده در حدود2 كیلومتری ساحل بندرتركمن تنها جزیره ایرانی دریای خزر است؛ این جزیره تا سال ها قبل با امكاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شركت تعاونی روستایی، مدرسه راهنمایی، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از هزار نفر سكنه داشت كه به مشاغل دامداری، كارگری، پیشه وری و ماهیگیری مشغول بودند اما با وقوع سیل در سال 1372 این جزیره خالی از سكنه شد.
آشوراده در سال 1354 جزو نخستین مناطق زیست كره جهان معرفی و ثبت شد، در همین حال در كنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه بدلیل بحث پناهگاه حیات وحش آن است كه در تمام ایام سال میزبان انواع پرندگان است، ضمن اینكه 40 درصد خاویار ایران نیز در نزدیكی این جزیره به دست می آمد.
براساس مصوبه دولت یازدهم و قول رییس جمهوری به مردم گلستان قرار است حدود 10 درصد جزیره آشوراده به منطقه ویژه گردشگری تبدیل شود.

* هتل ورزش گرگان
این طرح ورزشی با گذشت بیش از 15 سال به دلیل كمبود اعتبارات هنوز به بهره برداری نرسیده و سدی برای میزبانی هرچه بهتر گلستان در رقابت های كشوری است.
در سال ۸۱ طرحی با عنوان مهمانسرای ورزشكاران گرگان معروف به هتل ورزش گرگان در محله چاله باغ این شهرستان كلنگ زنی شد تا مشكل خوابگاه ورزش گلستان را رفع كند.
در آغاز عملیات ساخت این طرح، فونداسیون هتل ورزش گرگان با افزون بر یك میلیارد ریال تكمیل شد، ولی نبود اعتبار احداث آن را دچار مشكل كرد و هم اینك نیازمند توجه ویژه برای شتاب بخشیدن به بهره برداری است.
گفته می شود این طرح دارای ۶۲ درصد پیشرفت فیزیكی بوده و توسط شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی كشور به عنوان كارفرما ساخته می شود.

* منطقه آزاد اینچه برون
ایجاد منطقه آزاد اینچه برون از مصوبات سفر رییس جمهوری در سال 93 به استان گلستان است كه در مجلس شورای اسلامی برای تصویب باقی مانده است.
ارتباط زمینی با كشورهای آسیای مركزی و فعال بودن مسیر ریلی بین المللی ایران - تركمنستان - قزاقستان و عبور آن از مرز اینچه برون گلستان، وجود زمین های غیر قابل كشت در شمال استان و لزوم بهره گیری از آن در بخش صنعت از جمله اهداف ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون است.
شهر مرزی اینچه برون از توابع شهرستان گنبدكاووس به سبب داشتن بازارچه و گمرك مرزی فعال در حوزه مبادلات تجاری و ترانزیت كالا منطقه راهبردی محسوب می شود.
نماینده مردم گنبدكاووس درمجلس شورای اسلامی تیرماه امسال در مصاحبه با خبرنگاران از بررسی طرح منطقه آزاد اینچه برون در صحن علنی مجلس در دو ماه آینده خبر داد و گفت كه تصویب و اجرایی شدن این طرح باعث جهش اقتصادی بزرگ در منطقه و استان گلستان می شود.
قرجه طیار، ایجاد اشتغال بالا در منطقه را ازمزایای مثبت تصویب و اجرای طرح منطقه آزاد اینچه برون در بخش مرزی داشلی برون شهرستان گنبدكاووس و در جوار مرز ایران و تركمنستان ذكر كرد.

*انتقال آب رودخانه های مازندران به گلستان همچنان نیمه تمام
با وجود گذشت حدود 33 سال از طرح ایجاد كانال انتقال آب رودخانه های مازندران به زمین های كشاورزی گلستان هنوز بخش زیادی از این مسیر حدود 200 كیلومتری ساخته نشده است.
به گفته نماینده ولی فقیه در گلستان و امام جمعه گرگان؛ اجرای این پروژه از كارهای اساسی و ماندگار دركشور است كه باید روند اجرایی آن سرعت یابد.
آیت الله سید كاظم نورمفیدی افزود: اجرای این پروژه ملی دشت‌های گلستان را احیا كرده و موجب رونق و توسعه منطقه و تاثیر فرا استانی و بلكه ملی در تولید محصولات كشاورزی خواهد شد.

* زهكشی 280 هزار هكتار از اراضی گلستان
زهكشی 280 هزار هكتار اراضی كم بازده شمال استان گلستان قبل از روی كارآمدن دولت تدبیر و امید مصوب اما اجرایی نشده بود و با مصوبه مجدد این طرح در دولت یازدهم ابتدا قرار بود، 22 هزار هكتار زهكشی شود ولی تاكنون برای 52 هزار هكتار موافقت نامه امضا شده است كه 32 هزار هكتار آن با تخصیص اعتبارات لازم درحال مطالعه و اجرای همزمان است.
به گفته مختارمهاجر رییس سازمان جهادكشاورزی گلستان؛ با زهكشی این اراضی میزان تولید محصول از 600 تا 700 كیلوگرم در هكتار به بیش از 4 تن در هكتار افزایش خواهد یافت.
نماینده ولی فقیه در گلستان نیز اجرایی شدن پروژه زهكشی 280 هزار هكتار از اراضی استان را مهم و قابل تقدیر عنوان كرده و پیش از این گفته بود كه از وزارت نیرو درخواست داریم كه اعتبارات مورد نیاز این طرح مهم و مصوبه سفر رییس جمهوری را تامین تا روند اجرایی آن را سرعت بخشد.
به گفته امام جمعه گرگان؛ اجرای برنامه‌های تامین آب كشاورزی و اجرای روش‌های مدرن آبیاری در استان موجب توسعه بخش كشاورزی و افزایش تولیدات این بخش خواهد شد.

*تعیین وضعیت پتروشیمی گلستان
پتروشیمی گلستان كه مصوبه سفر دولت دهم را دارد و كلنگ آن 10 سال قبل به زمین زده شده است از دیگر طرح های برزمین مانده استان گلستان است.
این پروژه توسط سرمایه بخش خصوصی ساخته می شود، در مراحل اولیه اجرای آن حدود 95 هزار نفر از مردم استان با خرید 280 میلیارد ریال سهام سرمایه گذاری كرده اند.
مردم و مسئولان گلستان سالهاست كه درخواست تعیین تكلیف این پروژه در استان را دارند تا سرمایه گذاری مردم به درستی در توسعه منطقه استفاده شود.
حسن صادقلو استاندار سابق گلستان معتقد بود كه این طرح در زمان تصویب توجیه اقتصادی داشته اما اكنون ندارد و هیچ بانك و سرمایه‌گذاری حاضر به سرمایه‌گذاری در این پروژه نیست و تكمیل آن 900 میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد.
به گفته صادقلو؛ جامعه امروز به سمت محصولات ارگانیك رفته و این طرح توجیه اقتصادی ندارد و باید هیات مدیره نسبت به تعهدات داده شده و پول مردم در این سال‌ها پاسخگو باشد.
صادقلو افزوده كه تغییر كاربری این پتروشیمی تنها راهكار نجات این پروژه از وضعیت جاری است و باید به طرح تبدیل گاز طبیعی به پروپیلن كه از فرآورده‌های گاز طبیعی است تغییر یافته و با سرمایه گذاری 80 درصدی بانك صنعت و معدن و 20 درصدی ایدرو اجرا ‌شود، كه توجیه اقتصادی نیز دارد.

*عملی شدن ساخت آزادراه گلستان - خراسان شمالی
خبر موافقت با نحوه ساخت آزادراه نوكنده - آشخانه در حوزه استان های گلستان و خراسان شمالی به طول 310 كیلومتر از سوی مدیركل راه و شهرسازی وقت گلستان در شهریورماه 94 اطلاع رسانی شد كه قرار است این پروژملی با مشاركت بخش دولتی و خصوصی احداث می شود.
به گفته علی بخش رستمی، برای ساخت این طرح حدود 17 هزار میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده است و برای اجرای آن متقاضی از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری وجود دارد.
طرح ایجاد آزاد راه در مسیر نوكنده - آشخانه در دولت گذشته برای خارج كردن مسیر ترانزیتی عبور وسایل نقلیه از جنگل گلستان مطرح شد و در سال 92 این تغییر طرح مصوب و وزیر راه و شهرسازی نیز موافقت خود را اعلام كرد.
اكنون مسیر ترانزیتی گلستان به خراسان شمالی و خراسان رضوی از داخل جنگل گلستان عبور می كند كه علاوه بر آسیب به جنگل و منابع طبیعی و حیات وحش این پارك ملی، به دلیل دو طرفه بودن مسیر ضمن ایجاد ترافیك شدید در ایام تعطیلات، زمینه ساز بروز حوادث دلخراش رانندگی است.
جاده نوكنده( غرب گلستان) - آشخانه ( شرق خراسان شمالی) مسیر اصلی گذر گردشگران و زائران مرقد مطهر امام رضا (ع) است.
طبق آماری كه توسط ستاد دایمی تسهیلات سفر استان گلستان ارائه شده سالانه از این مسیر جدای از گذر كامیونت، كامیون و تریلی برای جابجایی كالا، 20 میلیون نفر با وسایل نقلیه شخصی و عمومی برای رسیدن به مناطق گردشگری شمال و اماكن زیارتی مشهد مقدس تردد می كنند.
مسیر كنونی نوكنده - گرگان - آزادشهر - آشخانه از داخل شهرها و مناطق جنگلی و بویژه جنگل گلستان عبور می كند.

*شتاب در ایجاد بندرریلی خشك اینچه برون
در این طرح 350 هكتار زمین در منطقه اینچه برون واقع در مرز ایران و تركمنستان برای ایجاد بندر ریلی خشك به اداره كل راه آهن منطقه شمال شرق 2 كشور اختصاص داده شد و كلنگ اجرای آن با حضور معاون رییس جمهوری و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی در سال 95 به زمین زده شد.
طبق گزارش محمدرضا قربانی مدیر كل راه آهن منطقه شمال شرق 2 كشور مستقر در گرگان، علاوه بر توسعه مبادلات تجاری، از جمله مزایای راه اندازی بندرخشك ریلی در اینچه برون گلستان پیش بینی ایجاد 500تا 600 فرصت شغلی است كه عملیات ایجاد زیرساخت های موردنیاز آن مرحله به مرحله با تامین اعتبار در دست اجراست.
راه آهن ترانزیتی و بین المللی ایران - تركمنستان - قزاقستان در آذرماه سال 1393 با حضور روسای جمهوری سه كشور در مرز اینچه برون واقع در شرق گلستان به بهره برداری رسید.
این خط آهن به عنوان كریدور ریلی شمال - جنوب از شهر 'اوزن' در قزاقستان تا 'قزل قایا' در مرز قزاقستان و تركمنستان و از آن نقطه تا شهر 'بركت' در تركمنستان و از 'بركت' تا 'اترك' و 'اینچه برون' در مرز ایران و تركمنستان و از 'اینچه برون' تا شهر 'گرگان' در استان گلستان ادامه دارد.
به گزارش ایرنا اینچه برون از توابع بخش داشلی برون شهرستان گنبدكاووس كه گاهی به آن مرز پُل هم گفته می شود یك نقطه مهم اتصال و آمد و شد مرزی بین ایران و جمهوری تركمنستان بوده كه در سال 1371 فعال شد و با استقرار گمرك و برقرار شدن ارتباط زمینی با كشورهای آسیای میانه رونق تجاری به خود گرفت.
اینچه برون هم اینك تنها گمرك زمینی و ریلی گلستان است كه در شرق استان و در فاصله 80 كیلومتری شمال مركز شهرستان 325هزار نفری گنبدكاووس قرار دارد.
استان مرزی گلستان در همسایگی جمهوری تركمنستان، دریای خزر و استانهای مازندران ، سمنان و خراسان شمالی قرار دارد.

*طرح ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان برای رونق گردشگری
این دیوار تاریخی كه از لحاظ قدمت، چند صد سال قبل از دیوار بزرگ چین ساخته شده است ،قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را دارد.
دیوار تاریخی گرگان در 29 تیرماه سال 1378 به شماره 2345 ‎ به ثبت ملی رسیده ‌است.
دیوار دفاعی، دیوار بزرگ گرگان یا دیوار سرخ كه در برخی متون قدیمی با عنوان مار سرخ نیز مطرح شده است، یكی از سه دیوار تاریخی جهان می باشد.
این دیوار با نامهای سد اسكندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی، قزل ییلان، قزل آلانگ و آلان(به زبان تركمنی) نیز در منابع جغرافیای تاریخی و سفرنامه ها نگارش شده است.
طول دیوار بزرگ گرگان در حدود 200 كیلومتر و عرض آن بین 2 تا 10 متر بوده كه با مصالح آجر به ابعاد 10×40×40 سانتی متر ساخته شده است.
این دیوار در طول مسیر خود دارای تاسیسات وابسته نظیر خندق، زنجیره ای از قلعه ها، كوره های آجرپزی، سد، كانال های هدایت آب بوده است.
دیوار از نظر شرایط زیست محیطی در دو بخش كوهستانی و نیمه بیابانی جای دارد و به لحاظ موقعیت جغرافیایی به فاصله اندكی از گرگانرود و در امتداد آن (بخش اعظم آن در ضلع شمالی رودخانه) واقع بوده است.
امروزه بقایای دیوار تاریخی از كرانه های شرقی دریای خزر تا ارتفاعات و دره های البرز شرقی در دامنه بیلی كوه (پارك ملی گلستان نزدیك روستای زاو در شمال شرقی شهرستان كلاله) قابل مشاهده است.
پیشتر تاریخ ساخت دیوار گرگان را به دوره اشكانی نسبت می دادند ،اما مطالعات پژوهشی و آزمایشگاهی انجام شده در سال های اخیر نشان داد كه این دیوار در دوره ساسانی و به منظور جلوگیری از هجوم اقوام شمالی احداث شده است.
تلاش برای ثبت دیوار دفاعی گرگان در فهرست آثار تاریخی جهان در حفظ بقایای این دیوار و جذب گردشگر و توریست به استان نقش موثری خواهد داشت.
از استان گلستان پیش از این برج آجری گنبدكاووس واقع در شرق استان در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است.
استان گلستان یك میلیون و 869 هزار نفر جمعیت دارد، اقتصاد این منطقه بیشتر بر پایه كشاورزی، دامپروری و تا حدودی ماهیگیری در نواحی غربی استان استوار است و اجرای طرح های نیمه تمام این بخش ها و نیز پروژه های حوزه صنعت و گردشگری آن به افزایش توان اقتصادی مردم این منطقه كمك بسیار خواهد كرد.
گلستان سه اقلیم خشك و نیمه خشك در شمال با 250 میلی متر، اقلیم خزری در میانه با 600 میلی متر و كوهستانی در جنوب با 300 میلی متر بارندگی دارد و با توجه به جاذبه های تاریخی و طبیعی و واقع شدن بین دو قطب گردشگری شمال و زیارتی مشهد و نیز مرزی بودن و گذر خط ریلی بین المللی از شرق استان، از قابلیت فراوان برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف و رونق اقتصادی در صورت توجه بیشتر برخوردار است.
6204/1648
گزارش : علی اصغر تیموریان ** انتشار: پری سالارنیا