دگردیسی چاپ در خراسان رضوی

به گزارش ایرنا، چاپ، پایه گذار صنعت مكتوب دنیاست و در خراسان رضوی نیز سابقه دیرینه دارد و بسیاری از چاپخانه های قدیمی شهر مشهد كه در زمان خود اسم و رسمی داشتند، مهمترین كتابها و روزنامه های تاریخی را نشر می دادند.
اینك دخل و خرج بسیاری از چاپخانه های قدیمی خراسان رضوی به دلیل مسائل بسیار كه شاید بتوان اسم بی مهری از دیدگاه صنعتگران و بی برنامگی از دیدگاه مسئولان را بر آن نهاد، در هم پیچیده و این واحدها دیگر مانند گذشته توان تامین هزینه های خود را ندارند.
یكی از چاپخانه داران قدیمی مشهد، با گلایه از وضعیتی كه بر چاپخانه ها حاكم شده است، گفت: كار این چاپخانه، چاپ كتاب و نشریه است و هم اكنون بیش از 50 درصد كتابهایی كه در استان خراسان رضوی به چاپ می رسد توسط این چاپخانه چاپ می شود.
حسین معینی افزود: وضعیت كتاب و كتابخوانی با توجه به پیشرفت فناوری دیگر مثل گذشته نیست و به نسبت كاهش چاپ كتاب و روزنامه، تولید در این چاپخانه نیز بسیار كمتر از گذشته شده است.
وی اظهار كرد: از سال 1390 چاپ كتاب در خراسان رضوی خیلی كاهش یافت و كتابها به سوی دیجیتالی شدن پیش رفت و اكنون تیراژ یك كتاب به 50 نسخه نیز نمی رسد.
وی گفت: از سوی دیگر قیمت كتاب ثابت مانده و به نسبت افزایش نرخ تورم، قیمت آن تغییری پیدا نكرده است، و شرایط اقتصادی مردم نیز به گونه ای نیست كه بتوانند مانند گذشته كتاب بخرند لذا نمی توان قیمت كتاب را خیلی افزایش داد.
معینی افزود: به همان نسبت كه چاپ كتاب در چاپخانه ها كاهش یافته است، تعداد كتابفروشی ها نیز كمتر از گذشته شده كه این امر یك فاجعه فرهنگی است.
وی یكی از مشكلات عمده چاپخانه داران را مالیات بر ارزش افزوده دانست و اظهار كرد: 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده برای چاپخانه داران زیاد است زیرا در شرایط ركود بازار و كاهش فروش كتاب و اینكه فروش كتاب همیشه با تخفیف همراه است، دیگر درآمدی برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نمی ماند.
وی گفت: از سوی دیگر ماشین آلات چاپخانه ها قدیمی شده و باید نوسازی شوند، تسهیلاتی را كه با سود بسیار به تولیدكنندگان پرداخت می شود نمی توان برای نوسازی ماشین آلات هزینه كرد زیرا با شرایط فعلی بازار، توجیه اقتصادی ندارد.
معینی پرداخت تسهیلات ارزان قیمت، افزایش توزیع بن كتاب برای تاثیربخشی در فروش كتاب، اختصاص یارانه به بخش تولید كتاب را برای بهبود وضعیت چاپخانه ها ضروری دانست.
رئیس اتحادیه چاپخانه داران خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ركود در كشور دامنگر وضعیت چاپخانه های استان نیز شده است زیرا چاپ كتاب كاهش یافته و وضعیت اقتصادی نیز بر چاپخانه ها تاثیر گذاشته است.
علی مغانی افزود: درآمد چاپخانه هایی كه خود را با شرایط روز همسو نكرده اند و ماشین آلات آنها نیز فرسوده شده، كاهش بیشتری یافته است.
وی اظهار كرد: 30 چاپخانه در خراسان رضوی وجود دارد كه بیش از 40 درصد از ظرفیت خود را كامل نكرده اند و برخی چاپخانه ها نیز برای پر كردن ظرفیت خود به تولید جعبه و كارتن روی آورده اند.
وی گفت: با توجه به ركود بازار و كمبود نقدینگی، چاپخانه ها نه تنها نمی توانند ساخت و ساز داشته باشند بلكه قادر نیستند ماشین آلات و دستگاه های خود را نوسازی و به روز رسانی كنند.
مغانی افزود: فعالیت چاپخانه های قدیمی كه به شكل واحدهای كوچك مشغول فعالیت هستند، به صورت خرده فروشی توجیه اقتصادی ندارد و این چاپخانه ها باید تجیمع شده و به صورت یك مجتمع فعالیت نمایند.
وی اظهار كرد: برای كمك به نقدینگی چاپخانه ها، اخیرا تفاهم نامه ای با بانك ملی منعقد شده تا در قالب تسهیلات بتوان به این واحدها كمك كرد اما اگر این تسهیلات با سود بانكی و دوره بازپرداخت رایج در بانكها برای چاپخانه ها اختصاص یابد، تنها به بدهكاری آنها افزوده خواهد شد.
وی گفت: چاپخانه ها مدتی بعد از تحویل كار، پول خود را دریافت می كنند لذا قادر به بازپرداخت تسهیلات با شرایط فعلی بانكی نیستند.
وی 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را از دیگر مشكلات چاپخانه ها دانست و افزود: در اغلب كشورها مالیات بر ارزش افزوده از آخرین حلقه زنجیره تولید، یعنی خریدار گرفته می شود اما در ایران كل حلقه های زنجیره تولید به جز خریدار این مالیات را پرداخت می نمایند به طوری كه با این شیوه، به جای 9 درصد مالیات، در واقع 47 درصد مالیات پرداخت می شود.
مغانی اظهار كرد: مشكل در صنعت چاپ بیشتر از صنایع دیگر است، زیرا چاپخانه ها بلافاصله دستمزد خود را دریافت نمی كنند و با این شرایط ناگزیر هستند هر سه ماه یكبار مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نمایند.
وی گفت: چاپخانه داران نمی توانند با شیوه گذشته به فعالیت خود ادامه دهند زیرا با دستگاه های قدیمی و هزینه های سربار، ادامه كار دشوار است و باید راه حلی برگزینند كه هزینه ها كاهش و تولید افزایش یابد.
وی با اشاره به راه اندازی شهرك چاپ و نشر در شهرك صنعتی توس برای ساماندهی چاپخانه ها در مشهد افزود: این شهرك در زمینی به گستره 18 هكتار برای استقرار 160 واحد چاپ راه اندازی شده است و تاكنون 10 واحد در آن مستقر شده اند.
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: كاهش تعداد كتابفروشی ها یا تیراژ كتابها، ارتباطی به پیشرفت فناوری ندارد زیرا در بسیاری از كشورهای پیشرفته كه در صنعت از ایران جلوتر هستند، چاپ كاغذی در آنها افزایش یافته است.
مهدی نصیرزاده افزود: در شرایط فعلی آنچه كاهش یافته است، میزان تیراژ كتاب است و كاهشی در چاپ عناوین كتاب بوجود نیامده است.
وی اظهار كرد: علت كاهش تیراژ كتاب نیز مربوط به تغییر در كاربری چاپها می باشد، زیرا چاپ های الكترونیكی افزایش یافته است.
وی گفت: البته تعداد كتاب فروشی ها متناسب با گسترش شهر افزایش نیافته است زیرا استاندارد تعداد كتابفروشی ها باید متناسب با گسترش مساحت شهری باشد.
نصیرزاده افزود: برخی كتابفروشی ها نیز برای پر كردن خلاء كتاب، بخشی از فروش خود را به لوازم تحریر و وسایل فرهنگی دیگر اختصاص داده اند.
وی اظهار كرد: نسبت دادن كمبودهای چاپ و نشر كتاب به رشد فناوری، در واقع پاك كردن صورت مساله است زیرا دلیل اصلی كاهش چاپ كاغذی، نقص در زیرساخت های فرهنگی از جمله چاپخانه ها و نظام آموزشی است.
وی گفت: نخواندن كتاب در قشر تحصیلكرده رو به افزایش است به طوری كه دانشجویان تحصیلات تكمیلی یا دانش آموختگان نیز كمتر كتاب می خوانند و از سوی دیگر نمی توان خواندن مطالب در فضای مجازی را جزو سواد یك فرد به شمار آورد زیرا اینترنت جامعیت كتاب و سوادی را كه انسان از طریق كتاب به دست می آورد، ندارد.
معاون فرهنگی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هم اكنون 320 چاپخانه و صنایع وابسته با ظرفیت سه هزار ورق و اشتغال برای سه هزار و 500 نفر در این استان فعال است.
یوسف امینی افزود: با اینكه استان خراسان رضوی در چاپ مكتوب سابقه دیرینه دارد و پیشتاز بوده اما در به روز رسانی این صنعت از استانهای دیگر عقب افتاده است.
وی اظهار كرد: دستگاه های چاپ موجود در چاپخانه های این استان مربوط به چاپ افست است و برای بسته بندی مناسب نیست و در شرایط فعلی ادامه كار با چاپ افست توجیه اقتصادی ندارد.
وی گفت: بازار چاپ و نشر در خراسان رضوی اشباع شده و چاپخانه ها باید به بسته بندی و اتخاذ شیوه های نوین در این زمینه روی آورند و اولویت كار خود را معطوف به بازارهای صادراتی نمایند.
امینی افزود: با این حال برخی چاپخانه های این استان به بخش بسته بندی ورود پیدا كرده و دگردیسی را در خود بوجود آورده اند به طوری كه از محل تولیدات همین چاپخانه ها در سال گذشته یكهزار میلیارد ریال سفارشات چاپ از كشورهایی مانند ازبكستان و افغانستان در مشهد انجام و صادر شد.
وی اظهار كرد: مطالعه و سرمایه گذاری هدفمند، گرفتن سفارشات از كشورهای خارجی برای بسته بندی، نوسازی دستگاه های چاپخانه ها در خراسان رضوی ضروری است.
وی گفت: برای بهسازی و نوسازی ماشین آلات و دستگاه های چاپخانه ها، تفاهم نامه ای بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سال جاری منعقد شد تا دستگاه های چاپ زیر مجموعه وزارت صنعت قرار گرفته و بتوانند از حمایت های این بخش بهره مند شوند.
امینی با اشاره به انعقاد تفاهم نامه بین اتحادیه چاپخانه داران و بانك ملی در این استان افزود: تسهیلات بانكی شرایط خاص خود را دارد و بانكها نیز دلایل خود را دارند، از سوی دیگر یكی از شرایط حمایت وزارت صنعت از چاپخانه ها، كمك سایر نهادها به این بخش نیز بوده است.
وی اظهار كرد: ارتقای صنعت چاپ نیازمند برنامه ریزی جامع و تدوین برنامه است و باید برای سرمایه گذاری در این صنعت مطالعه و شیوه های نوین اتخاذ كرد.
وی با تاكید بر تلاش اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی برای حل مشكلات چاپخانه داران گفت: برگزاری دوره های آموزشی و مدیریت كسب و كار با همكاری دانشگاه فردوسی برای مدیران چاپخانه ها و با همكاری اداره كل آموزش فنی و حرفه ای برای تكنسین های چاپخانه ها، راه اندازی شهرك چاپ و نشر، مستند سازی تجارب پیشكسوتان، راه اندازی سامانه جامع چاپ، برگزاری مسابقه دانشجویی صنعت چاپ از جمله برنامه های این نهاد برای رفع مشكلات چاپخانه داران بوده است.
امینی در باره مالیات بر ارزش افزوده چاپخانه داران نیز گفت: رایزنی هایی در این زمینه از سوی مسئولان استان خراسان رضوی انجام شده است اما برای رفع این مشكل باید در تهران و فراتر از استان تصمیم گیری شود.
مدیر كل امور مالیاتی خراسان رضوی نیز درباره مالیات بر ارزش افزوده بخش نشر گفت: قانون مالیات بر ارزش افزوده در برخی موارد عرضه كالاها، ارائه خدمات و همچنین واردات آنها را حسب مورد از پرداخت مالیات معاف كرده است.
یحیی یعقوب نژاد افزود: مطابق بند پنج ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، عرضه كالا و ارائه خدمات و همچنین واردات كتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع كاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات حسب مورد از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز با اشاره به تفاهم نامه منعقد شده بین وزارت صنعت، معدن و تجارت با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در باره مشكل سخت افزاری چاپخانه ها گفت: براساس این تفاهم نامه چاپخانه ها از محل تسهیلات رونق تولید مبلغی به عنوان سرمایه در گردش دریافت می كنند.
راضیه علیرضایی افزود: صنعت چاپ مكمل حوزه های دیگر در بخش تولید است و مشكلات بخش تولید به صنعت چاپ نیز منتقل می شود لذا باید به تامین مالی و نوسازی صنعت چاپ بیش از گذشته پرداخته شود.
وی اظهار كرد: امسال 162 میلیارد ریال از محل تسهیلات رونق تولید و طرح بازسازی و نوسازی ماشین آلات به 30 واحد تولیدی استان پرداخت شده است.
گزارشگر: میترا عبداللهی ** انتشار دهنده: محمد حسین علی مقدم
7489 / 6053