به گزارش ايرنا، در روزگاران قديم حريم خصوصي خانواده چنان مراقبت مي شد كه كوچك ترين فرصت سوء استفاده از افراد فرصت طلب سلب و جامعه كمتر دچار اثرات و معضلات اجتماعي ناشي از آن مي شد.
در آن ايام حتي مرد خانواده همسر خود را به نام فرزندان پسر خود صدا مي كرد و دختران كمتر در معرض ديد عموم ظاهر مي شدند.
اما در مقطع كنوني با گسترش شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي، حريم خصوصي افراد جامعه خواسته يا ناخواسته در معرض ديد عموم قرار مي گيرد و از سوي كاربران در اين شبكه ها بازنشر مي شود.
پروفايل هاي افراد خانواده در شبكه هاي مجازي با عكس هاي متنوع هر چند مدت به روز مي شود و حتي اطلاعاتي از مكان اسكان، مسافرت ها و مكان هاي حضور آن ها را براي كاربران ارايه مي دهد كه شايد اين اطلاعات مورد سوء استفاده برخي افراد قرار گيرد.
در اين بين دختران و زنان بيشتر از ساير افراد جامعه با انتشار تصاوير و فيلم هايشان در صفحه هاي خصوصي خود در شبكه هاي مجازي از جمله تلگرام و اينستاگرام، ناخواسته در معرض سوء استفاده برخي افراد قرار مي گيرند و اين مساله نيز معضلاتي براي جامعه ايجاد مي كند.
تغيير عكس پروفايل ها با عكس نوزادان، بچه ها با لباس مدرسه، كيك تولد، شمع و روبان مشكي، متن هاي عاشقانه يا غمگينانه، حلقه طلا يا دو قلب در كنار هم و امثال آن ها برغم اينكه هر كدام پيامي به مخاطبان به ويژه افراد فاميل، دوستان و آشنايان مي دهد و آنان را از احوال و اتفاقات همديگر با خبر مي كند، ديگران و برخي افراد فرصت طلب را نيز از جريانات خانواده ها مطلع مي كند.
كارشناسان معتقدند هر چند مزاياي نسبي شبكه هاي مجازي قابل كتمان نيست، ولي افشا شدن اسرار خانواده ها و حريم خصوصي آن ها از طريق اين شبكه ها مشكلات و عواقبي در پي دارد كه بعضا غيرقابل جبران اسست.
دكتراي علوم ارتباطات از دانشگاه تهران در اين باره به ايرنا گفت: خانواده، گروهي جمعي مبتني بر مسئوليت پذيري اعضاي آن مي باشد، در حالي كه فضاي مجازي مبتني بر تلفن هوشمند و به لحاظ تكنولوژيكي ابزار ارتباطي فردي شده است.
سيد حسن آذري با بيان اينكه فضاي مجازي به ابزار و هويت فردي تك تك افراد تبديل شده است، افزود: اين فضا قابل نظارت و كنترل اعضاي خانواده نيست.
وي از تلفن همراه و پيام رسان هاي ارتباطي به عنوان خودارتباطات توده اي و ارتباطات خودگزين نام برد و اظهار كرد: در عصر حاضر افراد بواسطه پيشرفت فناوري هاي ارتباطي در توليد، توزيع و دريافت اطلاعات خودمختار شده اند كه اين موضوع از طرفي خوب و از طرفي به علت خودمحور شدن وظيفه فرد و تبديل به خودخواهي محض موجب ايجاد سوء ظن، بدبيني و تعارضات خانوادگي شده است.
مدرس دانشگاه هاي تبريز در رشته علوم ارتباطات با بيان اينكه خانواده داراي حريم بوده و بايد اين حريم مورد توجه اعضاي خانواده قرار گيرد، يادآوري كرد: خانواده داراي حريم هاي اطلاعاتي، احساسي و عاطفي، اجتماعي و فيزيكي است.
آذري ادامه داد: در هر يك از اين حريم ها شرايطي براي خودگشودگي آن ها و اينكه چه كساني، چگونه و در چه حد و سطحي مي توانند به اين حريم ها دسترسي داشته باشند، وجود دارد.
وي با بيان اينكه ولنگاري و خودگشودگي در هر يك از اين حريم ها موجب خدشه دار شدن حريم خانواده مي شود، گفت: حضور در فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي نبايد منتج به خودمحوري و خودخواهي مطلق افراد خانواده شود و همه اعضاي خانواده بايد به حفظ حريم هاي خانواده توجه كنند.
دكتراي علوم ارتباطات از دانشگاه تهران با تاكيد بر اينكه مرزهاي خانه و خانواده در فضاي مجازي بايد رعايت شود، يادآوري كرد: قوانيني براي حضور افراد خانواده در اين فضا بايد وجود داشته باشد و همه به آن پايبند باشند.
آذري با اشاره به ويژگي ها و ظرفيت هاي فضاي مجازي و جذابيت ها، تنوع و چند رسانه اي بودن آن افزود: در فضاي واقعي انوع حمايت هاي مالي، عاطفي و معنوي خانواده بايد چنان باشد كه فرد تحت تاثير حمايت هاي مجازي در فضاي مجازي قرار نگيرد.
وي با تاكيد بر لزوم توجه بيشتر به گروه هاي آسيب پذير خانواده به ويژه نوجوانان و جوانان فعال در فضاي مجازي گفت: تغيير عكس پروفايل ها و انتشار فيلم و مطالب در فضاي مجازي ناشي از آزادي خواهي، خودنمايي و آزادي در فضاي مجازي بوده و اين كارها امكان آسيب ديدن حريم خانواده را فراهم مي كند.
آذري، بهترين نوع نظارت و كنترل فضاي مجازي و كاهش آسيب هاي اين فضا را افزايش سواد رسانه اي و ديجيتالي افراد خانواده، توجه به اعضاي خانواده در فضاي واقعي و پرهيز از خودنمايي و خودگشودگي حريم خانواده اعلام كرد.
رئيس پليس فتاي آذربايجان شرقي نيز در گفت و گو با ايرنا، تزلزل در روابط و مناسبات اعضاي خانواده، تداخل مرزها و فضاهاي درون خانواده با اجتماع، تغيير در سبك زندگي و معيارهاي ارزشي، تغيير هويت فرهنگي و اجتماعي و فردي خانواده و اعتياد اينترنتي را از تهديدها و آسيب‌هاي ولنگاري افراد در فضاي مجازي بر حريم خانواده اعلام كرد.
سرهنگ محسن محمودي افزود: براي حفاظت از حريم خانواده در فضاي مجازي و جلوگيري از اين تهديدها بايد سواد رسانه‌اي اعضاي خانواده از طريق افزايش مهارت‌هاي كاربري صحيح و مناسب از اينترنت افزايش يابد و والدين بر استفاده فرزندان از اين فضا كنترل و نظارت داشته و مخاطرات آن را كاهش دهند.
وي اظهار كرد: ترويج و ارتقاي فرهنگ استفاده مناسب از اينترنت با ارائه برنامه‌هاي آموزشي و فرهنگي در رسانه و فضاي آموزشي كشور، طراحي و توليد نرم‌افزارها، برنامه‌هاي كاربردي، شبكه‌هاي ارتباطي مجازي مطابق با معيارهاي فرهنگي و ديني با قابليت مديريت، كنترل و ارزشيابي و اطلاع‌رساني براي خانواده در خصوص معضلات استفاده از اينترنت و فضاي مجازي از ديگر راه هاي حفاظت از حريم خانواده و مقابله با اين آسيب هاست.
رئيس پليس فتاي آذربايجان شرقي با اشاره به اثرات سهل انگاري خانواده ها در استفاده از فضاي مجازي يادآوري كرد: كاربران در فضاي مجازي نبايد به ضرر افراد ديگر از فضاي مجازي استفاده، در زندگي افراد ديگر دخالت، در فايل‌هاي رايانه‌اي ديگران تجسس و از فضاي مجازي براي سرقت استفاده كنند.
سرهنگ محمودي ادامه داد: كاربران نبايد از فضاي مجازي براي شهادت دادن دروغ استفاده و خروجي ذهني ديگران را سرقت كنند و بايد به شيوه‌اي از فضاي مجازي استفاده كنند كه حقوق و حرمت ديگران را تضمين شود.
يكي ديگر از مدرسان علوم ارتباطات دانشگاه تبريز به خبرنگار ايرنا گفت: لاابالي‌گري فرهنگي، بدترين حالتي است كه مي‌توان براي يك جامعه و ملت تصور كرد، زيرا در اين حالت بنيان‌هاي فكري آن جامعه سست و مقدمه‌ي استحاله‌ي كلي و اساسي، ايجاد مي‌شود.
حسن اسدزاده افزود: دليل اين امر اين است كه فرهنگ، تعيين‌كننده‌ي خطوط اصلي و مسير حركت يك ملت است و هر كاري كه يك فرد يا يك ملت انجام مي‌دهند، ريشه در فرهنگ آن ها دارد و واي به روزي كه فرهنگ اصيل يك جامعه دست‌خوش 'ولنگاري' شود.
وي از مصاديق ولنگاري در فضاي مجازي را عضويت در شبكه هاي اجتماعي براي وقت گذراني و رعايت نكردن حريم خصوصي اعلام و اظهار كرد: دكتـر آلن ويستن در كتاب حريم خصوصي و آزادي، عبارت حريم خصوصي را چنين تعريف مي كند 'حق افراد براي مشخص كردن اينكه اطلاعات شخصي خودشان چه زماني، چگونه و به چه ميزاني مي تواند به ديگران منتقل گردد' و بر اساس اين تعريف حريم خصوصي مطلق نيست و برحسب محتوا و شرايط، مي تواند تغيير كند.
مدرس روزنامه نگاري دانشگاه هاي تبريز يادآوري كرد: ميزان و ارزش آن به افراد و موجوديت هايي كه در معرض مساله حريم خصوصي قرار مي گيرند، بستگي دارد و اندازه حريم خصوصي و هزينه آن، هيچيك قطعي و ثابت نيست.
حسن زاده، ادامه داد: اطلاعاتي كه كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك مي‌گذارند، حداقل توسط دوستان آن‌ها در اين شبكه‌ها، به صورت كامل قابل مشاهده است؛ مضاف بر آن‌كه در صورت عدم توجه به تنظيمات حريم خصوصي، ممكن است برخي از اين اطلاعات را حتي تمامي كاربران مشاهده كنند.
وي گفت: با توجه به آن‌چه در مورد اطلاعات شخصي كاربران و گسترش دايره دوستان آن‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي وجود دارد قابل تصور است كه با گذشت زماني نه چندان طولاني، اطلاعات شخصي كاربران در مورد وقايع خصوصي زندگي آن‌ها، در اين شبكه‌ها توسط افرادي كه هيچ آشنايي قبلي با آن‌ها نداشتند قابل مشاهده باشد.
مدرس روزنامه نگاري دانشگاه هاي تبريز اظهار كرد: عموما در شبكه هاي اجتماعي برخط، به طور پيش فرض دسترسي هاي عمومي به حريم خصوصي افراد در حالت حداكثري قرار داده شده اند؛ به اين معني كه اگر هيچ گونه اقدامي در اين مورد توسط كاربر انجام نشود، حريم خصوصي وي نقض خواهد شد.
حسن زاده افزود: در نتيجه بايد قبل از شروع هرگونه فعاليت، از امكانات موجود جهت محدودسازي دسترسي ها و كاهش نقاطي كه ممكن است حريم خصوصي كاربر را نقض كند، استفاده كرد.
وي اظهار كرد: هم چنين در شبكه هاي اجتماعي، بايد به اين نكته توجه داشت كه برخي از اطلاعات، برخلاف ظاهرشان مي تواند به ابزاري براي سوء استفاده سايرين از يك كاربر تبديل شود؛ به عنوان مثال، افشاي علايق، تمايلات يا گرايشات، رويكردهاي مذهبي و غيره مي تواند به عنوان ابزاري براي جهت دهي كاربر توسط برخي كاربران شبكه هاي اجتماعي بـرخط شود.
مدرس روزنامه نگاري و علوم ارتباطات دانشگاه هاي تبريز يادآوري كرد: در دنياي مجازي نكته جالب در مورد افرادي است كه براي كوچك ترين مورد مربوط به حفظ حريم خصوصي خود در دنياي حقيقي مبارزه مي كنند اما وقتي پاي اينترنت و شبكه هاي اجتماعي به ميان مي آيد، اطلاعات شخصي فراواني در اختيار اشخاص مختلف قرار مي گيرد و اين امر به پارادوكس جالبي در بازار اطلاعاتي فضاي مجازي تبديل شده است.
اسدزاده ادامه داد: دولت ها به شيوه هاي مختلف از جستجو درباره اطلاعات شخصي افراد منع شده اما شبكه هاي اجتماعي حاوي بسياري از داده هاي شخصي هستند كه در دسترس همگان قرار دارد.
وي گفت: بهر حال با شيوع شبكه هاي اجتماعي، حريم خصوصي معناي واقعي خود را از دست داده است و به بيان ديگر زندگي در اين شبكه ها، همانند زندگي در اتاق شيشه اي است كه هر لحظه اعمال و رفتار كاربران توسط ديگران ديده مي شود.
در همين حال برخي از والدين نيز معتقدند كه فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي فارغ از مزيت هاي نسبي آن به بلايي براي خانواده ها تبديل شده و بچه ها از كنترل پدر و مادر خارج شده اند و بيشتر وقت آنان در اين شبكه ها تلف مي شود.
آن ها معتقدند با توجه به نبود فرهنگ صحيح استفاده از فضاي مجازي در جامعه ما، حريم خانواده در معرض تهديد قرار گرفته و به علت جذابيت، تنوع و گسترگي مخاطبان اين فضا بچه ها بدون تفكر به تبعات، عواقب و آسيب هاي ناشي از درز عكس، فيلم و اسرار خانواده به بيرون، دست به انتشار آن ها در اين شبكه ها مي زنند.
گزارش از: پرويز بابائي** انتشار دهنده: عزيزي راد
8023/518
تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۳۹۶ - ۱۳:۰۸
تبريز- ايرنا - ولنگاري در فضاي مجازي پديده اي است كه بدنبال سهل انگاري خانواده ها روي مي دهد و حريم خصوصي خانواده در معرض ديد عموم قرار مي گيرد و چه بسا موجب سوء استفاده برخي افراد از اين موقعيت مي شود.