زائران اربعین و معضل بلیت های چارتری

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، در آستانه اربعین حسینی بیش از 20 میلیون زائر امام حسین (ع ) در راه كربلا هستند كه بیش از 2 میلیون و 500 هزار نفر از این جمعیت را زائران ایرانی شامل می شوند.
طبق پیش بینی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، نزدیك به دو میلیون نفر از زائران حسینی با اتوبوس عازم كشور عراق می شوند و گفته می شود حدود 200 هزار نفر نیز از طریق هواپیما خود را به مراسم اربعین حسینی در كربلا می رسانند.
هر ساله در آستانه اربعین حسینی با افزایش تقاضا برای خرید بلیت اتوبوس و هواپیما برای جبران یكسر خالی برگشت وسایل نقلیه، قیمت بلیت افزایش می یابد و برای جلوگیری از ایجاد بازار سیاه ، دولت نرخ مصوب بلیت اتوبوس و هواپیما اعلام می كند .
امسال نیز طبق تصمیم سازمان هواپیمایی كشوری نرخ مصوب بلیت رفت و برگشت هواپیما در مسیر تهران- نجف یك میلیون و 200 هزار تومان تعیین شد درعین حال هر شركت هواپیمایی -كه در انجام پروازهای نجف مشاركت دارد - یك یا دو آژانس مسافرتی را برای فروش بلیت ها معرفی و سازمان هواپیمایی هم فهرست دفاتر خدمات مسافرتی مجاز را از طریق رسانه ها اعلان عمومی كرد .
در حالی كه دولت با تعیین نرخ مصوب بلیت هواپیما در ایام اوج برای مسیر مشخص تهران – نجف به دنبال حفظ آرامش بازار است اما در زمان حاضر قیمت بلیت رفت و برگشت این مسیر در بازار به سه میلیون تومان هم رسیده است. وقتی علت را جویا می شویم به قاعده عرضه «بلیت چارتری» در بازار می رسیم.
قاعده بازار حمل و نقل هوایی این گونه است كه دفاتر خدمات مسافرتی و آژانس ها بلیت هواپیما را برای یك بازه زمانی مشخص از شركت های هواپیمایی به قیمتی توافقی خریداری كرده و بلیت ها را در ایام پرمسافر و كم مسافر با نرخ های دلخواه و متناسب با عرضه و تقاضی بازار به فروش می رسانند. حال باید دید فروش بلیت چارتری كه تنها خاص بازار ایران نیست به نفع كیست؟
شركت های هواپیمایی و آژانس ها مدعی هستند، بلیت رفت و برگشت یك میلیون و 200 هزار تومانی تهران – نجف در سایر ایام سال حتی به كمتر از 200 هزار تومان هم می رسد ، از این رو بلیت چارتری به نفع مسافران است و از سوی دیگر مسافران هم می گویند چرا در ایام اوج قیمت این بلیت باید به 3 میلیون تومان هم برسد و مسافران قربانی اقتصاد دلالی در بازار شوند.
البته در سال های گذشته سازمان هواپیمایی كشوری اعلام كرده بود كه پروازهای چارتر تنها در قالب تورها مجاز هستند و با دفاتری كه بلیت این پروازها را به صورت انفرادی بفروشند، برخورد می شود اما با این وجود در حال حاضر شاهد فروش بلیت تك چارتری در بازار هستیم كه این خود نیز باعث به وجود آمدن انحصار در بازار می شود.

**بی پولی ایرلاین ها عامل فروش بلیت چارتری
«مقصود اسعدی سامانی» دبیر انجمن شركت های هواپیمایی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا درباره فروش چارتری بلیت هواپیما در بازار گفت : فروش بلیت چارتر یكی از روش های جذب مسافر و ففروش بلیت در بازار است كه در تمام دنیا معمول است.
در برخی از مقاصد مانند مسیرهای توریستی و زیارتی فقط فروش بلیت به صورت چارتری امكان پذیر است، چارتركننده بلیت های شركت های هواپیمایی را معمولا به صورت سالیانه خریداری می كند و از سوی دیگر تعدادی تخت از چند هتل را به صورت سالانه در اختیار خود قرار می دهد بنابراین می توانند در برخی از ایام سال، بسته سفر را ارزان تر به فروش برساند.
درست است كه فعالان این بازار محدود هستند اما فضای كسب و كار در این حوزه بسته نیست كه انحصار به وجود بیایید و هر سرمایه گذاری می تواند نسبت به ورود به این بازار اقدام كند.
اگر شركت های هواپیمایی توانایی و قدرت مالی خود را افزایش دهند، بساط چارتركنندگان هم در بازار برچیده خواهد شد چرا كه ایرلاین های می توانند تمام پروازهای خود را به صورت برنامه ای بفروشند یا اینكه شركت های هواپیمایی راسا اقدام به فروش بسته سفر كنند. قطعا این شرایط هم به نفع شركت های هواپیمایی و هم به نفع مسافران خواهد بود.
در حال حاضر شركت های هواپیمایی توانایی مالی ندارند و به همین دلیل ناچارند بخشی از بلیت های خود را برای یك سال در اختیار چارتركنندگان قرار دهند تا بخشی از نیازهای مالی شركت را فراهم كنند.

**وعده پیش فروش بلیت هواپیما چه شد؟
آزادسازی نرخ بلیت هواپیما تكلیف برنامه پنجم توسعه بود كه با چند سال تاخیر این قانون در بازار حمل و نقل هوایی كشور به اجرا رسید.
در حالی كه قرار بود پیش از اجرای قانون آزادسازی نرخ بلیت هواپیما ، برخی زیر ساخت های نرم افزاری از جمله امكان پیش فروش بلیت هواپیما برای چند ماه آینده به مسافران محقق شود اما سازمان هواپیمایی بدون اجرای این پیش نیاز نسبت به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اقدام كرد .
حال پس از گذشت سه سال از آزادسازی نرخ بلیت ها هنوز هم امكان پیش خرید بلیت پروازهای برنامه برای چند ماه آینده فراهم نشده و گویا قرار هم نیست آزادسازی نرخ بلیت هواپیما قدری منافع چارتر كنندگان را به مخاطره بیاندازد چرا كه به نظر می رسد مسافران همچنان باید قربانی اقتصاد واسطه گرانه بازار حمل و نقل هوایی شوند.

پژوهشم**9345** 1601**خبرنگار: نازیلا مهدیانی ** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.